ผมมั่นใจว่ามีหลายท่านที่นำสาระเกี่ยวกับบทเพลงอมตะจากยุค 50’s “That’s Amore” ของ Dean Martin นักร้อง/นักแสดง ชาวอเมริกันสายเลือดอิตาเลี่ยนท่านนี้ มาเล่าสู่กันฟังก่อนหน้านี้แล้ว โดยส่วนมากจะเพียงกล่าวถึงการเพี้ยนของชื่อเพลง จากที่มีความหมายถึงความรัก กลายมาเป็นความตายไปซะอย่างนั้น

ใช่แล้วครับ อันคำว่า “เด๊ดสะมอเร่” ที่เราคุ้นเคยมานมนานว่ามีความหมายว่าตาย ซึ่งเวลาใช้นั้นความรู้สึกเวลาได้ยินจะฟังดูแย่กว่า “ตาย” เฉย ๆ แท้ที่จริงแล้ว มันมีที่มาจากชื่อเพลง “That’s Amore” ซึ่งครึ่งแรกเป็นภาษาอังกฤษ แปลว่า “นั่นคือ” และครึ่งหลังเป็นภาษาอิตาเลี่ยนแปลว่า “ความรัก” รวมกันเป็น “นั่นคือความรัก” ซึ่งไม่ได้มีอะไรเกี่ยวข้องกับความตายเลย (ยกเว้นใครจะรักมากจนหัวใจวายตาย หรือยอมตายเพื่อความรัก)

ด้วยเวลาเจ้าของภาษาออกเสียงคำว่า That’s Amore เขาจะไม่พูดว่า “แด๊ทส์-อะ-มอ-เร่” แต่จะเอาตัวสุดท้ายของคำแรกมาใช้สะกดออกเสียงคำต่อไปด้วยเป็น “แด๊ท-สะ-มอ-เร่” ทำให้เวลาฟังแล้ว ถ้าไม่คุ้นชินลิ้นภาษา ก็จะพาให้ได้ยินเพี้ยนไปเป็น “เด๊ด-สะ-มอ-เร่” ได้

ในยุคที่เพลงนี้ออกมาใหม่ ๆ เมื่อปี ค.ศ. 1953 ชาวไทยยังไม่คล่องแคล่ว คุ้นเคยภาษาอังกฤษเท่าทุกวันนี้ เมื่อได้ยินเนื้อร้องท่อนนี้ ของเพลงที่ฮิตมาก ๆ ผู้คนต่างได้ยินมันแม้ฟังไม่ออกก็ตาม จนทำให้จับพลัดจับผลู เกิดเป็นคำศัพท์ใหม่สำหรับเรียกความตายนี้ขึ้นมา เมื่อกาลเวลาผ่านไป ที่มาของคำนี้ก็ไม่ใช่เรื่องสำคัญ เพราะ เด๊ดสะมอเร่ หรือถ้าจะเอาให้ได้อารมณ์ต้องเขียน เดธสะมอเร่ เมื่อได้ยิน ชาวไทยทุกคนจะไม่นึกถึงความรักอันสวยงามแน่ ๆ

สำหรับเพลง That’s Amore นี้ แต่งทำนองโดย Harry Warren และเขียนเนื้อเพลงโดย Jack Brooks ให้ศิลปิน นักแสดง Dean Martin ร้องในภาพยนต์ตลกเรื่อง “The Caddy” โดยเพลงมีกลิ่นอายความโรแมนติกแบบอิตาเลี่ยน ด้วยการใช้สไตล์ดนตรีอิตาเลี่ยน เคล้าภาษาอิตาเลี่ยนที่เข้าใจได้ง่าย ๆ มาไว้ในเพลง

แม้เหตุผลข้างต้นจะเป็นคำตอบของความบิดเบือนในความหมายของเพลงนี้ได้เป็นอย่างดีแล้ว ผมก็มิวายมาลองคิดแบบตลก ๆ เล่นดู ว่าเนื้อเพลงเองก็อาจทำให้คนซื่อ ๆ เข้าใจผิดได้ด้วย จากที่ผมวิเคราะห์เนื้อเพลง พบว่าบางทีหากมีการตีความเพี้ยน ๆ เพลงแห่งความรักนี้ ก็อาจกลายเป็นเพลงแห่งความตายได้จริง ๆ ผมทดลองแปลเพลงนี้บางช่วง แบบตรง ๆ และแบบศิลปะ ได้ใจความตามนี้ครับ

“When the moon hits your eye like a big pizza pie.  That’s amore.”

แปลแบบศิลปะได้ว่า “เมื่อเห็นดวงจันทร์ดวง คล้ายดั่งพิซซ่าชิ้นโต นั่นคือความรัก” แต่ถ้าแปลกันตรง ๆ อาจแปลไปได้ว่า “เมื่อพระจันทร์กระแทกดวงตาของคุณเละเป็นพิซซ่า นั่นคือความตาย”

“When the world seems to shine like you’ve had too much wine.  That’s amore.”

แปลแบบศิลปะได้ว่า “เมื่อโลกพลันสดใส คล้ายเวลาดื่มไวน์มากไป นั่นคือความรัก” เมื่อพยายามแปลแบบดาร์ค ๆ อาจแปลได้ว่า “เมื่อโลกเปล่งแสงจ้าออกมา ตอนเมาไวน์ นั่นคือความตาย”

คำแปลหลังดูเหมือนจะไม่ค่อยได้เรื่องนัก แต่อย่างไรก็ตามเพลง That’s Amore นี้ ถือเป็นเพลงที่โรแมนติก และมีความคลาสสิคมาก ๆ หากคุณมีเวลา ลองหามาฟัง เปิดหูแล้วหลับตาลง อาจซึมซับได้ถึงบรรยากาศความโรแมนติกของเมือง Naple ประเทศอิตาลีในยุคเมื่อ 70 ปีก่อน (ฉากหลังที่ผู้แต่งนึกถึงเมื่อเขียนเพลงนี้) ซึ่งก็มีความเป็นไปได้สูงว่า ถ้าใครเคยเป็นหนุ่มเป็นสาวกันในยุคที่เพลงนี้ออกมาใหม่ ๆ  ในปัจจุบันก็อาจจะ เด็ดสะมอเร่ กันไปแล้วครับ