สมุนไพรมหิดล
คณะเภสัชศาสตร์ ม.มหิดล

กระชายพราน
Zingiber citriodorum Theilade & Mood
ZINGIBERACEAE

ไม้ล้มลุกหลายปี สูง 1-2 เมตร เหง้าเป็นหัว
ใบ เดี่ยว เรียงสลับ รูปรี ผิวใบมีขนละเอียด
ดอก ช่อแบบช่อวงแถวเดี่ยว ไร้ก้าน ออกเพียงดอกเดียว หุ้มด้วยใบประดับ ใบประดับรูปไข่กว้างหรือรูปไต
เมื่ออ่อนอยู่สีเขียวเข้มเปลี่ยนเป็นสีแดงสดเมื่อสุกนูนออกมาที่ปลายยอด ปลายกลีบแหลม ใบประดับย่อยขนาดเล็ก ไม่เด่นชัด ซ่อนด้วยใบประดับ ออกที่เหง้าใกล้ราก
ลำต้นสั้นมีใบเกล็ดเกิดที่ด้านข้างหรือปลายยอดของลำต้นเทียม รูปกรวยหนาแน่น
ก้านช่อดอกเกิดจากราก วงกลีบเลี้ยงรูปทรงกระบอก เป็นสามพูสั้น แตกออกด้านหนึ่ง
หลอดวงกลีบดอกรูปทรงกระบอกขยายด้านปลาย พูกลีบรูปใบหอก
ก้านชูอับเรณูสั้นหรือไม่มี อับเรณูหุ้มอยู่ภายในด้านบนกลีบดอก ไม่มีเดือย รยางค์ปลายยอดยาว
ไม่มีเกสรเพศผู้ที่เป็นหมันด้านข้างหรือลดรูปลงเป็นหยักแหลมสั้น เชื่อมติดกับกลีบปาก กลีบปากออกตามระนาบ เรียบตามรอยบากหรือเป็นสามพู
ผล แห้งแตก รูปทรงรีหรือรูปขอบขนาน สีแดง
เหง้า ขับลม ดอกอ่อน รับประทานได้