เป็นเวลากว่า 5 โมงเย็นแล้ว ตอนที่ชายหนุ่มรูปร่างผอมผิวคล้ำ จอดรถมอเตอร์ไซค์ข้างโรงครัวของหน่วยพิทักษ์ป่า

ทั้งรถและคนอยู่ในสภาพขะมุกขะมอม เขาเดินทางออกจากหมู่บ้านตั้งแต่ก่อนฟ้าสว่าง ระยะทางไม่ถึง 100 กิโลเมตร เขาใช้เวลากว่า 15 ชั่วโมง

ในช่วงฤดูแล้ง ซึ่งเส้นทางได้รับการปรับปรุงแล้วอย่างนี้ นับว่าเขาทำเวลาได้ดี

ถ้าเป็นในช่วงของฤดูฝน รถมอเตอร์ไซค์ แม้ว่าจะเปลี่ยนยางเป็นชนิดดอกยางสำหรับลุยโคลน การเดินทางมาถึงหน่วยพิทักษ์ป่าแห่งนี้ใช้เวลาสามวัน นับว่าเป็นเรื่องปกติ

เขาเดินเข้ามาในครัวที่เรากำลังเตรียมกินข้าว พ่อครัวทำอาหารเสร็จแล้ว

เขาสะดุดตาผมตั้งแต่ยังเดินมาไม่ถึง สาเหตุเพราะถุงเท้าฟุตบอลสีแดงที่ใส่ สูงถึงหัวเข่าทับขากางเกง

วันนั้น คือวันแรกที่เราได้พบกัน ชายหนุ่มผู้นั้นมีชื่อไพเราะว่า อภินันท์ หลังร่วมเดินป่าด้วยกันบ่อย สนิทสนมกันมากขึ้น ผมเรียกเขาว่า “ไอ้ถุงเท้าแดง” ถุงเท้าแดง คล้ายเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องแบบที่เขาใส่เวลาออกลาดตระเวน

พบกันวันแรก เขามีสภาพ “ยังไม่สร่าง” ดีนัก ว่าตามจริง เขาก็เหมือนกับเพื่อนคนอื่นๆ นั่นแหละ คือ มีเหล้าต้มซึ่งผลิตในหมู่บ้าน ปากทางเข้าเขต อันนับว่าเป็นเหล้าที่มีรสชาติดี เป็นเครื่องดื่มประจำ ในป่ามีกฎกติกา คนทำงานในป่ารู้ดีว่า พวกเขาจะดื่มเท่าไหร่ก็ได้ แต่ไม่ใช่ในเวลาที่จะต้องออกลาดตระเวน รวมทั้งขณะอยู่ในป่า

ค่ำนี้ หลายคนเพิ่งกลับมาจากการพัก พรุ่งนี้ทั้งหมดจะออกลาดตระเวน ข้างกองไฟซึ่งมีกาน้ำต้มที่มีคราบเขม่าสีดำ ข้างในมีสมุนไพรแขวนตลอดเวลา จึงค่อนข้างครึกครื้น ผมไม่รู้หรอกว่า สมุนไพรในกาที่ต้มอยู่นั่นมีอะไรบ้าง ดูเหมือนจะมีสรรพคุณบำรุงกำลังทั้งนั้น

อภินันท์ไม่กินข้าว เขารื่นรมย์กับการดื่ม สนุกกับการเล่าเรื่องที่เขาไปพบเพราะลาพักไปร่วมสัปดาห์

 

หน่วยพิทักษ์ป่าแห่งนี้ ค่อนข้างไกลจากสำนักงานเขต เข้าถึงลำบาก แต่เป็นหน่วยที่เรียกได้ว่า “เจริญ” มีไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ มีจานรับสัญญาณโทรทัศน์ รวมทั้งมีโทรศัพท์ที่สามารถติดต่อคนในเมืองได้

“เราจะช่วยให้หน่วยที่อยู่ไกลๆ สบายหน่อยครับ เพราะพวกเขาเข้าไปอยู่ครั้งละเป็นเดือน หน้าฝนต้องใช้รถแทร็กเตอร์ส่งเสบียง ไม่ก็เดินออกมาแบกเข้าไป” เป็นนโยบายหัวหน้าเขต

ที่นี่เป็นหน่วยซึ่งดูแลพื้นที่อันค่อนข้างล่อแหลม พื้นที่เหมาะสมกับการเป็นแหล่งอาศัยของสัตว์ป่า มีร่องรอยการลักลอบเข้ามาล่าสัตว์เสมอ เป้าหมายของการล่า คือสัตว์ใหญ่อย่างกระทิง รวมทั้งเสือโคร่ง

อีกนโยบายที่หัวหน้าใช้ที่นี่ คือ มีชุดลาดตระเวนสองชุด ผลัดกันเดิน ตรวจพื้นที่อย่างเข้มงวด

พวกเขาเรียกกันเล่นๆ ว่า ชุดคนแก่ และชุดพลังหนุ่ม

ในชุดพลังหนุ่ม ที่อภินันท์ร่วมอยู่ด้วย ในปีที่ผ่านมา เดินลาดตระเวนในระยะทางกว่าสองพันกิโลเมตร

 

ชุดพลังหนุ่ม เป็นชุดที่ผมร่วมทำงานด้วย

ผมร่วมเดินไปกับพวกเขา มีหัวหน้าชุดที่ทำงานจริงจังเข้มงวด ครั้งหนึ่ง เราเดินไปร่วมครึ่งวันแล้ว หัวหน้าชุดไล่อภินันท์กลับหน่วย เพราะอยู่ในสภาพยังไม่สร่าง

นอกจากอภินันท์แล้ว คนอื่นๆ ในทีม คล้ายกับ “ม้าศึก” อย่างแท้จริง มีพละกำลังจริงจังกับงาน

โดยเฉพาะชายหนุ่มผู้ทำหน้าที่เพิ่ม ในการช่วยเหลือผม กระทั่งคล้ายเป็นคู่หูคนใหม่ อย่างจอนวย

 

“ไปต่อๆ” เป็นเสียงของจอนวย ซึ่งจะพูดแบบนี้เสมอ ตอนเรากำลังนั่งพัก เร่งให้ผมลุกขึ้น

“สักครู่ก็ถึง” เขาจะบอกผมอย่างนี้ ทำให้ผมรู้ว่า ต้องเดินอีกไม่น้อยกว่าครึ่งวัน

จอนวยช่วยแบกอุปกรณ์ ถึงที่ตั้งแคมป์ เขาจัดแจงผูกเปล ขึงผ้ายางอย่างขมีขมัน เสร็จแล้วเขาไปหาฟืนมาไว้

ช่วงหนาวจัดๆ ผมชวนเขาผูกเปลนอนใกล้ๆ เพราะเขาจะลุกขึ้นมาเติมฟืนกองไฟทั้งคืน ความไม่อยู่นิ่งของจอนวย ทำให้เพื่อนๆ มีเรื่องเล่นสนุกๆ

ขณะดูทีวี เพื่อนจะจับตัวจอนวยที่มักลุกขึ้นเดินไปโน่นไปนี่ เพื่อให้นั่งกับที่นานๆ ไม่ได้ผลเท่าไหร่ เพราะถ้าเผลอ จอนวยจะลุกหนีทันที

จอนวยกับอภินันท์ อยู่ในหมู่บ้านเดียวกัน แต่คล้ายนิสัยจะแตกต่าง จอนวยไม่กินเหล้า ไม่สูบบุหรี่ สิ่งที่เหมือนกันคือ มีทักษะการใช้ชีวิตในป่า ซึ่งได้รับมาจากบรรพบุรุษสูง

“จอนวยอยู่ในป่านานๆ ไม่คิดถึงมะหน่อเหรอ” ผมชวนคุย มะหน่อคือหญิงสาว

“ไม่มีแฟนครับ” จอนวยตอบอายๆ

“กลัวถูกทิ้งครับ” สมพล ที่นั่งใกล้ พูดขำๆ

คนทำงานในป่า จำนวนหนึ่งมักไม่สมหวังกับชีวิตคู่

ในป่า พวกเขาไม่กลัวอะไรหรอก แต่ข้างนอกนั่น ดูเหมือนว่า ทักษะการใช้ชีวิตที่ได้รับถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ จะใช้ไม่ได้ผล

ขณะจอนวยไม่รีบร้อน อภินันท์คล้ายจะมุ่งมั่นกับการหามะหน่อของตัวเอง แต่ยังไร้วี่แวว

“สักครู่คงมีครับ” กระนั้น จอนวยยังมีความหวัง

เมื่อเลือกทำงานในสิ่งที่รัก ย่อมต้องห่างไกลจากอีกสิ่งที่รัก ผมพูดประโยคนี้เบาๆ จอนวยคงไม่ได้ยิน

 

จอนวย คล้ายเป็นคู่หูที่ช่วยงานได้มาก

ส่วนอภินันท์ คือผู้สร้างความรื่นรมย์ เขามีเรื่องเล่ามากมาย ประสบการณ์โชกโชน

เวลา “สร่าง” แล้ว เขาขยันขันแข็ง ทำงานไม่หยุด

ไอ้ถุงเท้าแดง กลายเป็นฉายาที่ทุกคนรู้จักดี

 

วันนี้ กลางเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2567 ผมได้รับข้อความว่า อภินันท์จากไป

เขาล้มในห้องน้ำ และไม่ตื่นอีกเลย

ผมนึกถึงช่วงเวลาที่เรามีโอกาสทำงานร่วมกันในป่า และเรื่องเล่าต่างๆ ที่เขาเล่า

ไม่ใช่เรื่องผิดปกติ เกิดขึ้น ดำรงอยู่ และจากไป คือความจริงของโลก

เป็นเรื่องสำคัญที่ต้องยอมรับและเรียนรู้ที่จะอยู่กับความจริงนี้

 

มีความจริงอีกประการ ที่เราต่างรู้ดี นั่นคือ คนเมื่อจากไปแล้ว จากที่นี่ จุดหมายแรกที่พวกเขาจะเดินทางไป คือ เข้าไปอยู่ข้าง “ในใจ”

และผมหวังว่า ก่อนจะจากไป

เขาจะหาที่อยู่ข้างในใจ ที่เขาอยากอยู่พบแล้ว… •

 

หลังเลนส์ในดงลึก | ปริญญากร วรวรรณ

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022