หนังสือเรียนสำหรับเด็ก (๑๘๗)

๑วันหนึ่งเพื่อนของฉันชวนฉันดูรายการ เกมถอดรหัส ฉันนั่งดูด้วยความสนใจ มีเรื่องราวมากมายให้สังเกต

๒ ปกติฉันไม่ดูทีวี แต่เมื่อดู ฉันก็ดูอย่างละเอียด ย้อนดูในยูทูบ มีหลายสิ่งที่น่าประหลาด

๓ เช่น คุณป้าท่านหนึ่งเป็นหนึ่งใน ๒๑ คนที่มีสิทธิตอบคำถาม หากผู้เล่นตอบไม่ได้ หากตอบได้ก็ได้เงินกองกลางไป เรียกว่าขโมย เธอทำสถิติขโมยได้มากมาย แสดงว่าเธออ่านรหัสเก่ง และต้องมั่นใจในคำตอบ เพราะหากตอบผิดก็ต้องกลับบ้าน อดเล่นต่อไป

แต่แล้ววันหนึ่ง เธอก็ถูกเลือกโดยระบบ random เพื่อลงไปเป็นผู้เล่น ใครๆ คิดว่า เธอคงเล่นเก่ง เพราะก่อนเล่นจริง เธอก็แสดงศักยภาพให้เห็นว่าเธอถอดรหัสได้ร้ายกาจ

แต่พอลงเล่นจริง เธอตอบไม่ได้แม้แต่รหัสเดียว และแพ้อย่างง่ายดาย เป็นหมูในสนาม แล้วเธอก็กลับบ้าน

๔เกิดอะไรขึ้นหรือ ด้วยความอยากรู้ ฉันลองวิเคราะห์ห้ารหัสในเกมนั้น พบว่ามียากสองรหัส ปานกลางหนึ่งรหัส และง่ายสองรหัส รวมเฉลี่ยแล้วก็คือเป็นสถิติปกติ การขึ้นมาของคำถาม ไม่แน่นอน บางรอบอาจยากเยอะ บางรอบอาจค่อนข้างง่าย แต่รอบนี้เรียกได้ว่าปกติ สองรหัสที่ยาก คนที่เก่งจริง ก็ควรตอบได้บ้าง แต่สมมติว่าเธอตอบไม่ได้เลย ก็ยังพอให้อภัยได้ ส่วนหนึ่งรหัสที่ปานกลาง เธอก็ควรตอบได้ แต่หากตอบไม่ได้ ก็ยังอนุโลมยกให้

๕ แต่สองรหัสที่ง่าย ที่เรียกว่าง่าย ก็เหมือนการบวกเลข หนึ่งบวกหนึ่งเท่ากับเท่าไร คนที่คิดเลขเป็น ก็ควรตอบได้ ปรากฏว่า ข้อแรกเธอตอบได้ แต่กดตอบไม่ทัน เพราะคู่ต่อสู้ที่อายุน้อยกว่า ว่องไวกว่า แย่งตอบ คุณป้ามีสังขารที่ไม่เหมาะจะเล่น อ้วน เชื่องช้า เรื่องของสังขาร น่าเห็นใจ

๖ แต่อีกหนึ่งรหัส ที่ง่ายเช่นกัน และแปลกที่คู่ต่อสู้ของเธอก็ยืนนิ่ง ตอบไม่ได้ เธอไม่มีข้ออ้างเรื่องสังขารอีก แต่เธอก็ยืนนิ่งอีกคน รอบนี้เธอแพ้ เพราะเธอตอบไม่ได้เลยแม้แต่รหัสเดียว คู่ต่อสู้ที่ก็ไม่เก่งเท่าไร แต่เขาตอบได้หนึ่งรหัส เท่ากับเขาชนะ

๗ หากนี่เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นครั้งเดียว ก็ยังพอรับได้ ว่าเธอเป็นกรณียกเว้น แต่ปรากฏว่าเหตุการณ์ทำนองนี้เกิดขึ้นบ่อยมาก

เซียนขโมยหลายคน พอถึงเวลาลงมาเล่นจริง เล่นไม่ได้เรื่อง แพ้ยับ

๘ฉันคิดถึงคนว่ายน้ำบางคนว่ายน้ำเก่งในน้ำนิ่ง แต่พอเจอน้ำที่มีคลื่นก็ว่ายไม่เป็นเลย มีอาการจะจมน้ำ

ดังนั้น คนบางคนที่ว่ายน้ำได้สวยงาม และรวดเร็วในสระน้ำ พอลงทะเลหรือแม่น้ำ กลับว่ายไม่เป็น

บางคนว่ายน้ำดีในแม่น้ำและทะเล แต่พอลงสระน้ำมาตรฐาน กลับว่ายไม่ดี

หรือคนบางคนว่ายน้ำได้ดีในแม่น้ำ แต่ว่ายไม่ได้ในทะเล ทั้งนี้เพราะเขาไม่ชอบน้ำเค็ม คลื่นและกระแสน้ำจะรบกวนคนบางคน

แน่ละ บางคนว่ายน้ำได้ดีทั้งในสองสภาวะ แต่คนที่ว่ายได้เพียงหนึ่งสภาวะนั้นมีไม่น้อย

เช่นคุณป้าท่านนี้ เวลาเธอขโมย เธอจะอยู่ในมุมมืด เวลาเล่นเธอจะอยู่ใน spot light ความสว่างแตกต่างกันมาก

๙ ในความมืด และไร้แรงกดดัน คู่ต่อสู้ก็เพียงแค่ขโมยคนอื่น ซึ่งอยู่ในความมืดเช่นกัน ไม่ได้เผชิญหน้ากันตรงๆ อีกอย่าง หากตอบไม่ได้ก็ไม่เป็นไร เพียงแค่ไม่ตอบ เป็นแค่ผู้ดู

ความนิ่งเหล่านี้ทำให้เธอเกิดสมาธิ และใช้สิ่งที่ดีที่สุดในตัวออกมาได้

แต่ทันทีที่โดดลงมาเล่น แสงไฟ เสียงรอบข้าง คู่ต่อสู้ และความอ่อนแอของสังขาร มันรุมเธอ จนเธอเล่นไม่ออกเลย

๑๐มีชายหนุ่มคนหนึ่ง เป็นเซียนขโมยเช่นกัน ระดับทำลายสถิติ เวลาลงเล่นจริงก็แพ้ เขาไม่มีปัญหาเรื่องสังขาร เพราะอายุยังน้อย ยังว่องไวพอ และเขาก็ตอบได้บ้าง ไม่ย่ำแย่เท่าคุณป้าท่านนั้น แต่กระนั้น เขาก็แพ้อยู่ดี เพราะเขายังเล่นได้เพียงแค่ครึ่งเดียวของที่เราคาดหวังว่าเขาจะทำได้

๑๑ เขาแพ้ทาง ประเด็นนี้น่าสนใจมาก คู่ต่อสู้ของเขาเป็นเด็กหนุ่มบ้าๆ บอๆ เป็นเด็กไฮเปอร์ คนแบบนี้คิดเร็ว ทำเร็ว รหัสไหนที่เขาได้ เขาก็ตอบเลย กดเลย ไวกว่าคนธรรมดา ความไวระดับนี้ คนธรรมดาจะสู้ไม่ได้ แม้เขาจะตอบถูกบ้างผิดบ้าง แต่พลังของเขาเป็นคลื่นรบกวนคู่ต่อสู้ เซียนขโมยคนนี้ไม่สามารถควบคุมตัวเองได้

เขาเป็นนักว่ายน้ำที่แพ้คลื่นอีกคน

๑๒เกมถอดรหัส ออกรายการมาร่วมปี ยังไม่เคยมีใครชนะติดต่อกันยี่สิบสมัย และชนะเงินล้านได้เลย แสดงว่ายากมาก การแข่งขันที่สู้กันเป็นคู่ การแพ้ทางสำคัญมาก

เช่น ชายหนุ่มคนหนึ่ง ที่เก่งมาก ระดับแชมป์สิบสมัยเป็นอย่างน้อย และฉันคิดว่าเขามีสิทธิได้ถึงยี่สิบสมัย แต่เขาเป็นแชมป์ได้เพียงสมัยเดียว เพราะโชคร้าย

รอบที่สองเขาเจอดารา วันนั้นเป็นวันพิเศษ ดาราถูกเชิญมาเล่นกลุ่มหนึ่ง และเขาก็แพ้เธอ ทั้งที่เธอก็มาแบบไม่เคยเล่น ยังไม่เข้าใจกติกาอะไรนัก เหมือนเล่นกับเด็ก แล้วบุรุษผู้ยิ่งใหญ่ ที่ใครๆ คาดหวังกันมาก ก็แพ้เด็ก

๑๓ แพ้ทาง เพราะคนหนุ่มจะอ่อนยวบลงเมื่อเจอสาวสวย จิตจะตก พลังจะลด

ยิ่งมาเจอหญิงสาวที่แสดงความไร้เดียงสา พลังของเขาก็ยิ่งลดลง ไม่กล้าเปล่งเต็มที่ มันเกิดจากสัญชาตญาณ เขาไม่กล้ารังแกเด็ก

เวลาจะเดินไปตอบ ก็ไปอย่างช้าๆ เหมือนกับว่าถ้ารีบถลาไปกดเหมือนยามปกติ จะน่าอับอาย อีกอย่าง เพราะไม่คิดว่าเธอจะตอบได้ เรียกว่าประมาท และยิ่งเพราะเธอเป็นดารา ใจของเขาก็ยิ่งหวั่นไหว

ฉันจินตนาการตัวเองว่ายังเป็นเด็กหนุ่ม แล้วต้องมาแข่งกับดาราสาวสวย ฉันคงตื่นเต้นมาก จิตคงหวั่นไหว

๑๔ แต่โชคร้ายจริง เพราะในกลุ่มดาราที่มา ซึ่งหลายคนก็เล่นไม่ดีเลย แต่คนนี้กลับเป็นใครคนหนึ่งที่ว่องไว ไหวพริบดี เรียกได้ว่าเป็นคนที่คมที่สุดในกลุ่ม

แม้เธอจะยังเป็นแค่ผู้เริ่มต้นในการเล่นเกมถอดรหัส แต่ชีวิตดาราแตกต่างจากชาวบ้าน ชาวบ้านมีชีวิตที่เหมือนขับรถอยู่ในเลนที่เชื่องช้า ซ้ำซาก แต่ชีวิตดารา คือชีวิตที่เคลื่อนอยู่บนไฮเวย์ วันๆ เธอต้องเจอผู้คนมากมาย ต้องไปไหนมาไหน ชีวิตดาราส่วนใหญ่จึงต้องเต็มไปด้วยไหวพริบ เพราะพวกเขาต้องเคลื่อนไหวตลอด ต้องปรับตัวเสมอ ยิ่งโดยธรรมชาติเป็นคนว่องไว ไหวพริบดีแต่ต้น ที่จริงแล้ว เธอเป็นคนที่เขาไม่ควรประมาทอย่างที่สุด

นี้คือด่านมรณะ

๑๕แต่ใครจะคิดถึงคนที่ฉลาดที่สุด มีศักยภาพสูงสุดที่จะเอาชนะได้ยี่สิบสมัยอย่างเขา กลับไปได้แค่สมัยเดียว นี้เป็นความเร้นลับของเกมถอดรหัส

๑๖ เกือบหนึ่งปีที่ผ่านมา มีแชมป์คนหนึ่งที่ชนะถึง ๑๘ สมัย แต่แล้วเขาก็มาแพ้ในสมัยที่ ๑๙ ซึ่งเกือบจะถึงหลักชัยอยู่แล้ว

อาการที่เขาแพ้ น่าขนลุก เขาแพ้ตัวเอง

จิตใจของเขาคล้ายหนึ่งจะระเบิด มันร้อนรนไปหมด รอบนั้นรหัสภาพ ก็มีทั้งง่ายและยาก ไม่ใช่ว่ายากหมด รหัสยากเขาตอบไม่ได้ เพราะสมาธิยังไม่คมพอ ก็พอให้อภัย เพราะคู่ต่อสู้ของเขาก็ตอบไม่ได้เช่นกัน

แต่รหัสที่ง่ายก็มี ที่เห็นอย่างน้อยมีสองรหัส

๑๗ หนึ่งในนั้น เขารีบตอบ และตอบผิด รหัสนี้ทางรายการบอกว่าสามพยางค์ เขาตอบเพียงแค่สอง ทั้งที่เขาตอบถูก เขาพลาดเรื่องการนับพยางค์ ซึ่งเป็นพื้นฐานของการเล่นเกมถอดรหัส มันเกิดขึ้นบ่อย กับคนหลายคนเช่นกัน แต่เป็นความผิดที่น่าเสียใจยิ่งนัก เพราะเราพลาดอะไรพลาดได้ แต่ไม่ควรพลาดเรื่องพื้นฐาน

ส่วนอีกหนึ่งรหัสที่ง่ายมาก เขาพูดผิด อาจเพราะรีบพูด หรือด้วยความสับสนใดก็ตาม เขาพูดผิด คำตอบคือ หามรุ่งหามค่ำ เขาตอบว่า หามเช้าหามค่ำ

ความผิดแบบนี้ คิดซึ้งๆ ก็เข้าใจได้ มันเป็นความพลาดไปนิดเดียว เหมือนกัดถูกลิ้นตัวเอง เจ็บปวดยิ่งนัก

๑๘ แต่คู่ต่อสู้ตอบได้ ทั้งที่กดช้ากว่า เพราะเขาตอบผิดไปแล้ว เขาเพียงตอบตามน้ำว่า หามรุ่งหามค่ำ เท่านั้นเอง ตลอดการแข่งขัน เขาก็ตอบถูกแค่รหัสเดียวนี้เท่านั้น เขาก็ล้มแชมป์สิบแปดสมัยได้ ส่วนแชมป์ที่เก่งสุดคนนี้ ก็ร่วงหล่น เขาแพ้ เพราะรหัสยากเขาตอบไม่ได้ รหัสปานกลางก็ตอบไม่ได้ รหัสง่ายก็ตอบไม่ได้อีก ไม่ได้เพราะคำหนึ่งสะดุดขาตัวเอง คำหนึ่งกัดลิ้นตัวเอง อะไรจะเลวร้ายปานนั้น

เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นนี้คือไฮไลต์ของเกมถอดรหัส มันเป็นสุดยอด เพราะมันคือชีวิต

๑๙ฉันสนใจ เพราะมันคือชีวิต และชีวิตก็คือความจริง

๒๐ หากอยากรู้ความแตกต่างของ

๑ ไอเดีย

๒ ความจริง

ก็ขอให้คิดง่ายๆ แค่ว่า สมมติมีเรื่องราวหนึ่ง ฉันมีไอเดียจะทำ ด้วยความคิดทั้งหมด มันน่าจะทำได้ในหนึ่งปี หรืออย่างช้าสามปี แต่ทำจริง ห้าสิบปีผ่านไป มันยังไม่สะเทือน แม้แต่พื้นผิว ฉันยังยืนนิ่งอยู่ข้างนอก แม้กาลเวลาจะผ่านไปแล้วห้าสิบปี

นี้คือความจริง และมันแตกต่างกันมาก จนขนหัวลุก

๒๑ ในวัยเด็ก ฉันให้ค่าไอเดียมากกว่าความจริง เพราะฉันยังเด็ก ฉันมีความคิดฝัน เพราะไอเดียเป็นอะไรที่ทำให้มนุษย์มีคุณค่าเหนือธรรมดา เหนือกว่าสิ่งมีชีวิตทั้งปวง

๒๒ แต่เมื่ออายุมากขึ้น ฉันก็เปลี่ยนไป ฉันพบว่าไอเดียเป็นดาบสองคม มันมีคุณค่าจริง แต่มันก็ให้โทษด้วยเช่นกัน มันทำให้คนเป็นบ้า หลงใหลในลัทธิ หลงทาง กลายเป็นคนชั่วร้าย อำมหิต ไอเดียบทจะร้าย มันร้ายสุด

๒๓ แต่ฉันกลับทึ่งในความจริง ทึ่งตรงที่ว่า ฉันต้องยืนนิ่งอยู่ตรงนั้นห้าสิบปี กระดิกตัวไปไหนไม่ได้