ที่มา | มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 8 - 14 กันยายน 2560 |
---|---|
คอลัมน์ | ใส่บ่าแบกหาม |
เผยแพร่ |
ใส่บ่าแบกหาม/พรพิมล ลิ่มเจริญ
The Zookeeper”s Wife
เธอจ๊ะ
The Zookeeper”s Wife เป็นหนังชีวิตท่ามกลางสงคราม ในเรื่องนี้คือสงครามโลกครั้งที่ 2
สร้างจากเรื่องจริงของสองสามีภรรยาเจ้าของสวนสัตว์ในกรุงวอร์ซอ ประเทศโปแลนด์ที่ช่วยชีวิตชาวยิวไว้กว่าสามร้อยให้รอดพ้นจากการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์โดยกองทัพเยอรมนีภายใต้การนำของเผด็จการฮิตเลอร์ ด้วยการช่วยแอบซ่อนชาวยิวไว้ในสวนสัตว์
Jessica Chastain แสดงเป็น แอนทอนเนีย ภรรยาเจ้าของสวนสัตว์
Johan Heldenbergh แสดงเป็นด๊อกเตอร์ญาน ผู้เป็นสามี
เรื่องก็เริ่มสมัยช่วงปี ค.ศ.1930 สวนสัตว์ของทั้งสองนั้นกว้างใหญ่และดูแลอย่างยอดเยี่ยม สิงสาราสัตว์ต่างอยู่ดีมีความสุข คนงานและผู้เข้าชมล้วนอยู่ดีมีความสุข
มีผู้คนจากต่างเมืองต่างประเทศมาดูงาน มาพูดคุย ได้รู้จักมักจี่กัน
หนึ่งในนั้น คือ Dr. Lutz Heck ผู้ได้ชื่อว่าเป็น head zoologist หรือ หัวหน้านักสัตววิทยา ของอดอล์ฟ ฮิตเลอร์!
ว่าแต่ว่า น่าอิจฉามากนะ ตื่นเช้ามาเราก็จะได้ขี่จักรยานไปรอบสวนสัตว์ ท่ามกลางแมกไม้ร่มรื่น ทักทายคนงานและเหล่าบรรดาสัตว์ต่างๆ ยิ้มแย้มแจ่มใส มี อดัม ลูกอูฐแสนเชื่องวิ่งเหยาะๆ ตามไปด้วยกัน
ไม่ช้าไม่นาน วันที่ 1 กันยายน ค.ศ.1939 กองทัพเยอรมนีส่งเครื่องบินทิ้งระเบิดมา
“ระเบิดลง” เป็นอย่างนี้เอง ผู้คนล้มตายในทันใด ตึกรามบ้านช่องโดนถล่มทันที สวนสัตว์ก็เช่นกัน
น่ากลัวมาก พอระเบิดลง กรงสัตว์ คอกสัตว์ ก็ถูกทำลาย สัตว์ต่างๆ เลยออกมาเดินตามถนนได้ สัตว์ใหญ่แบบเสือสิงกระทิงแรดและช้าง โดนทหารเยอรมันยิงตายหมด เมื่อควบคุมไม่ได้ ก็จงตายเสีย
จากวันนั้น ทุกอย่างก็เปลี่ยนแปลง ชีวิตก็เปลี่ยนไป
Mama, what are those men doing?
They look like mules.
แม่ครับ เขาทำอะไรกัน?
อย่างกับฬ่อเลย
mule คือ ฬ่อ ที่เกิดจากการผสมพันธุ์ของม้าตัวเมียกับลาตัวผู้
ลูกชายสังเกตเห็นและปรารภกับแม่
They”re working the Jews
like pack animals now.
เอาคนยิวมาใช้ขนของหนัก
อย่างกับสัตว์
ขนของแบบแบกหน้าพยุงหลังเลยเชียว แม่กลับมาเล่าให้พ่อฟัง
pack animal หมายถึง สัตว์ที่ใช้ขนของหนักๆ เช่น ม้า ลา ฬ่อ และ อูฐ เป็นต้น
สองสามีภรรยาปรารภถึงสถานการณ์กันเนืองๆ มีข้อมูลใดๆ ก็มาแบ่งปันกัน
Hitler and Stalin have signed a pact.
ฮิตเลอร์และสตาลิน
ลงนามในสนธิสัญญากันแล้ว
สุดท้ายสามีแนะให้ภรรยาและบุตรชายหนีไปก่อน แต่ภรรยาท้วงติงไว้
People always want to run
when they don”t know what”s coming.
คนเราเอาแต่หนีอยู่เรื่อย
เวลาไม่รู้ว่าจะเกิดอะไรขึ้น
ก็จริงของภรรยา หนีไปตั้งหลัก หรือหนีไปเพราะจริงๆ แล้วมันต้องหนี ไม่งั้นก็ตายที่นี่ หรือคิดอีกที อยู่ไป ณ ที่แห่งนี้ จะมีโอกาสมีชีวิตรอดได้มากกว่า เรื่องแบบนี้ไม่มีใครหยั่งรู้ได้
It”s their first instinct,
always to run.
เป็นสัญชาตญาณ
ต้องหนีก่อน
สุดท้ายสองสามีภรรยาตัดสินใจจะไม่หนี
They”re using our enclosures as an armory.
เขาใช้ที่อยู่ของสัตว์เก็บอาวุธ
enclosure คือ ที่ๆ สร้างขึ้นมาให้สัตว์ในสวนสัตว์อยู่ จะเป็นคอก เป็นกรง เป็นบ่อ ก็แล้วแต่ตามชนิดของสัตว์นั้นๆ
ก็ได้แต่เฝ้าดูสินะ จะทำอะไรได้
The country”s completely overrun.
ดินแดนของเราถูกล่วงล้ำโดยแท้
ไม่มีทางเลี่ยง จำยอมรับสถานการณ์
เสียงจากสายโดยกองทัพเยอรมนีก็ประกาศซ้ำๆ ซากๆ
We rely on the population of Warsaw
to accept the entry of German forces
quietly, honorably, and calmly.
ขอให้ประชาชนวอร์ซอ
ยอมรับต่อการเข้ามาของกองกำลังเยอรมนี
อย่างสงบเรียบร้อยและมีเกียรติ
ฟังเหมือนสุภาพ แต่จริงขู่ฆ่า เพราะใครเสียงดังหรือขัดขืน ก็เห็นมีแต่ตายกับตาย
แต่พอดีสองสามีภรรยามีเพื่อนเป็น ด๊อกเตอร์เฮก หัวหน้านักสัตววิทยา ของอดอล์ฟ ฮิตเลอร์
จะว่าโชคดีก็ได้ โชคร้ายก็ไม่ผิด
โชคดีคือสัตว์น้อยใหญ่ในสวนสัตว์ของเราจะมีชีวิตอยู่ต่อไป แค่ถูกย้ายไปประเทศเยอรมนี
I could take your animals
to Germany as a loan.
ผมจะเอาสัตว์ของคุณไป
ให้เยอรมนียืม
แต่โชคร้ายคือ ด๊อกเตอร์เฮกมีความพึงใจในตัวคุณภรรยา! ปัญหานานาจึงตามมามากมาย!!
ตอนแรก สองสามีภรรยาช่วยเหลือเพื่อนที่หนีตายมาหา
We have the storeroom upstairs.
ข้างบนเรามีห้องเก็บของ
ให้เพื่อนอยู่ห้องเก็บของเถิด ภรรยานำเสนอ
We could be shot for a glass of water.
ให้น้ำแก้วเดียวเราก็โดนยิงทิ้งได้แล้วนะ
สามีช่วยภรรยาประเมินสถานการณ์ และวางแผน
We have to hide it in plain sight.
เราต้องซ่อนในที่ที่เห็นกันชัดๆ นี่แหละ
in plain sight หมายถึง เห็นกันชัดๆ เห็นกันโต้งๆ
มักมากับ verb to hide กลายเป็นสำนวน hide in it plain sight ซ่อนไว้ในที่ที่เห็นกันชัดๆ แจ่มๆ
ถ้าเป็นละครหรือนิยายไทย เวลาซ่อนพินัยกรรม plain sight ก็คือต้องซ่อนไว้หลังรูปวาดขนาดใหญ่ของเจ้าคุณปู่ที่แขวนเด่นเป็นสง่าบนกำแพงตรงโถงบันไดตรงข้ามประตูทางเข้าคฤหาสน์ ให้ผู้คนเดินผ่านไปมา
ในที่นี้ เมื่อเราเป็นสวนสัตว์ เราก็แอบซ่อนผู้ลี้ภัยไว้ในกรงสัตว์นั่นแหละดี ไม่มีคนสงสัย ซ่อนให้เหมาะ
We”ll raise pigs in the pens
to feed your men,
เราจะเลี้ยงหมูไว้ในคอก
ไว้เป็นอาหารแก่ทหารด้วย
และจะเลี้ยงหมูด้วย เพราะการช่วยชีวิตคนต้องมีกลไก ทหารเยอรมันจับคนไปขังไว้ในสลัมเตรียมส่งไปค่ายกักกัน หนังทำเราตื่นเต้นและหวาดกลัว แต่ความกล้าความกลัวก็นำพาไปสู่ผลลัพธ์อันล้ำค่า
การช่วยชีวิตคนให้รอดพ้นจากเงื้อมมือเผด็จการนั้นสำคัญ แม้ตัวเรานั้นก็ตกอยู่ในอันตราย เพราะมันเป็นหน้าที่, ดังที่คุณญานกล่าวไว้ในหนังสือว่า I only did my duty-if you can save somebody”s life, it”s your duty to try. ผมแค่ทำตามหน้าที่ ถ้าเราสามารถช่วยชีวิตคนได้ มันคือหน้าที่ที่เราต้องพยายาม
อย่างน้อยที่สุดเราต้องพยายาม ขออย่าได้ละเลย
ฉันเอง