โลกทรรศน์ | อุกฤษฏ์ ปัทมานันท์

 

สงครามของปูติน

 

คําแถลงของประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน แห่งรัสเซียเกี่ยวกับก้าวต่างๆ ของเขาต้องชนะในสงครามคือ ยูเครน ต้องอธิบายว่า ทำไมเขาไม่ชนะเสียที?

งานของ Lawrence Freeman¹ อธิบายว่า ปูตินมักกล่าวถึงผู้ทำผิดคือ NATO ที่ให้การสนับสนุนขนานใหญ่แก่ยูเครน เมื่อเขาพูดว่า เราจะใช้แน่นอน อาวุธทั้งหมดของเราเพื่อกำจัดของเสีย ถ้าดินแดนรัสเซียถูกละเมิด หลายคนมองความเชื่อมโยงบางส่วนของคำกล่าวนี้ เมื่ออ้างถึงการลงประชามติในดินแดนที่ถูกยึดครอง แต่นับว่ายังคลุมเครือ ด้วยเป็นการยากในการสถาปนาเส้นแบ่งชัดในบริเวณพื้นที่ยังลื่นไหลมากๆ

ความจริงของสงคราม ข้อเสนอของปูตินด้วยการแก้ไข โดยเพิ่มกำลังทหารราว 300,000 คน เขาประกาศคนรัสเซียทุกคนซึ่งได้รับการฝึกฝนทางทหารก่อนหน้านั้น ให้มารายงานตัว การระดมพลที่มีรายละเอียดว่า เป็นบางส่วน แต่ยังมองว่าสำคัญ ผู้ชายที่ไม่ได้รับการฝึกมาก่อน ยังชุมนุมกัน รวมทั้งนักศึกษาที่คาดว่าไม่รวมอยู่ในกำลังพล

 

คำแถลง 7 นาที

คําแถลง 7 นาทีของปูตินได้ลบล้างความล้มเหลวของประเทศออกไป ในขณะที่ยังไม่ชัดเจนว่า มีข้อเสนออะไรแตกต่างจากผลที่เกิดขึ้นแล้ว สิ่งนี้ได้เพิ่มปัญหาภายในประเทศแก่ปูติน

ผู้ชายจำนวนมากก้าวย่างอย่างเชื่องช้าขึ้นรถบัสไปสงคราม ผู้ชายคนอื่นๆ หาทางบินออกไปต่างประเทศ มีคนลงถนนมาประท้วง

อย่างไรก็ตาม ความล้มเหลวของประเทศ บางอย่างปูตินและกลุ่มวงในไม่สามารถแสดงให้เห็นได้ มันขัดขวางการรุกรานยูเครนเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ พอถึงเดือนกันยายน แทนที่เขาและกลุ่มวงในจะหาทางตัดความสูญเสียและออกมาก่อนที่อะไรจะแย่ลงมาก ปูตินยังยืนยันว่าเป้าหมายของเขาจะบรรลุผล แม้เห็นได้ชัดว่าเป้าหมายผันผวน อย่างน้อยการได้ดินแดนก็ทอดยาวออกไป และค่าใช้จ่ายด้านอาวุธและอุปกรณ์ทางทหารสูงขึ้น

ความจริงมีปัญหามากมายเผชิญหน้ารัสเซียช่วงหลายเดือนมีความขัดแย้ง อันถือเป็นแนวโน้มของสงคราม ปัญหาสายการบังคับบัญชารัสเซียทั้งหมด ยังต้องแก้ปัญหากับศัตรูที่ต่อต้านอย่างดื้อร้น จนกระทั่งเป็นปัญหามากมายด้านการปฏิบัติการทางทหาร

สำคัญกว่านั้น ยังเป็นความหลงผิดในการตัดสินใจตั้งแต่แรกในการรุกรานยูเครน²

 

ผู้บัญชาการสูงสุดปูติน

ผู้บัญชาการสูงสุดปูติน มองศัตรูอย่างกับภาพล้อเลียน ล้อเล่น สมมุติฐานของเขาไม่ได้ทดสอบด้วยข้อมูลข่าวกรองเรื่องการเตรียมการทางทหารของยูเครน และทัศนะภูมิใจในตัวเองของคนยูเครน ความเข้าใจที่บิดเบี้ยวของปูติน นำไปสู่ความเชื่อแบบหลงตัวเองว่า การต่อต้านของยูเครนจะพ่ายแพ้ด้วยแรงกดดันของรัสเซียก่อน และประเทศยูเครนถูกยึดได้ง่ายๆ พวกเขาไม่ได้ใช้ความรู้มากนักกับประวัติศาสตร์ยูเครนที่น่าชื่นชม

แม้ว่าการเคลื่อนกำลังทหารก่อนประสบความสำเร็จ แต่กองกำลังรัสเซียขาดความสามารถดูแลความสงบของประชากรจำนวนมากในประเทศที่กว้างใหญ่ สมมุติฐานที่บกพร่องนี้ก่อปัญหาลึกซึ้งมาก เพราะปูตินไม่ยอมรับว่า การรุกรานเป็นความขัดแย้งเต็มรูปแบบ และปฏิเสธการยอมรับของคนรัสเซีย แล้วปูตินก็พบว่า ตัวเขาเองมีกำลังพลน้อยมากและเป็นจุดเริ่มต้นที่เปลี่ยนไปเป็นสงครามเฉื่อยชาน่าเบื่ออย่างมาก

ผลคือ ตอนนี้ปูตินถูกกดดันให้หาวิธีการใหม่มาเพิ่มเติมกำลังทหารของเขา แต่อยู่ในขั้นยุ่งยากมากที่จะเปลี่ยนสมดุล ด้วยยังเข้าใจไม่เพียงพอต่อความเข้มแข็งของยูเครน การฟื้นตัวของยูเครนและการสนับสนุนของชาติตะวันตก

 

ตาบอดไปสนามรบ

ยากที่จะจินตนาการว่า รัสเซียขาดกำลังพลจะยึดยูเครน มีการสร้างกำลังทหารหลายเดือนก่อนการบุก 24 กุมภาพันธ์ แล้วยุทธศาสตร์ไม่ได้เป็นอย่างที่คิด แผนงานไม่ดีหลายอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ การบุกส่งต่อไปส่วนหน้าล่าช้ามาก มีพื้นที่ต้องการยึดมากมายถูกเลือก ผลคือการทำสงครามหลายพื้นที่ มีโครงสร้างการบังคับบัญชาแต่ละที่ แต่ไม่มีกลไกประสานงาน การใช้ทรัพยากรร่วมกันกับหน่วยอื่นๆ ผลคือ การเคลื่อนพลถูกบอกปัดอย่างรวดเร็ว

ความล้มเหลวที่สำคัญที่สุดคือ รัสเซียล้มเหลวในการยึดกรุงเคียฟ และไม่สามารถทำลายของมั่นคงของผู้นำยูเครนได้ ไม่เพียงพวกเขาอยู่รอด แต่ประชาชนฟื้นตัวอย่างชัดเจน³

ประธานาธิบดี Volodymyr Zelensky มีความสามารถอย่างฉับพลันทันทีและใช้ความน่าสงสารของประเทศ จนประสบผลสำเร็จที่ได้อาวุธและกระสุนจากหลายชาติ

ตอนนี้คนรัสเซียจับต้องความแตกต่างของสงครามจากเดิมที่พวกเขาคาดหวัง ในขณะที่ทหารรัสเซียไม่แน่ใจต่อเป้าหมายของพวกเขาในยูเครน ชาติมหาอำนาจต่อสู้กับชาติเล็กคาดหวังการจัดการช่วงแรก แต่ผู้นำทหารรัสเซียที่อ่อนแอประนีประนอมการตอบโต้ของยูเครน เพราะมอสโกให้ความสนใจน้อยว่าคนยูเครนจะตอบโต้สงครามอย่างไร

พร้อมด้วยรัฐบาลยูเครนต่อสู้ต่อไป ด้วยพวกเขากระตุ้นประเทศต่างๆ ให้อาวุธที่เหมาะสมกับการต่อต้านการรุกราน ซึ่งเริ่มได้ผลจนกระทั่งกองกำลังรัสเซียล่าช้าและยูเครนเริ่มปลดปล่อย Kerson ในภาคใต้ของประเทศช่วงกันยายนที่ผ่านมา

หลัง 7 เดือนของสงคราม ข้อริเริ่มตอนนี้มาอยู่ที่ยูเครนแล้ว

 

ผิดแล้วก็ผิดอีก

ปูตินตัดสินใจผิดว่า เขาสามารถเล่นเกมตัดก๊าซธรรมชาติและน้ำมันรัสเซียได้ แล้วจะกดดันยูเครนและหยุดการให้ความช่วยเหลือทางทหารจากชาติตะวันตกได้ มีผลด้านพลังงานขาดแคลนและเกิดเงินเฟ้อก็จริง

แต่ในทางการเมือง เกมพลังงานกลับต่อต้านความสำเร็จของรัสเซียเอง ผู้นำยุโรปพยายามอย่างมากลดการพึ่งพาก๊าซรัสเซีย ทำให้รัสเซียสูญเสียตลาดสำคัญด้านพลังงานในระยะยาว

เพราะการรุกรานออกแบบจำกัด และปูตินหวังปฏิบัติการเร็ว ไม่ต้องระดมคนมาก ไม่เรียกแม้แต่สงคราม หมายความว่า ณ จุดเริ่มต้นรัสเซียไม่เคยมีทหารราบเพียงพอ แทนที่จะยอมรับความยุ่งยากต่างๆ ปูตินพยายามระดมคนใหม่หลายวิธี ทั้งโน้มน้าว บีบบังคับ แต่ยุ่งยากขึ้น มีการต่อสู้กันเองระหว่างกองทหาร กลายเป็นกองทัพไม่เหนียวแน่น มีกลุ่มต่างๆ ที่ประกอบด้วยทหารที่ขาดการฝึกและไม่เคยทำงานร่วมกันมาก่อน เมื่อได้กำลังคน 300,000 คนแล้ว แต่ไม่ได้มีการเตรียมการให้พวกเขา เช่น เสื้อผ้าที่เหมาะสมเพราะเข้าหน้าหนาวแล้ว ไม่มีอุปกรณ์ทหาร การฝึก ผู้นำที่มีความสามารถนำได้ แต่ที่ไม่มีมากที่สุดคือ

ไม่มีหัวใจและจิตใจเป็นองค์ประกอบในการรณรงค์ระดมชายชาติทหารของรัสเซีย

แล้วนี่แหละคือ พ่ายแพ้ตั้งแต่เริ่มต้น รุกรานไปก็พ่ายแพ้ พ่ายแพ้ในหลายด้านทั้งกฎหมายระหว่างประเทศ กับการยอมรับของนานาชาติ ทั้งทางเศรษฐกิจ พลังงาน ทั้งกับคนรัสเซียเอง ซึ่งไม่ใช่ของคนรัสเซีย แต่เป็นปูติน

ถ้าผมจำไม่ผิด ปูตินเคยกล่าวถึงความยิ่งใหญ่ของจักรวรรดิรัสเซียและพระปรีชาแห่งบรมกษัตริย์รัสเซีย ปูตินอาจเชื่อว่า ทุกคนเป็น (ทหาร) ของพระเจ้าซาร์ (All the Tsar’s Men) ความจริงพิสูจน์ความเชื่อของพระองค์แล้ว ความจริงนั้นก็ปรากฏซ้ำอีก

ปูตินหลงผิด ลุ่มหลงตัวเอง

¹Lawrence Freedman, “All the Tras’s Men : Why Mobilization Can’t Save Putin War” Foreign Affairs, 23 September 2022.

²Lawrence Freedman, “Why War Fails : Russia’s Invasion of Ukraine and Limits of Military Power” Foreign Affairs, July/August 2022.

³Vladislau Zubok, “Can Putin Survive? : The Lessons of the Soviet Collapse” Foreign Affairs, July/August 2022.

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022