วางบิล/เรืองชัย ทรัพย์นิรันดร์

จาก 1 กันยายน ถึง 6 ตุลาคม 2519

ย้อนหลังกลับไปที่ต้นเหตุ หรือผู้ที่ก่อให้เกิดเหตุการณ์ 6 ตุลา 19 คือการกลับมาประเทศไทยของ จอมพลถนอม กิตติขจร ข่าวหนังสือพิมพ์ประชาชาติฉบับเช้าวันที่ 1 กันยายน 2519 พาดหัวข่าวว่า

รัฐบาลชี้ขาดไม่ให้ถนอมเข้าไทย / ถนอมประกาศกลับมาบวช / ไม่หวั่นมติคณะรัฐมนตรี

พร้อมกับข่าว – ถนอมเปิดใจ – ที่รายงานไปก่อนหน้านี้แล้วว่า เป็นการสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ของ ไพบูลย์ วงษ์เทศ หัวหน้าข่าว เมื่อเวลา 13.40 น. ความว่า

ภายหลังที่คณะรัฐมนตรีได้ลงมติในการประชุมเช้าวานนี้ว่า ไม่เห็นชอบให้ จอมพลถนอม กิตติขจร กลับเข้ามาประเทศไทยแล้ว “ประชาชาติ” ได้สัมภาษณ์ จอมพลถนอม กิตติขจร ซึ่งพำนักอยู่ที่แฟลตเวสต์วู้ด เยื้องโรงแรมมาร์โคโปโล ในประเทศสิงคโปร์ เมื่อเวลา 13.40 น. ทันที

นางทรงสุดา กิตติขจร บุตรสาวจอมพลถนอมเป็นผู้มารับสายโทรศัพท์ข้ามประเทศ นางทรงสุดาได้ให้จอมพลถนอมมาพูดสายต่อเพื่อรับทราบมติคณะรัฐมนตรีด้วยตัวเอง

เมื่อจอมพลถนอมทราบว่ามติคณะรัฐมนตรีไม่เห็นชอบที่จะให้กลับเข้ามาประเทศไทยแล้ว จอมพลถนอมอึ้งไปชั่วขณะ แต่กระนั้นก็พร่ำพูดในเวลาอึดใจต่อมาด้วยเสียงสั่นเครือว่า “ผมมีความตั้งใจอยากจะมา – ผมจะต้องมาบวชให้พ่อ ผมไม่เกี่ยวกับการเมือง”

จอมพลถนอมพร่ำพูดด้วยน้ำเสียงสั่นสะท้านต่อไปว่า “ผมไม่เกี่ยวกับการเมือง ผมจะไปบวช ขอให้เห็นใจผมบ้าง”

จอมพลถนอมกล่าวอีกว่า “ผมจะมาบวชให้คุณพ่อแน่นอน ช่วยเรียนให้ทุกๆ คนทราบด้วย”

จอมพลถนอมกล่าวว่า หากมีการประชุมคณะรัฐมนตรีช่วงบ่าย “ช่วยเรียนให้ทุกๆ คนทราบด้วยว่า ผมตั้งใจจะมาบวช ผมไม่เกี่ยวกับการเมือง”

ในการให้สัมภาษณ์วานนี้ จอมพลถนอมคงพูดแต่เพียงว่า “จะมาบวช” แต่ประการเดียว ด้วยน้ำเสียงที่เล็กแหลม และวางโทรศัพท์ หลังจากบอกว่า “ขอบคุณครับ”

ขณะนั้น มีข่าวขุนโสภิตบรรณรักษ์ ซึ่งมีอาการป่วยไข้ด้วยวัยชรา และข่าวการกลับเข้ามาประเทศไทยของ จอมพลถนอม กิตติขจร เป็นระยะเช่นเดียวกับอาการป่วยไข้ของบิดาจอมพลถนอมที่ทรุดหนักลง

กระทั่งข่าวพาดหัวหนังสือพิมพ์ประชาชาติบ่ายวันที่ 20 กันยายน 2519 ว่า ถนอม : ดีใจมากที่ได้บวช / ประกาศพร้อมขึ้นศาล / รัฐบาล “ฐานะลำบาก”

โปรยข่าวว่า “ถนอม” บวชเณรเข้าไทยลงจากเครื่องบินที่ดอนเมือง นั่งรถยนต์เข้าวัดบวรฯ บวชเป็นพระแล้ว ไปเยี่ยมพ่อทันที ได้รับการคุ้มกันอย่างเข้มแข็ง ประกาศพร้อมสู้คดี เผยกับ “ประชาชาติ” ดีใจมากที่ได้มีโอกาสได้บวช

พร้อมกับมีแถลงการณ์ผ่านผู้สื่อข่าวของสถานีวิทยุ ททท. ความว่า

“พี่น้องชาวไทยที่รักชาติทั้งหลาย ข้าพเจ้าขอชี้แจงให้ทราบทั่วกันว่า การกลับเข้ามาในบ้านเกิดเมืองนอนอันเป็นที่รักยิ่งของข้าพเจ้านั้น ข้าพเจ้าได้มาอย่างถูกต้องตามกฎหมายของบ้านเมืองและรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย หลังจากได้ออกไปอยู่นอกประเทศเป็นเวลาเกือบ 3 ปี โดยที่ไม่มีผู้ใดมาบีบบังคับให้ข้าพเจ้าออกไป เพราะเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 เลย การที่ข้าพเจ้าเดินทางออกไปนั้น เป็นการสนองพระราชดำริที่ทรงเห็นว่า หากข้าพเจ้าออกไปสักชั่วระยะเวลาหนึ่งเป็นการชั่วคราวจะทำให้บ้านเมืองอยู่ในความสงบ”

“และเมื่อเดินทางออกไปแล้ว ทรัพย์สินของข้าพเจ้าถูกรัฐบาลยึดไปจนหมดสิ้น ตลอดเวลาที่ผ่านมานั้นข้าพเจ้าอยู่ในต่างประเทศ บุตรและธิดาของข้าพเจ้ารับภาระค่าใช้จ่ายของข้าพเจ้าทั้งหมด ซึ่งเขาไม่สามารถที่จะรับภาระอันหนักนี้ต่อไปอย่างไม่มีกำหนดได้อีกแล้ว”

จากนั้น ได้แถลงถึงสาเหตุสำคัญคืออาการป่วยไข้ของขุนโสภิตบรรณรักษ์ที่ต้องมาดูแล และยืนยันว่าการกลับมาครั้งนี้ไม่มีเจตนาหรือจุดมุ่งหมายทางการเมือง พร้อมเสมอที่จะให้ศาลยุติธรรมเป็นผู้วินิจฉัย

“นอกจากนั้น ข้าพเจ้าก็มั่นใจว่า รัฐบาลนี้จะยึดมั่นตามกฎหมายเพื่อให้เกิดความสงบสุขอย่างแท้จริงแก่ประชาชนโดยทั่วกันด้วย” ลงชื่อ จอมพลถนอม กิตติขจร 18 กันยายน 2519

จอมพลถนอม กิตติขจร บวชเป็นสามเณรที่สิงคโปร์ แล้วเดินทางกลับเข้าไทยด้วยสายการบินเจแปนแอร์ไลน์ เมื่อเวลา 10.25 น. มีพระมหาสุจินต์ เป็นพระพี่เลี้ยงนำมา และ นาวาโทยุทธพงษ์ กิตติขจร บุตรชายไปรับที่ท่าอากาศยานกรุงเทพฯ หลังจากนั้นจึงเดินทางไปยังวัดบวรนิเวศฯ เพื่ออุปสมบทเป็นภิกษุ ได้รับฉายาว่า “สุกิตติขจโร ภิกษุ”

ข่าววันพุธที่ 22 กันยายน 2519 ประชาชาติพาดหัวข่าวว่า

ทุกมหาวิทยาลัยเปลี่ยนแผน “ประท้วง” / รัฐบาลแถลงการณ์ขับ / สั่งพระถนอมออกนอก

พาดหัวข่าวจากนั้น ขู่เผาวัดบวรฯ / ตำรวจตรึง ถนอมแข็งข้อรัฐบาล

อีกวันต่อมา เสนีย์ลาออก / ตัด “ชาติไทย” / “คึกฤทธิ์” พบเสนีย์กลางดึก จัดตั้งรัฐบาล

หลังจากนั้น หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช หัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ กลับมาเป็นนายกรัฐมนตรีอีกครั้ง ตั้งรัฐบาล 4 พรรคเดิม

กลางดึกวันเสาร์ที่ 25 กันยายน 2519 ที่จังหวัดนครปฐม เกิดการแขวนคอประชาชน 2 คน ขณะปิดโปสเตอร์ขับไล่พระถนอม

ถึงข่าววันที่ 2 ตุลาคม 2519 ประชาชาติเสนอข่าว รัฐบาล “ผิดหวัง” พระถนอม / “เส้นตายเที่ยงนี้”

ข่าวหลังจากนั้น มีการขยายแนวขับถนอมทั่วประเทศ เริ่มชุมนุมทั่วประเทศวันนี้ (วันจันทร์ที่ 4 ตุลาคม 2519) / นักศึกษางดสอบ / ผนึกกำลังขับ “ถนอม” บ่ายนี้ / ประกาศชุมนุมยืดเยื้อ / เคลื่อนขบวนปักหลักชุมนุมใน มธ. / กรีดเลือดประท้วง “ถนอม” / สั่งปิดธรรมศาสตร์

หนังสือพิมพ์ทุกฉบับเช้าวันที่ 6 ตุลาคม 2519 พาดหัวข่าวทำนองเดียวกันว่า

สั่งสอบ “แขวนคอ” ลานโพธิ์ / ระบุภาพหมิ่นองค์รัชทายาท

โปรยข่าวของหนังสือพิมพ์ประชาชาติว่า “สำนักนายกรัฐมนตรีว่า การแสดงแขวนคอ 2 ศพ มีลักษณะอาฆาตมาดร้ายองค์รัชทายาท สั่งกรมตำรวจสอบสวนข้อเท็จจริง นักศึกษาโต้ถูกป้ายสี ลูกเสือชาวบ้านเคลื่อนไหว เตรียมพร้อมในที่ตั้ง รอรับฟังคำสั่งจากยานเกราะก่อนปฏิบัติการ”

หนังสือพิมพ์สองฉบับที่สำนักนายกรัฐมนตรีอ้างถึง คือ บางกอกโพสต์ กับ ดาวสยาม