‘อานันท์’ ก้าวหน้า

 

ไม่ได้เจอคุณอานันท์ ปันยารชุน อดีตนายกรัฐมนตรีนานมาก

ในอดีต ผมได้อาศัยบารมี “พี่ช้าง” ขรรค์ชัย บุนปาน ทำให้ได้ร่วมโต๊ะอาหารกับคุณอานันท์ พร้อมทีมผู้บริหาร “มติชน” เป็นประจำ

ที่ประทับใจที่สุด คือ ตอนทีมมติชนพาคุณอานันท์เที่ยวถนนข้าวสาร

มีแวบเข้าผับด้วยนะครับ

ทุกครั้งที่เจอคุณอานันท์ ผมจะมีความสุขมาก

เพราะมั่นใจว่ามีวัตถุดิบมาเขียนต้นฉบับคอลัมน์ Xคลูซีฟ ใน “มติชนสุดสัปดาห์” อย่างแน่นอน

เรื่องอะไรก็ไม่รู้ แต่มีแน่นอน

ดังนั้น การได้เจอคุณอานันท์อีกครั้งในงานสัมมนาใหญ่ Economic Forum 2022 ของ The Standard สื่อรุ่นใหม่ที่มาแรงมาก

ผมก็มีความสุขเหมือนเดิม

เพราะมั่นใจว่าได้ต้นฉบับ 1 ชิ้นอย่างแน่นอน

คุณอานันท์เป็นวิทยากรพิเศษในช่วงดินเนอร์ทอล์กของงานนี้

มี “เคน” นครินทร์ วนกิจไพบูลย์ เป็นผู้ดำเนินรายการ

ประเด็นที่สนทนากัน คือเรื่อง “ผู้นำ”

คุณอานันท์ ปันยารชุน บนเวที The Standard ยังเป็น “อานันท์” คนเดิมที่คมคายลึกซึ้ง และมีอารมณ์ขันเหมือนเดิม

ไม่น่าเชื่อว่าท่านมีอายุ 90 ปีแล้ว

แต่ยังเดินได้สบาย เสียงยังทรงพลังเหมือนเดิม

คุณอานันท์เป็นคนที่ค่อยๆ คิดแล้วพูด

ไม่ไหลลื่นไปเรื่อยๆ

แต่มีการเว้นวรรคด้วย “ความเงียบ” เป็นระยะ

ตามปกติการพูดบนเวทีช่วงดินเนอร์ทอล์กนั้นน่ากลัวมาก

ถ้าไม่ขลังจริง สะกดคนฟังที่มีเครื่องดื่ม หรืออาหารบนโต๊ะไม่อยู่

แต่คุณอานันท์เอาอยู่

เห็นได้จากบางจังหวะที่คุณอานันท์นิ่งคิดก่อนพูดต่อ

บนเวทีเงียบ

ด้านล่างก็เงียบ

ไม่มีใครคุยกันเลย

 

คุณอานันท์เป็นนักการทูต

“ภาษาการทูต” จะซ่อนนัยยะบางอย่างให้คนฟังต้องค้นหา “ความหมาย” และความตั้งใจของผู้พูด

เหมือนจะชัด แต่ไม่ผูกมัด

ตอนที่เขาพูดถึง “ผู้นำ” ทางการเมืองที่ต้องเป็น “ผู้รับใช้” ไม่ใช่ “เจ้านาย”

ต้องไม่โมโห “เจ้านาย” ที่หมายถึงประชาชน

เราเห็นภาพคนบางคนชัดเจน

หรือพูดถึง “ผู้นำ” ต้องเข้าใจเรื่อง “เวลา”

ไม่มีอะไรแน่นอนเท่ากับ “ความเปลี่ยนแปลง”

“เมื่อวาน” ไม่เหมือนกับ “วันนี้”

“วันนี้” ไม่เหมือน “พรุ่งนี้”

คุณอานันท์ยกตัวอย่าง “แจ็ก เวลซ์” อดีตซีอีโอของ “จีอี” ที่เขาคุ้นเคยว่าเก่งมากในช่วงเวลานั้น แต่อาจไม่เหมาะสมในเวลานี้

ที่สำคัญ ไม่มีใครเก่งทุกเรื่อง

“แจ็ก เวลซ์” ที่เคยถูกต้องมากเกือบทุกเรื่อง แต่ก็มาผิดพลาดครั้งใหญ่ใน “หมากตาสุดท้าย”

เมื่อเขาเลือกคนมาสืบทอดตำแหน่ง CEO ผิดพลาด

จนกลายเป็นหนังสือ The Rise and Fall of General Electric

จาก “แจ็ก เวลซ์” คุณอานันท์วกเข้ามาเรื่องของตัวเอง

คุณอานันท์เคยเป็นประธานบอร์ดธนาคารไทยพาณิชย์มา 12 ปี

จนวันหนึ่งโลกการธนาคารที่คุ้นชินโดน “ดิสรัปต์” ครั้งใหญ่

เขาเริ่มฟังเรื่อง “ดิจิทัล แบงกิ้ง” ไม่รู้เรื่อง

ไม่เข้าใจว่าพูดเรื่องอะไรกัน

เมื่อมั่นใจว่า “เวลา” ของเขาสิ้นสุดแล้ว

คุณอานันท์ลาออกทันที

“ผู้ใหญ่ต้องยอมรับว่าวันเวลาของเราผ่านไปแล้ว ทุกอย่างมีกาลเวลา”

คุณอานันท์บอกว่าเขาเป็นนายกรัฐมนตรีเมื่อ 30 ปีที่แล้ว

ถ้าวันนี้ใครเสนอให้เป็นนายกฯ แล้วเขายอมรับตำแหน่ง

“ผมโง่”

และตบท้ายว่า

“การลาออก ไม่เห็นจะเสียหน้าอะไร”

ฟังจบคุณนึกถึงเรื่องอะไร และเห็นหน้าใครลอยขึ้นมาไหมครับ

ทั้งที่คุณอานันท์ไม่ได้เอ่ยชื่อใครเลย

 

ในงานนี้มีนักการเมืองมาร่วมงานหลายคน

โต๊ะของคุณอานันท์อยู่ตรงกลางกับ “เคน” และนักธุรกิจหลายคน

ด้านหลัง คือโต๊ะของ “น้องมายด์” ภัสราวลี ธนกิจวิบูลย์ผล หนึ่งในแกนนำคนรุ่นใหม่ กับ “ไอติม” พริษฐ์ วัชรสินธุ พรรคก้าวไกล

คุณเศรษฐา ทวีสิน ว่าที่แคนดิเดตนายกรัฐมนตรีของพรรคเพื่อไทยนั่งอยู่โต๊ะด้านซ้าย

โต๊ะด้านขวา “ทิม” พิธา ลิ้มเจริญรัตน์ หัวหน้าพรรคก้าวไกล นั่งอยู่กับคุณหญิงสุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ หัวหน้าพรรคไทยสร้างไทย

ทุกคนนั่งฟังคุณอานันท์อย่างตั้งใจ

แม้ในการสนทนาบนเวที คุณอานันท์จะใช้ “ภาษาการทูต” ที่ไม่ผูกมัด แต่ชัดเจนและสร้างแรงบันดาลใจให้เราคิดต่อ

แต่มีอยู่ 2 เรื่องที่ท่านใช้คำพูดชัดๆ แสดงจุดยืนแบบไม่ต้องตีความ

เรื่องแรก คือรัฐธรรมนูญปี 2560 ต้องแก้ไข

และเรื่องที่สอง ส.ว. 250 คนต้องไม่มีสิทธิ์เลือกนายกรัฐมนตรี

คุณอานันท์วันนี้ยังเป็นคนที่เปิดรับกับสิ่งใหม่ๆ เสมอ

ผมนึกถึงตอนที่ท่านอยากไปเดินถนนข้าวสาร

อยากรู้ว่าถนนข้าวสารที่โด่งดังไปทั่วโลกนั้นเป็นอย่างไร

วันนี้ คุณอานันท์คนนั้นก็ยังอยู่

ท่านเล่าเรื่องการเล่นเฟซบุ๊ก เปิดเข้าไปดูคลิปการสอนภาษาอังกฤษ

เจอคำว่า “หิวแสง”

คุณอานันท์ไม่รู้จักคำนี้

มาเข้าใจเมื่อฝรั่งในคลิปอธิบายว่าหมายถึง Seeking limelight หรือ seeking spotlight

แทนที่จะมองว่าเป็นการใช้ภาษาไทยผิดเพี้ยนของวัยรุ่น

คุณอานันท์กลับชอบมาก

ยกนิ้วให้ เพราะได้ความหมายที่ชัดเจน

คุณอานันท์ชอบคุยกับ “คนรุ่นใหม่”

หลายประโยคบนเวที ชัดเจนว่าเขายอมรับ “การเปลี่ยนแปลง”

ยอมรับความคิดของ “คนรุ่นใหม่”

ที่เด็ดที่สุด คือตอนท้ายของ “ดินเนอร์ทอล์ก”

“เคน” ขอให้คุณอานันท์ช่วยอวยพรปีใหม่ล่วงหน้าให้กับผู้ฟังทุกคน

นอกจากอวยพรแบบปกติแล้ว

ประโยคทิ้งท้ายของท่านน่าสนใจมากครับ

เป็นการใช้ “ภาษาการทูต” ที่มีความหมาย

คุณอานันท์พูดถึง “คนที่มีความคิดก้าวหน้า”

ไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่

“เราต้องอย่ากลัวความก้าวหน้า

หัวก้าวหน้า ไม่ใช่ซ้าย ไม่ใช่ขวา

แต่หัวก้าวหน้าเป็นพวกที่ตามโลกทัน

ขอให้ปีหน้า ความมีหัวก้าวหน้าจงอยู่ต่อไปอย่างยั่งยืน

ขอให้คนที่มีหัวก้าวหน้าประสบชัยชนะอุปสรรคที่ขัดขวางความเจริญก้าวหน้าของประเทศให้ได้”

คุณอานันท์ตั้งใจใช้คำว่า “ก้าวหน้า”

เป็นการพูดถึง “ความ”

แต่ทำให้เห็นภาพของ “คน”

คณะบุคคล

และพรรคการเมือง

น่าเสียดายตอนที่คุณอานันท์พูดเรื่องนี้

ผมไม่ได้หันไปดู “ทิม” พิธา ไอติม และน้องมายด์

ไม่รู้ว่าทั้ง 3 คนยกมือไหว้รับพรจากคุณอานันท์หรือเปล่า? •

 

ฟาสต์ฟู้ดธุรกิจ | หนุ่มเมืองจันท์

www.facebook.com/boycitychanFC

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022