เปลี่ยนผ่าน

ทีมข่าวการเมือง มติชนทีวี

 

‘อาจารย์พิชญ์’ ฟันธง

‘ประยุทธ์’ ไม่ใช่ศูนย์กลางของ ‘ระบอบประยุทธ์’

 

“พิชญ์ พงษ์สวัสดิ์” นักรัฐศาสตร์จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และนักวิเคราะห์การเมืองที่โดดเด่นของช่องวอยซ์ทีวี เพิ่งแวะเวียนมาเป็นแขกรับเชิญในรายการ “The Politics ข่าวบ้านการเมือง” ทางช่องยูทูบ “มติชนทีวี”

หนึ่งในปรากฏการณ์ที่ทางรายการชวนอาจารย์พิชญ์วิพากษ์วิจารณ์ ก็คือการพยายามปักหลักอยู่ในอำนาจของ “พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา” แม้หลายฝ่ายกำลังมองว่ากระแสนิยมที่มีต่อตัวนายกรัฐมนตรีนั้นลดต่ำลงโดยต่อเนื่อง

นักวิชาการผู้นิยามตนเองเป็น “สายดาร์ก” มองประเด็นนี้ ผ่านข้อเสนอสำคัญที่ว่า “พล.อ.ประยุทธ์” นั้นไม่ใช่ “ศูนย์กลาง” ของสิ่งที่พวกเราเรียกว่า “ระบอบประยุทธ์”

 

“เผด็จการทุกคนไม่เคยกล้าบอกหรอกว่าผมพอแล้ว ไม่งั้นเขาจะเรียกเผด็จการทำไม ถ้าเขาลงเขาก็ลง เวลาเขาไม่ลงเขาก็ต้องแสดงภาพนี้ (ลงพื้นที่ต่างจังหวัดแล้วมีมวลชนมาสนับสนุน) ผมบอกตรงๆ ก็เหมือนฝ่ายรัฐบาลก่อนจะถูกรัฐประหาร ไม่มีใครพูดหรอกว่าผมมีปัญหาอะไร เวลาเราดูนักการเมือง เราก็ดูการแสดงของเขานั่นแหละ

“คุณประยุทธ์ไม่ไปหรอก พวกคุณอย่าไปมองแต่คุณประยุทธ์ ผมไม่ค่อยมีปัญหากับคุณประยุทธ์หรอก มันต้องมองว่าใครบ้างที่ได้ประโยชน์จากการค้ำยันคุณประยุทธ์เอาไว้ คุณประยุทธ์ไม่ใช่จอมเผด็จการเหมือนคนสมัยก่อน เหมือนของคนบางประเทศ คุณประยุทธ์ไม่ใช่ศูนย์กลางของ ‘ระบอบประยุทธ์’

“ในระบอบที่เราเรียกคร่าวๆ ว่า ‘ระบอบประยุทธ์’ มีแกนอยู่หลายแกน มีเครือข่ายอีกเท่าไหร่ คุณประยุทธ์เป็นคนที่ถูกเชิดขึ้นมา ถ้าเราเรียกว่าถูกเชิด ถูกเชิดเขาก็ยังแสดงบ้าง (แต่) เขาไม่ได้แสดงได้ร้อยเปอร์เซ็นต์ คุณประยุทธ์ไม่ได้ได้ทุกเรื่อง ไม่ได้เสียทุกเรื่อง

“คุณประยุทธ์ยังมี ส.ว.อีกเท่าไหร่ คุณประยุทธ์ยังมีพรรคพวกอยู่ใน ครม.อีกเท่าไหร่ ยังมีพรรค (การเมือง) อีกเท่าไหร่ที่จำเป็นจะต้องค้ำยันคุณประยุทธ์เอาไว้ ยังมีคนอีกเท่าไหร่ที่คิดว่ายังต้องเลือกประยุทธ์ เพราะมันเป็นการเลือกแบบ strategic (เลือกตั้งเชิงยุทธศาสตร์) ก็คือไม่ได้ชอบประยุทธ์ แต่ถ้าไม่มีประยุทธ์ จะมีอะไรเกิดขึ้นบ้างที่เขาไม่พอใจ

“ทุกวันนี้การที่คุณประยุทธ์อยู่ มันสะท้อนให้เห็นว่า เราต้องเข้าใจว่าในเครือข่ายคุณประยุทธ์ มีใครบ้างที่หนุนคุณประยุทธ์ แล้วคนที่หนุนคุณประยุทธ์ไม่ใช่ว่าเขาอยู่ในสถานะต่ำกว่าคุณประยุทธ์เสมอไป

“หรือแม้แต่เรื่อง ‘ระบอบประยุทธ์’ ที่อาจารย์ประจักษ์ (ก้องกีรติ) อาจารย์วีระยุทธ์ (กาญจน์ชูฉัตร) เขียน มันชี้ให้เห็นว่ามันมีกลุ่มทุนจำนวนมหาศาลเหมือนกัน ที่ยังเชียร์คุณประยุทธ์อยู่

“ไม่ได้หมายความว่าเขาจงรักภักดีกับคุณประยุทธ์ขนาดกระดิกหางใส่หรอก แต่ผลประโยชน์มันไปด้วยกันได้ มีกี่ทุนที่เรารู้ถึงการสนิทชิดชมกันกับคุณประยุทธ์ มีกี่ดีลในช่วงที่คุณประยุทธ์อยู่ ซึ่งทำแล้วคนรู้สึกว่ามัน ‘เทา'”

 

อีกหนึ่งวิธีอธิบายที่จะทำให้เรามองเห็นสถานภาพทางการเมืองของนายกรัฐมนตรีอย่างชัดเจน ก็คือ การเปรียบเทียบบทบาท-ความสำคัญของ “พล.อ.ประยุทธ์” ใน “ระบอบประยุทธ์” กับบทบาท-ความสำคัญของ “ทักษิณ ชินวัตร” ในระบอบทักษิณ” ดังที่อาจารย์พิชญ์กล่าวว่า

“ผมเทียบง่ายๆ คุณประยุทธ์กับคุณทักษิณไม่เหมือนกันหรอก คุณทักษิณเป็นศูนย์กลางของ ‘ระบอบทักษิณ’ แต่คุณประยุทธ์ไม่ใช่ศูนย์กลางของ ‘ระบอบประยุทธ์’ คุณประยุทธ์เป็นเพียงหนึ่งในองคาพยพ คุณประยุทธ์ไม่ใช่คนที่เป็นศูนย์กลางในแง่ของอำนาจจริงๆ

“พิสูจน์ง่ายๆ วันพรุ่งนี้คุณประยุทธ์ตกเครื่องบินตาย คุณคิดว่าระบอบมันพังไหม? ไม่พังหรอก แต่ต้นทุนมันหนักกว่าจะหาคนอื่นมาแทน

“แต่ผมถาม คุณทักษิณโดนไล่ออกไป (‘ระบอบทักษิณ’) พังไหม? หลังจากนั้น (เครือข่ายอำนาจฝ่ายทักษิณ) ขึ้นมาไหวไหม? ก็ยังต้องพึ่งคุณทักษิณ ก็ยังต้องอ้างนอมินีของคุณทักษิณบ้าง ก็ต้องมีบทสนทนากับคุณทักษิณ คุณทักษิณก็ยังต้องออกมาพูดนู่นนี่

“คุณประยุทธ์เหรอ? ถ้าคุณประยุทธ์ลง (จากอำนาจ) ต่อให้ไม่ตกเครื่องบินตาย ในระบอบนี้ก็แปลว่าคุณประยุทธ์ไม่ต้องมีเสียงอะไรแล้ว ก็มีคนอื่นมาขึ้นแทน เพราะระบอบนี้มันมากกว่าคุณประยุทธ์ มันมีหลายคนมีหลายกลุ่ม”

 

เมื่อทางรายการตั้งคำถามว่า หากเป็นไปตามการวิเคราะห์ข้างต้น หมายความว่าต่อให้ประชาชนไล่ พล.อ.ประยุทธ์ออกไปได้สำเร็จ ก็จะไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงใช่หรือไม่?

อาจารย์พิชญ์แย้งทันทีว่า “เปลี่ยน!” ก่อนจะกล่าวเสริมถึง “เงื่อนไขปัจจัย” อันสลับซับซ้อนตามมา

“แต่ไล่ประยุทธ์คนเดียวไม่ได้ไง มันอาจจะเป็นเพียงสมรภูมิหนึ่งเท่านั้นเอง แต่ (ตอนนี้) คุณชอบที่จะบายพาสคุณประยุทธ์ไปไล่คนโน้นคนนี้คนนั้นไปหมด จริงๆ คุณต้องไล่ประยุทธ์ให้ได้ก่อน แล้วคุณจะได้รู้ว่าทางนั้นเขามีใครขึ้นมาแทน ก็ต้องไล่ต่อไป

“คุณดูเวลาเขาไล่คุณทักษิณสิ เขาก็ไล่ทีละคน ไล่ทักษิณ ไล่สมัคร ไล่สมชาย ไล่ยิ่งลักษณ์ คุณไล่ประยุทธ์ คุณไล่ประยุทธ์ที่ไหน คุณก็ไปไล่โน่นนี่นั่นไปเรื่อย

“คุณประยุทธ์เป็นหนึ่งในผู้เล่นสำคัญ (แต่) คุณก็รู้ว่าคุณประยุทธ์คุมอำนาจทั้งหมดไม่ได้ คุณก็เห็นอยู่ คุณประยุทธ์ไปคุยกับพลังประชารัฐได้ไหมล่ะ? คำถามว่าคุณประยุทธ์สั่งคุณประวิตรได้เหรอ?

“คือความสัมพันธ์ของตัวแสดงในกลุ่มนี้ในระบอบนี้ มันค่อนข้างซับซ้อน แต่ทั้งหมดแล้วเนี่ยล้วนได้ผลประโยชน์จากการที่ยังคงสภาพเอาคุณประยุทธ์วางไว้ตรงนี้

“ดังนั้น เวลาคุณประยุทธ์พูดว่าเขาค่อนข้างที่จะมั่นใจว่าเขาอยู่ต่อ (แต่) เขาไม่ยึดติด แปลว่าเขาอยู่ได้ และธรรมดาตอนนี้ คุณประยุทธ์คือ ‘เผด็จการเบอร์สอง’ ต่อจากจอมพลถนอม-ประภาส สฤษดิ์ยังอยู่ได้น้อยกว่าคุณประยุทธ์เลย เพราะตายก่อน”