มีข่าวจลาจลรุนแรง ในเมืองชาร์ล็อตส์วิลล์ รัฐเวอร์จิเนีย สหรัฐอเมริกา ที่สำนักข่าวตะวันตกเสนอกันอย่างครึกโครมในระยะนี้ โดยเกิดการปะทะกันระหว่างมวลชนกลุ่มชาตินิยมขวาจัด กับมวลชนกลุ่มที่ลุกขึ้นมาต่อต้านฝ่ายขวา จนมีผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บไปจำนวนหนึ่ง สถานการณ์เต็มไปด้วยความตึงเครียด

เรื่องราวเหมือนกับการย้อนยุคในสหรัฐ เมื่อฝ่ายขวาจัด พวกเหยียดผิว พวกคลั่งชาติ รวมตัวกันครั้งใหญ่ เพื่อปกป้องประวัติศาสตร์ยุคค้าทาสสมัยสงครามกลางเมือง

ขณะที่ฝ่ายไม่เห็นด้วย มีคนทั้งคนผิวดำและคนผิวขาวแนวคิดเสรีนิยม ได้รวมตัวกันเพื่อแสดงการต่อต้าน จนเกิดการจลาจลขึ้น

แถมฝ่ายขวาที่มักใช้ความรุนแรงพิพากษาฝ่ายคิดต่าง ก็ใช้รถพุ่งเข้าชนฝูงชนอีกฝ่าย จนมีตายและเจ็บจำนวนไม่น้อย

“นักศึกษาในเมืองแห่งนี้ถึงกับกล่าวกับนักข่าวสำนักดังว่า “ไม่นึกไม่ฝันว่า ในรุ่นของฉันจะได้เห็นอะไรแบบนี้เกิดขึ้นในอเมริกา””

ต้นเหตุของการลุกฮือของพวกเอียงขวาแห่งอเมริกันครั้งนี้ เนื่องจากรองนายกเทศมนตรีผิวสีคนแรกของเมือง ได้ผลักดันตามเสียงเรียกร้องของชุมชนคนผิวดำ ให้รื้อทำลายอนุสาวรีย์ของนายพลโรเบิร์ต อี. ลี ผู้นำฝ่ายสนับสนุนการค้าทาสในยุคสงครามกลางเมืองของสหรัฐ รวมทั้งถอนอนุสาวรีย์อื่นๆ และสัญลักษณ์ต่างๆ ของฝ่ายสมาพันธรัฐซึ่งหนุนการค้าทาสออกไปให้หมดไปจากเมืองชาร์ล็อตส์วิลล์

โดยเฉพาะอนุสาวรีย์ของนายพลผู้นำฝ่ายค้าทาสนั้น ผู้บริหารเมืองผิวดำคนนี้ระบุว่า ไม่อาจทนมองอนุสาวรีย์สูง 28 ฟุตของชายที่หากยังมีชีวิตอยู่ คุณจะไม่ได้รับอนุญาตให้เงยหน้าสบตาเขา

“จึงทำให้ฝ่ายขวาตกขอบ กลุ่มคนขาวเหยียดผิวในรัฐนี้ ไปจนถึงจากอีกหลายแห่งทั่วสหรัฐ หลั่งไหลมารวมตัวกันที่ชาร์ล็อตส์วิลล์ รวมทั้งกลุ่มคูคลักซ์แคลน พวกนิยมนาซี สารพัดกลุ่มล้าหลังที่เราเคยได้ยินชื่อจากหนังสือและจากภาพยนตร์ พากันลุกฮือครั้งใหญ่ เพื่อปกป้องประวัติศาสตร์ที่คนพวกนี้ภาคภูมิใจ!”

ฝ่ายขวาจัดอธิบายว่า การทำลายประวัติศาสตร์ยุคค้าทาสนั้นเป็นสิ่งไม่ถูกต้อง เพราะคนดำจะไม่ได้เรียนรู้ความจริง รากเหง้าความเป็นมาของตนเอง

นี่จึงเป็นการลุกฮือครั้งใหญ่ของอเมริกันเอียงขวา นำมาสู่เหตุรุนแรงปะทะนองเลือด ที่โลกกำลังจับตาว่าจะลุกลามบานปลายหรือไม่

แต่อันที่จริง ในทุกสังคมโลก มีเหตุการณ์ขัดแย้งกันระหว่างฝ่ายขวาล้าหลัง กับฝ่ายเสรีนิยม อยู่เป็นประจำสม่ำเสมอ

“เพียงแต่ถ้ายึดกฎกติกา ยึดหลักประชาธิปไตย ก็มีทางออก ต่อสู้กันผ่านการเลือกตั้ง”

ในไทยเราเอง ขวาพิฆาตซ้ายเกิดมาแล้วในช่วงปี 2516-2519 และลงมือครั้งใหญ่คือสังหารหมู่ที่ธรรมศาสตร์ เมื่อ 6 ตุลาคม 2519

บ้านเราในยุคปัจจุบันก็ชัดเจนว่า เป็นยุคฝ่ายขวากำลังเริงร่าสุดขีด!

เป็นธรรมชาติของประชากรส่วนใหญ่ในทุกสังคมทุกประเทศ จะมีคนที่คิดแบบล้าหลัง ชาตินิยม เป็นจำนวนมากกว่าคนที่คิดแบบก้าวหน้า เสรีนิยม เพราะแนวคิดแบบฝ่ายขวานั้น คิดง่าย อธิบายง่าย ผสมหลักคิดแบบงมงายเข้าด้วยกันอย่างลงตัว

ส่วนพวกคิดก้าวหน้า อาจจะเอียงซ้ายแบบสังคมนิยม หรือแนวเสรีนิยม ประชาธิปไตยเสรี จะเป็นกลุ่มคนที่คิดมาก คิดลึกซึ้ง และไม่เคยเชื่ออะไรง่ายๆ ต้องหาหลักการ หาเหตุผลอธิบาย ปฏิเสธความเชื่อแบบงมงาย ยึดแนวคิดวิทยาศาสตร์

“รวมทั้งไม่คลั่งตัวบุคคล ไม่บูชาตัวบุคคล ไม่เอาด้วยกับการแก้ปัญหาบ้านเมืองด้วยอัศวินม้าขาว”

เปรียบง่ายๆ กับการดูหนัง ฟังเพลง

คนส่วนใหญ่ของทุกสังคม ต้องชอบดูภาพยนตร์แบบพระเอกฮีโร่ อัศวินเก่งกาจผู้เดียว ฝ่ายผู้ร้ายก็ชั่วชัดๆ ชั่วสุดๆ ไปจนถึงความบันเทิงจากนิยายน้ำเน่า รักหวานชื่น ผสมอิจฉาริษยา แม้แต่เพลงก็ชอบเพลงหวานๆ เพลงความรัก ถึงขั้นแก่อายุมากจนใกล้จากลาแล้ว ก็ยังชอบเพลงแฟนฉันอะไรแบบนี้ เป็นเด็กไม่ยอมโตเสียที

หนังไทยน้ำเน่า หนังฮอลลีวู้ดสูตรสำเร็จ จึงขายดิบขายดี

หนังนอกกระแส หนังอาร์ต หนังยุโรป ที่พวกก้าวหน้า เสรีนิยมชอบดู มักฉายในโรงเล็กๆ แต่ละเรื่องฉายไม่กี่วัน เพราะขายไม่ได้ เพลงลึกซึ้งนอกแนว ก็จะหาฟังยาก ละครเวทีที่มีปรัชญาดีๆ เล่นดูกันในกลุ่มจำกัด

“ทุกสังคมโลกเป็นเช่นนี้ สหรัฐที่ว่ายิ่งใหญ่เจริญสุดๆ ดินแดนแห่งเสรี ก็มีฝ่ายขวาเป็นคนจำนวนมากของประเทศ ซึ่งสังคมไทยก็หนีไม่พ้นเช่นกัน!”

แต่ทุกสังคมโลกอีกนั่นแหละ จะเปลี่ยนแปลงด้วยมือของคนก้าวหน้าส่วนน้อยทั้งสิ้น ถ้าหากกระแสที่ปลุกขึ้นมานั้น มีคนแนวกลางๆ ส่วนใหญ่ มีคนแนวคิดขวาอ่อนๆ เห็นด้วย ก็จะฮือกันเข้าร่วม

“14 ตุลาคม 2516 ก็เป็นไปตามทฤษฎีนี้”

เพียงแต่สังคมไทย กำลังกลับหลังหัน เข้าสู่ยุคเอียงขวา เมื่อราวสิบปีเศษๆ ที่ผ่านมา เริ่มจากการก่อม็อบของผู้นำมวลชนนักจิตวิทยาที่ต้องการโค่นศัตรูที่ติดค้างกันส่วนตัว

ความเป็นนักจิตวิทยา นักเล่นกระแส จับจุดได้ว่า การปลุกพลังของฝ่ายขวา คนแนวอนุรักษนิยม ซึ่งจะเป็นคนส่วนมากกว่าฝ่ายเสรีนิยม ให้ลุกฮือขึ้นมาเพื่อโค่นล้มระบอบทักษิณ ด้วยการสร้างประเด็นกล่าวหาที่ตรงใจฝ่ายอนุรักษนิยมทางการเมือง ก็จะประสบความสำเร็จ

“แล้วก็ทำได้สำเร็จจริง”

แต่ก็ไม่ยาวนาน หลังจากนั้นเมื่อเข้าสู่การเลือกตั้ง กลับทำให้พรรคตัวแทนฝ่ายล้าหลังยังพ่ายแพ้อีก ก็เลยต้องปลุกกระแสฝ่ายอนุรักษนิยมให้ลุกฮือครั้งใหญ่อีกหน โดยผู้นำมวลชนคนใหม่ แต่คราวนี้วางแผนตระเตรียมรอบด้านอย่างเป็นกระบวนการ มีพลังสนับสนุนจากหลายๆ กลุ่ม ที่เป็นแนวร่วมฝ่ายขวาทั้งหมด จนสำเร็จอีกครั้งในการล้มประชาธิปไตย

แถมคราวนี้ เตรียมเอาไว้แล้วว่า จะต้องไม่มีการเลือกตั้งอีกนาน เพื่อทำทุกอย่างให้สังคมไทยถอยหลังกลับไปสู่สังคมยุคที่ ฝ่ายเสรีนิยม ฝ่ายทุนเสรี ยังไม่มีพลัง

ทำทุกอย่างเพื่อย้อนสังคมไทย กลับไปสู่สมัยที่กระแสเอียงขวาครองเมือง ให้ได้ยาวนานที่สุด

พลังฝ่ายขวาอนุรักษนิยมของสังคมไทยนั้น หลักๆ ประกอบด้วย ผู้นำกองทัพ กลุ่มผู้ดีเก่าชนชั้นสูงไฮโซ คหบดีเก่าเศรษฐีในเมืองหลวง ชนชั้นกลางระดับบนในกรุงเทพฯ โดยแนวร่วมที่มักถูกดึงเข้าร่วมในการเคลื่อนไหวมวลชนส่วนนี้ก็คือ ชนชั้นกลางที่หมกมุ่นอยู่กับการทำงานหนัก เพื่อรับเงินเดือนแพงๆ แล้วใช้ชีวิตเสพสุขตามสถานบันเทิง ตามเมืองท่องเที่ยวในวันหยุด

การหาผู้นำมวลชนนักสะกดจิต มีแนวจิตวิทยาสูง มาปลุกพลังส่วนนี้ ก็มักจะทำให้ประชาธิปไตยของฝ่ายเสรีนิยมโดนล้มคว่ำได้ง่ายๆ

“เพราะพลังสนับสนุนของฝ่ายก้าวหน้า มีไม่มากนักในเมืองหลวง ที่เห็นด้วยจะเป็นคนในชนบท ชาวนาชาวไร่ ที่อยู่นอกเมืองใหญ่มากกว่า”

ความพยายามพลิกสังคมไทย ให้กลายเป็นสังคมย้อนยุค ยังกระทำสำเร็จในสถาบันการศึกษาต่างๆ

จากที่นิสิตนักศึกษา เคยเป็นพลังก้าวหน้าที่เปลี่ยนแปลงสังคมไทยไปสู่ยุคเสรีนิยม ตั้งแต่หลัง 14 ตุลาคม 2516 จนสิ้นสุดเมื่อ 6 ตุลาคม 2519 นั้น

“ค่อยๆ ลงมือทำจนกลายเป็นว่าพลังนิสิตนักศึกษาส่วนใหญ่ในยุคนี้ กลับไปสู่ยุคก่อนปี 2516 แทบทั้งหมด!!”

นิสิตนักศึกษาแนวก้าวหน้าในมหาวิทยาลัยยุคนี้ กลายเป็นเพียงคนส่วนน้อยนิด

อยู่ด้วยจิตใจที่กล้าท้าทายและด้วยความเชื่อมั่นจริงๆ ท่ามกลางการกดดันสารพัด

“ว่างๆ ก็โดนกระโดดล็อกคอได้ง่ายๆ”

แต่ทุกสังคมก็มีช่วงเปลี่ยนแปลง เพราะโลกมีแต่หมุนไปข้างหน้า ไม่เคยหมุนถอยหลัง

บางประเทศบางสังคม พยายามจะฉุดให้กลับไปสู่ช่วงล้าหลัง 30-40 ปี ก็คงทำได้เป็นพักๆ แต่สุดท้ายก็ยากจะฝืนได้

แค่วันเลือกตั้งกลับมาใหม่ ก็ยังกลัวเลยว่ากระบวนการแช่แข็งประเทศจะพังทลาย!