คอลัมน์ประจำ

กำลังใจแด่คนรุ่นใหม่ โลกนี้ยังไม่ดีนัก แต่พวกเรายังอยู่ในเส้นทางของการเปลี่ยนแปลง

ษัษฐรัมย์ ธรรมบุษดี
ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 3 - 9 กุมภาพันธ์ 2566
คอลัมน์ฝนไม่ถึงดิน
ผู้เขียนษัษฐรัมย์ ธรรมบุษดี
เผยแพร่

จากปี 2563-2564 กระแสย้ายประเทศเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องในหมู่คนรุ่นใหม่ รัฐบาลอำนาจนิยมส่งต่อความสิ้นหวังรุ่นต่อรุ่น

แต่แท้จริงแล้วการย้ายประเทศไม่ได้เป็นเรื่องง่ายสำหรับทุกคน มันอาศัยทุนทางสังคม ทุนทางเศรษฐกิจ และการดิ้นรนอย่างมาก

สำหรับคนส่วนใหญ่มันคือการเดิมพันทั้งชีวิต ไม่ใช่ทุกคนพร้อมจะเดิมพันกับสิ่งเหล่านี้

แต่สิ่งที่ผมเห็นด้วยตาคนรุ่นใหม่จำนวนไม่น้อยเลือกที่จะต่อสู้ตั้งคำถามต่อระบอบอำนานจนิยมในประเทศนี้ต่อไป

พวกเขาเรียกร้องความเสมอภาคทางสังคม เรียกร้องรัฐสวัสดิการ เรียกร้องประชาธิปไตยรวมถึงแก้ไขกฎหมายที่ไม่เป็นธรรมต่างๆ

และแน่นอนพวกเขานำทรัพยากรที่ตัวเองมีอยู่น้อยนิด สั่นสะท้านโครงสร้างของชนชั้นนำทางเศรษฐกิจ ชนชั้นนำทางการเมือง และชนชั้นนำจารีตภายใต้เงื่อนไขต่างๆ

แม้จะไม่สำเร็จ

แม้พวกเขายังต้องแบกรับสังคมอันเหลื่อมล้ำ ไม่เป็นประชาธิปไตย และเต็มไปด้วยวัฒนธรรมจารีตนิยมล้าหลัง

แม้พวกเขาจำนวนมากยังต้องเผชิญกับความอยุติธรรม ถูกจับกุมคุมขัง

แต่ยังประท้วงต่อสู้ขัดขืนด้วยแรงกายแรงใจที่ตนมี

ประเทศนี้ดูมืดมนเหลือเกิน สิ่งที่ผมคนวัยกลางเก่ากลางใหม่อยากสื่อสารถึงพวกเขาคือ แม้ในวันที่ดูมืดมน ชีวิตดูลำบากลำบน แต่ไม่แย่ขนาดนั้น

มันอาจจะไม่ชนะในคราวเดียว แต่มันกำลังจะดีขึ้นไม่ใช่แค่สำหรับคนรุ่นใหม่ แต่มันดีขึ้นสำหรับทุกคน เพราะการต่อสู้ของพวกเขา

 

เราจำกันได้หรือไม่ในช่วงวิกฤตโรคระบาด คนรุ่นใหม่คือคนกลุ่มแรกๆ ที่วิจารณ์นโยบายของรัฐอย่างกล้าหาญ

วิจารณ์นโยบายต่างๆ ที่ขาดมิติความเป็นมนุษย์ การจัดหาวัคซีนที่ไม่ทั่วถึง หรือกระทั่งความเหลื่อมล้ำต่างๆ ที่แผ่ขยายออก

คนรุ่นใหม่คือคนที่ส่งเสียงอย่างจริงจังในเรื่องนี้ ไม่ว่ามันจะเป็นผลโดยตรงโดยอ้อม มันได้รักษาชีวิตผู้คนไว้จำนวนมหาศาล เพราะการส่งเสียของพวกเขาในวันนั้น ทำให้สังคมไม่ย่ำแย่ตกต่ำไปมากกว่านี้

เราพบเห็นการดำเนินคดีผ่านกฎหมายที่ไม่เป็นธรรม ไม่คำนึงถึงหลักการสิทธิมนุษยชน

เราเห็นเพื่อนพ้องลี้ภัย หรือไม่ก็ถูกคุมขัง มีบาดแผลมากมายอยู่ในชีวิตและความทรงจำ

แต่ผู้คนจากสิบ เพิ่มเป็นร้อย เป็นพัน เป็นหมื่น เป็นแสน จนเป็นล้าน ที่กล้าพูด กล้าคิด กล้าตั้งคำถามในสิ่งที่ผู้คนเมื่อสิบปีที่แล้วไม่สามารถคิด ถาม พูดได้

โลกกำลังเปลี่ยนไปในทางที่ดีขึ้น แม้จะไม่สมบูรณ์แบบตามที่เราหวังไว้

แต่ไม่ใช่ว่าการต่อสู้สูญเปล่าแต่อย่างใด

ไม่กี่ปีมา ความหลากหลายทางเพศยังเป็นเรื่องตลก เป็นเรื่องที่ผู้คนไม่ยอมรับ วัฒนธรรมชายเป็นใหญ่ยังเกาะกินอยู่ในสังคมไทยผ่านจารีตค่านิยมต่างๆ

แม้วันนี้ข้อเรียกร้องว่าด้วยความหลากหลายทางเพศอาจไม่ได้บรรลุสมบูรณ์เต็มที่

แต่ว่าสังคมไทยก็เปิดกว้างและยอมรับมากขึ้นจากการต่อสู้เรียกร้องของคนรุ่นใหม่ในไม่กี่ปีที่ผ่านมา

สังคมนี้ยังเหลื่อมล้ำมหาศาล คนรุ่นใหม่นับแสนนับล้านเป็นหนี้จากการศึกษา ทุกวันนี้แม้ยังไม่เปลี่ยนแปลงแต่ด้วยการส่งเสียงของพวกเขา ทำให้เรื่องความเหลื่อมล้ำหาใช่เรื่องปกติอีกต่อไป

ความเหลื่อมล้ำไม่ได้ถูกเข้าใจว่าเกิดจากความสามารถ หรือความผิดพลาดส่วนบุคคลต่อไปอีกแล้ว

แม้การเปลี่ยนแปลงยังไม่เกิดขึ้น แต่เมื่อความเข้าใจเรื่องนี้ได้เปลี่ยนไป ก็เป็นขั้นบันไดที่ไม่เคยสูญเปล่าแต่อย่างใด

 

เราไม่เถียงว่าประเทศนี้ยังย่ำแย่ สิ้นหวัง และดูมืดมนในบางครั้ง บ่อยครั้งสังคมที่ไม่ยุติธรรมก็เกาะกินความฝันและทำลายชีวิตของผู้คน แต่สิ่งที่ผมอยากบอกว่าคือเรื่องสำคัญที่ว่า โลกกำลังดีขึ้น โลกกำลังเปลี่ยนไป

การดีขึ้นอาจไม่ได้หมายถึงความก้าวหน้าด้านเทคโนโลยี ความร่ำรวยของประเทศ หรือทุกคนกำลังจะมีความสุขสมหวังทุกประการ

แต่สิ่งที่กำลังดีขึ้นคือ ความหวัง ความฝันของผู้คนที่เมื่อถูกจุดขึ้นแล้ว มันไม่ใช่แค่เรื่องของคนส่วนน้อยที่กล้าหาญหรือมีศีลธรรมสูงส่ง

แต่มันกลายเป็นเรื่องราวของคนธรรมดาที่ปรารถนาสังคมใหม่ที่ดีขึ้น

เมื่อเห็นความโสมมในด้านหนึ่ง เมื่อเราผู้ถูกกดขี่ได้เห็นถึงหยาดน้ำตาของกันและกัน ทำให้รู้สึกว่า โลกนี้ยังไม่สิ้นหวังมากนัก

แม้เพื่อนของเรายังถูกคุมขัง หลายคนสิ้นหวัง แต่นี่คือหัวใจของมนุษยชาติ เหมือนที่ ลีโอ ตอลสตอย เคยกล่าวไว้ว่า

“หากคุณยังรู้สึกเจ็บกับเรื่องของตัวเองคุณยังมีชีวิต แต่หากคุณรู้สึกเจ็บปวดกับเรื่องของผู้อื่นนั่นแสดงว่าคุณยังเป็นมนุษย์”