บทความพิเศษ

ฟ้า พูลวรลักษณ์

 

หนังสือเรียนสำหรับเด็ก (๑๑๓)

 

๑

มาคิดดูถึงสถานการณ์อาเชียนวันนี้ ที่น่าคิดที่สุดคือลาว

ในอดีตลาวมีความสัมพันธ์แนบแน่นกับไทย เหมือนพี่น้อง ลาวอาจจะยากจน ด้อยพัฒนา แต่ปลอดภัย ชีวิตเป็นไปอย่างเรียบง่าย

ไทยเป็นเหมือนพี่ชาย ข้อดีของการคบกับไทยคือ ไทยไม่มีเจตนาร้ายอันใด ไม่ทำร้ายลาว

แต่วันนี้ลาวมีความสัมพันธ์ที่แนบแน่นกับจีน ชาติที่ใหญ่กว่าลาวเป็นร้อยเท่า อันตรายจึงเกิดขึ้น

วันนี้ลาวมีแนวโน้มจะเจริญขึ้นอย่างรวดเร็วแบบก้าวกระโดด เพราะเงินทุนและเทคโนโลยีของจีนกำลังไหลทะลักเข้าไปในลาว

แต่หากเราดูจากประวัติศาสตร์ชาติเล็กๆ ที่สนิทสนมกับชาติใหญ่ รับเอาทุกอย่างเข้ามา ไม่ช้าก็จะถูกกลืนชาติ

อันตรายนี้ไม่ใช่เรื่องเล่นๆ มันไม่เกิดในสิบปีหรือยี่สิบปี แต่ทว่า หากไกลออกไปอีกสักห้าสิบปีหรือหนึ่งร้อยปี วันนั้นลาวอาจกลายเป็นจังหวัดหนึ่งของจีนไปเรียบร้อยแล้ว

แม้วันนี้รัฐบาลของจีนจะไม่มีเจตนาร้าย แต่ทว่าวันข้างหน้า ชาติจีนอาจมีเหตุต้องเข้าไปแทรกแซงลาว เพื่อปกป้องทุนที่จีนได้ลงไปแล้ว และเพราะพวกเขามีพรมแดนติดกัน มันจะเป็นไปโดยธรรมชาติ

น่าสะพรึงกลัวยิ่งนัก

๒

ชาติลาวจะพัฒนาอย่างรวดเร็วจริงในช่วงนี้ แต่วันหน้า พวกเขาจะทำยังไง จะเอาตัวรอดได้หรือ มันคุ้มกันไหมนะ

หากฉันเป็นผู้นำลาว ฉันควรทำอย่างไร จะสนิทสนมกับจีนเหมือนที่พวกเขากำลังกระทำอยู่

หรือระวังตัว ถอยห่าง ยอมเป็นชาติที่ด้อยพัฒนาต่อไป

หรือก้าวกระโดด แต่เสี่ยงต่อการไปแล้วไม่รู้จะกลับหลังยังไง

 

๓

อีกชาติหนึ่งที่ทำตามลาว คือเขมร เพียงแต่ช้ากว่าหน่อย เขมรก็เป็นชาติเล็กๆ ที่ด้อยพัฒนา พวกเขาต้องการก้าวกระโดด ด้วยการดื่มกินยาพิษ

๔

มีแต่ชาติญวนที่ยังปลอดภัย ด้วยเพราะพวกเขาเคยมีประสบการณ์ ครั้งหนึ่งพวกเขาขอให้ฝรั่งเศสเข้ามาช่วย ทำไปทำมา ฝรั่งเศสก็ยึดครองญวน กว่าจะขับไล่พวกเขาออกไปได้ ต้องทำสงครามอย่างทุกข์ทรมาน และยาวนาน มันเกิดจากผู้นำญวนในอดีต หวังอยากได้อะไรบางอย่างจากฝรั่งเศส

วันนี้ญวนมีลักษณะชัดเจน ว่าต้องการพึ่งตัวเอง

อีกอย่างญวนเคยถูกจีนครอบงำมาช้านาน วันนี้พวกเขาจึงเข็ดหลาบ

๕

พม่าติดหล่ม ไปทางไหนไม่ได้ อยากไปกับจีน แต่ก็ยังทำไม่ได้ และจีนเองก็คงรู้ตัว ว่าการลงทุนในพม่าไม่ปลอดภัย กระแสของอเมริกาก็ยังแรงกล้า

พม่าเป็นเนื้อเน่า

 

๖

ในอดีต ไทยเราเป็นชาติที่เป็นกลาง และวันนี้ก็ยังเป็นเช่นนั้นอยู่ แต่ก็มีปัญหามากมาย จะเอาตัวรอดได้ไหม แรงกดดันเข้ามาในทุกทิศทาง

มีกลุ่มคนที่นิยมอเมริกา แต่เรารู้อยู่ว่า อเมริกานั้นไม่จริงใจ

มีกลุ่มคนที่นิยมจีน แต่พวกคุณต้องมองเพื่อนบ้าน ไม่เคยมีอะไรได้มาฟรี ยิ่งสนิทสนม ยิ่งถลำลึก วันหนึ่งจะถอนตัวไม่ได้อีกแล้ว วันนี้ก็ยังเหมือนที่ผ่านมา เราจะรักษาอธิปไตยของชาติได้อย่างไร

๗

ถ้าชาติจีนวันนี้ แสดงสปิริตว่าเป็นจีนใหม่ ไม่บีบบังคับฮ่องกง ไต้หวัน ทิเบต แสดงให้ชาวโลกดู ถึงความใจกว้าง ความพร้อมจะปรับตัวเข้าสู่โลกโลกาภิวัตน์ สถานการณ์คงจะดีขึ้น เพราะชาวโลกจะไว้ใจ นี้คือชาติที่รักษาคำพูด ไม่เห็นแก่ตัว รวมความนี้คือโลกยุคใหม่

๘

น่าเสียดายที่จีนแสดงออกแต่ความเป็นจีนเก่า แม้ในรูปแบบการปกครองสมัยใหม่ และเทคโนโลยีใหม่ แต่ Mindset ยังเก่า ยังยืนยัน ยึดเหนี่ยวฮ่องกง ไต้หวัน ทิเบต ตามใจตน ตามขนบประเพณีแต่เก่าก่อน ยังยึนยันหัวเด็ดตีนขาดว่าดินแดนเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของจีน และจีนจะทำอะไรได้ตามใจ

พื้นที่สีเทาเหล่านี้แหละ ที่จะนำมาซึ่งหายนะของจีน

 

๙

ปัญหาเกิด เพราะจีนพัฒนาไปอย่างรวดเร็ว ก้าวหน้า และกลายเป็นมหาอำนาจอันดับหนึ่ง มันจึงกระทบทุกชาติรอบกาย

๑๐

จีนเป็นชาติที่ก้าวกระโดด ไปไกลสู่ศตวรรษที่ ๒๒ แต่ความน่าเป็นห่วงอยู่ที่ว่า พวกเขายังแอบแฝงความเก่า ระดับสุดยอดไว้ภายในด้วย ไม่รู้เพราะอะไร ความเก่าเหล่านี้ แสดงออกให้เห็นในการจัดการปัญหาโควิด พวกเขาป้องกันโควิดได้ดีที่สุดในโลก

แต่ในขณะเดียวกัน วิธีการของพวกเขาก็เก่า และตายด้าน มันยังกันอยู่ แต่หากว่ากันไม่อยู่ล่ะ ก็แสดงให้เห็นว่า โลกนี้ละเอียดอ่อนยิ่งนัก

๑๑

จำนวนคนป่วยและคนตายของชาวโลก ขึ้นลงดั่งอาการไข้ของชาวโลก เราไม่อาจแบ่งแยก หรือปลีกตัวออกมา ให้ชาตินี้ดีที่สุด ป้องกันได้ดีที่สุด ท้ายสุดทุกชาติก็จะเหมือนกัน ด้วยการระบาดนี้จะไปถึงอย่างทั่วถึง และมีอาการไข้ที่อุณหภูมิขึ้นลง ไม่เป็นไปดั่งใจ ในระยะยาวต่อไป ชาวโลกจะหายก็หายด้วยกัน หากจะป่วยก็ป่วยด้วยกัน

ทุกสิ่งที่เราทำ มีผลน้อย

 

๑๒

สงครามโลกครั้งที่สอง รบกันอยู่นาน ๖ ปีกับอีกหนึ่งวัน ในระหว่างนั้น ทุกวินาทีคือสงคราม ชีวิตในระหว่างนั้น นับร้อยล้านพันล้าน ต้องดิ้นรน บางคนอาจนอนหลับสบาย แต่ทว่าในแต่ละวินาทีนั้นเอง จะมีคนกำลังฆ่ากัน ในมุมใดมุมหนึ่งของโลก มีคนกำลังตัดสินใจ ซึ่งผลของมันจะกระทบกว้างใหญ่ ในช่วงเวลาดังกล่าว มีนิยายเกิดขึ้นไม่สิ้นสุด นับแสนเรื่อง นับล้านเรื่อง

๑๓

เราอยู่ในยุคก่อนสงครามโลกครั้งที่สาม ซึ่งจะเกิดขึ้นเมื่อไรไม่รู้ ระหว่างใครกับใครไม่รู้ แต่โลกนี้ไม่ปลอดภัย เพราะมนุษย์แตกต่างกันมากเกิน และไม่มีความจริงใจต่อกัน ทุกคนกระทำไปตามความจำเป็นเฉพาะหน้า และความจำเป็นนั้น เกิดจากความเห็นแก่ตัว ความคิดเก่า ความเคยชินเก่า

มาลองคิดดูว่า เป็นไปได้ไหมที่โลกนี้จะไม่มีสงครามโลกครั้งที่สาม นั่นเป็นการมองโลกลาเวนเดอร์

แต่โลกนี้คงไม่ดีอย่างนั้น มันจะเกิดเมื่อไรมากกว่า และหากวันนั้นมาถึง ทุกวินาทีจะมีความหมาย

 

๑๔

ประสบการณ์ที่เจ็บแสบครั้งหนึ่งของฉัน ที่ฉันไปประเทศอังกฤษ

มีวันหนึ่งฉันอยากได้บทกวีของฉัน จึงขอให้เพื่อนของฉันส่งไปให้ ด้วยเพราะฉันอยากได้เร็ว จึงบอกเขาให้ส่งแบบ Express แต่แทนที่ฉันจะได้เร็ว ฉันกลับได้ช้า นอกจากจะเสียเงินมากกว่าแล้ว ยังได้ช้าอีกต่างหาก เพราะทางการของอังกฤษเขาเข้มงวด และหวาดระแวงเวลามีของส่ง Express และไม่รู้ว่ามันคืออะไร พวกเขากลับกักไว้ ไม่ยอมให้ส่งให้ ต้องรอให้ฉันไป Claim ไปอธิบายว่ามันคืออะไร

ซึ่งฉันไม่ทำ เพราะเสียเวลา คุณอยากได้ก็เก็บไปเถอะ นี้เป็นเพียงบทกวีของฉันเท่านั้น ฉันโกรธมาก แต่ก็โทษตัวเองด้วย ว่าฉันควรรู้นิสัยสันดานชาวอังกฤษ ว่าเข้มงวดอย่างไร ไร้เหตุผลแค่ไหน

พวกเขาทำตามใจตัวเอง ไม่ได้คิดถึงใจชาวบ้านปกติ เหมือนมีงานทำ ก็ต้องทำเต็มที่ มีสิ่งของใดให้ระแวง ก็ต้องระแวงให้สมค่าจ้าง ฉันควรรู้แต่แรก และให้เพื่อนของฉันส่งแบบธรรมดา ปัญหาใดก็จะไม่มี

ฉันพลาดไปนิดเดียว แต่นี้คือความเจ็บแสบ คำถามคือ คุณจะไว้ใจชาวอังกฤษได้หรือ

๑๕

มองในมุมกว้าง มันเป็นเช่นนี้ในทุกชนชาติ มีกฎ มีกติกา มีสิ่งไม่น่าไว้วางใจ

เราต้องมีสติตลอด ในทุกวินาที

บทเรียนนี้คือ เราอย่าไว้ใจใครทั้งงั้น

เราอย่าคิดว่าชาตินี้ดีกว่า หรือถูกต้องกว่า

เพราะในความเป็นจริง มันไม่มี

อยู่ที่เราไปเจอจุดอ่อนของพวกเขาไหม