คอลัมน์ประจำ

‘สวีเดน’ หมุดหมายต่อไปของนาโต กับก้างขวางคอชิ้นใหญ่

ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 14 - 20 เมษายน 2566
คอลัมน์ต่างประเทศ
เผยแพร่

ฟินแลนด์ ชาตินอร์ดิก ได้กลายเป็นชาติสมาชิกที่ 31 ขององค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ (นาโต) อย่างเป็นทางการเป็นที่เรียบร้อย เมื่อธงชาติของฟินแลนด์ได้รับการเชิญขึ้นสู่ยอดเสา ที่หน้าสำนักงานใหญ่ของนาโตในกรุงบรัสเซลส์ ประเทศเบลเยียม ไปเมื่อวันที่ 4 เมษายนที่ผ่านมา

เป็นย่างก้าวสำคัญที่ถือเป็นผลประโยชน์ของทั้งสองฝ่ายร่วมกัน ในทางหนึ่งเป็นการเพิ่มเติมเสริมความแข็งแกร่งให้กลุ่มพันธมิตรความมั่นทางทหารที่ใหญ่ที่สุดในโลกแห่งนี้

ขณะเดียวกันก็เป็นการเสริมเกราะป้องกันให้กับฟินแลนด์เมื่อเผชิญหน้ากับภัยคุกคามอธิปไตยความมั่นคงทั้งปวง ในช่วงเวลาที่ยุโรปเต็มไปด้วยบรรยากาศแห่งความขัดแย้งตึงเครียดจากการบุกรุกรานยูเครนของรัสเซียอยู่ในขณะนี้

นอกจากนี้ การเข้าร่วมอยู่ใต้ปีกนาโตของฟินแลนด์ ยังก่อความเปลี่ยนแปลงทางภูมิรัฐศาสตร์ด้านความมั่นคงที่สำคัญในยุโรปทางตะวันออกเฉียงเหนือ

โดยทำให้กลุ่มนาโตมีแนวพรมแดนติดกับรัสเซียขยายตัวเพิ่มขึ้นเป็นเกือบเท่าทวีคูณ จากเดิมอยู่ที่ราว 1,215 ก.ม. เป็นเกือบ 3,000 ก.ม.

เนื่องจากฟินแลนด์มีแนวเขตแดนติดกับรัสเซียเป็นระยะทางกว่า 1,300 ก.ม.

 

ย่างก้าวสำคัญนี้มีขึ้นหลังจากฟินแลนด์และสวีเดน สองชาติในกลุ่มนอร์ดิก ตัดสินใจแน่วแน่ที่จะละทิ้งนโยบายไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใดทางทหาร ซึ่งยึดเป็นแนวทางปฏิบัติมานานหลายทศวรรษไว้เบื้องหลัง และจับมือยื่นใบสมัครขอเข้าร่วมในองคาพยพของนาโตพร้อมกันไปเมื่อช่วงเดือนพฤษภาคมปีที่แล้ว โดยมีการทำสงครามรุกรานยูเครนของรัสเซีย เป็นตัวแปรหลักใหญ่ที่ผลักดันให้เกิดการตัดสินใจครั้งประวัติศาสตร์นี้ของทั้งสองชาติ

ภายใต้ “มาตรา 5” ของธรรมนูญนาโต บัญญัติไว้ว่ารัฐชาติใดที่โจมตีหนึ่งในชาติสมาชิกนาโต เท่ากับโจมตีสมาชิกนาโตทั้งหมด เป็นหลักการที่กลุ่มนาโตยึดมั่นมาตั้งแต่การสถาปนาก่อตั้งองค์การนาโตขึ้นในปี 1949 เพื่อรับมือกับการแผ่อิทธิพลของสหภาพโซเวียตในอดีต

เวทีนาโตจึงเป็นหลักประกันความมั่นคงและการป้องกันร่วมของฟินแลนด์ ในยามเผชิญความเสี่ยงภัยคุกคามที่มีมากขึ้น โดยเฉพาะในห้วงเวลานี้ หากรัสเซียขยายวงสงครามในยูเครนออกไป

ดังที่เยนส์ สตอลเตนเบิร์ก เลขาธิการนาโต กล่าวในวันที่ฟินแลนด์ก้าวเข้าเป็นสมาชิกน้องใหม่ของนาโตโดยสมบูรณ์ว่า

“นี่เป็นวันที่ดีสำหรับความมั่นคงของฟินแลนด์ ของกลุ่มนอร์ดิก และสำหรับกลุ่มนาโตทั้งหมด”

 

รายงานของวิลลัน เซ็นเตอร์ สถาบันคลังสมองที่ทำการวิจัยด้านนโยบายสาธารณะ ซึ่งมีฐานดำเนินการอยู่ในรัฐเพนซิลเวเนีย สหรัฐอเมริกา เผยแพร่เมื่อปลายปีที่ผ่านมา ระบุถึงผลประโยชน์สำคัญที่กลุ่มนาโตจะได้รับจากการอ้าแขนรับฟินแลนด์เข้าร่วมกลุ่ม

ไม่ว่าจะเป็นการมีกองกำลังสำรองเพิ่มเติมที่ฟินแลนด์สามารถสมทบกำลังนาโตได้มากถึง 900,000 นาย

การเข้าถึงเทคโนโลยีนำสมัยที่ฟินแลนด์มีโปรไฟล์ด้านความมั่นคงทางไซเบอร์ที่แข็งแกร่ง และฟินแลนด์ยังมีกองกำลังปืนใหญ่ที่ใหญ่ที่สุดและติดอุปกรณ์ครบเครื่องที่ดีที่สุดในยุโรปตะวันตก ซึ่งช่วยเสริมความแข็งแกร่งของกองกำลังนาโตได้

ขณะที่ฟินแลนด์ก็จะได้รับหลักประกันการเข้าถึงทรัพยากรทั้งหมดของกลุ่มพันธมิตรนาโต รวมถึงการคุ้มครองภายใต้หลัก “มาตรา 5”

แม้ฟินแลนด์จะฟันฝ่าอุปสรรคใหญ่อย่างตุรกีและฮังการี ที่เป็นก้างขวางคอชิ้นโต คัดค้านทั้งสองชาตินอร์ดิกในการเข้าเป็นสมาชิกนาโตก่อนหน้านี้ไปได้แล้วก็ตาม

แต่สำหรับสวีเดน ยังมีทีท่าว่าจะต้องลุ้นเหนื่อยในการจะทลายกำแพงต่อต้านจากตุรกีและฮังการีลงได้

เพราะแม้สวีเดนจะยื่นใบสมัครเข้าเป็นสมาชิกนาโตไปพร้อมกับฟินแลนด์ แต่สวีเดนยังต้องติดค้างเติ่งอยู่เพียงลำพัง

เพราะทั้งตุรกีและฮังการี ยังไม่ให้สัตยาบันรับรองสวีเดนเข้าเป็นสมาชิกนาโต แม้เลขาธิการนาโตจะประกาศเสียงดังๆ ว่าสวีเดนควรจะกลายเป็นสมาชิกนาโตโดยเร็วที่สุดก็ตาม

เงื่อนไขใดที่เป็นเหตุให้สวีเดนยังไม่ได้ไฟเขียวจากทั้งตุรกีและฮังการี ในการเปิดประตูเข้าสู่นาโต?

 

สําหรับฮังการีนั้นถูกระบุว่ามีความไม่พอใจหลักใหญ่ที่สวีเดนมักวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลฮังการีเกี่ยวกับประชาธิปไตยและหลักนิติธรรมของฮังการี

ในส่วนของตุรกีนั้นทั้งไม่พอใจที่สวีเดนมักโจมตีเรื่องปัญหาสิทธิมนุษยชนและสถานการณ์ประชาธิปไตยในตุรกี

นอกจากนี้ ตุรกียังมีความขุ่นเคืองสวีเดนอย่างหนัก โดยกล่าวหาว่าสวีเดนเป็นแหล่งพักพิงของกลุ่มก่อการร้าย โดยเฉพาะกลุ่มพรรคแรงงานเคอร์ดิสถาน (พีเคเค) ที่เคลื่อนไหวต่อต้านรัฐบาลเรเจพ เทยิพ แอร์โดอาน ประธานาธิบดีตุรกี ซึ่งสวีเดนปฏิเสธในข้อกล่าวหาดังกล่าว

โดยก่อนหน้านี้รัฐบาลแอร์โดอานได้ยื่นเงื่อนให้สวีเดนส่งตัวผู้ก่อการร้ายเหล่านั้นให้กับตุรกี แต่ศาลสวีเดนได้สั่งคัดค้านการเนรเทศตัวผู้ต้องสงสัยเป็นผู้ก่อการร้ายส่วนหนึ่งให้กับตุรกี

สิ่งที่ต้องจับตาและสวีเดนต้องลุ้นกันต่อนับจากนี้ว่าจะมีจุดเปลี่ยนใดที่จะเป็นแรงบีบหรือโน้มน้าวให้ทั้งฮังการีและตุรกียอมเปลี่ยนท่าทีต่อต้านอันแข็งกร้าวนี้ลง เพื่อให้สวีเดนกลายเป็นชาติสมาชิกที่ 32 ของนาโตได้หรือไม่ ภายใต้ความมุ่งมั่นของนาโตที่จะแผ่ขยายความร่วมมือของกลุ่มพันธมิตรความมั่นคงทางทหารของชาติตะวันตกที่เข้มแข็งมั่นคงออกไป ในการรับมือต่อกรกับภัยท้าทายคุกคามจากขั้วอำนาจอื่น โดยเฉพาะกับรัสเซีย!