มุมมุสลิม

จรัญ มะลูลีม

 

อัฟกานิสถาน

: การกลับมาของฏอลิบาน (16)

 

ตำแหน่งรัฐบาลรักษาการ (ต่อ)

ในขณะที่รัฐมนตรีมหาดไทยเป็นของซิรอญุดดีน ฮักกอนี (Sirajuddin Haqqani) ซึ่งเป็นหนึ่งในสมาชิกผู้บัญชาการอาวุโสของฏอลิบาน

ปัจจุบันเขามีค่าหัวเป็นเงินรางวัล 5.5 ล้านเหรียญสหรัฐ และอยู่ในรายชื่อของผู้ที่จะต้องถูกไต่สวนซึ่งเป็นที่ต้องการของสหรัฐและเป็นหนึ่งในรายชื่อของผู้ก่อการร้ายที่ถูกแซงก์ชั่นจากสหประชาชาติ

การโจมตีกรุงคาบูลในช่วง 2 ทศวรรษที่ผ่านมา ซึ่งคนจำนวนนับร้อยต้องจบชีวิตลงนั้นกล่าวกันว่าเป็นฝีมือของกลุ่มฮักกอนี

นักต่อสู้ที่นำโดยกลุ่มก้อนฮักกอนีนี้มีความสนิทสนมกับทหารของปากีสถาน คอลิล ฮักกอนี (Khalil Haqqani) ซึ่งเป็นลุงของซิรอญุดดีน ได้รับการแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีของกิจการผู้ลี้ภัยและการส่งกลับ คอลิล ฮักกอนี ก็เป็นหนึ่งในรายชื่อที่สหรัฐต้องการตัวเป็นอย่างยิ่ง

ในขณะที่นาญีบุลลอฮ์ ฮักกอนี (Najbullah Haqqani) ก็เป็นญาติใกล้ชิดที่ขึ้นมาเป็นรัฐมนตรีพาณิชย์ ฏอลิบานกล่าวหาสหรัฐว่าเป็นผู้ละเมิดข้อตกลงโดฮา (Doha agreement) ซึ่งสหรัฐให้สัญญาว่าจะยกเลิกการแซงก์ชั่นผู้นำของฏอลิบานเพื่อแลกเปลี่ยนกับข้อตกลงที่ว่าฏอลิบานจะไม่เอาทหารสหรัฐและพันธมิตรมาเป็นเป้าการโจมตี

ทั้งนี้ ฏอลิบานได้ส่งสารไปยังสหรัฐว่าการปฏิเสธที่จะยกเลิกการแซงก์ชั่นบรรดาผู้นำของฏอลิบานจะนำไปสู่ความสัมพันธ์ทวิภาคีที่อันเลวร้ายไปในที่สุด

เนื่องจากคนส่วนใหญ่ของฏอลิบานเป็นพาชตุนหรือปาทานจึงไม่เป็นที่แปลกใจว่าคณะรัฐมนตรีของฏอลิบานจึงเต็มไปด้วยชาวพาชตุนเหมือนกับตำแหน่งสำคัญๆ ในอินโดนีเซียที่ก็มักจะตกเป็นของชาวชวานั่นเอง

อย่างไรก็ตาม สองตำแหน่งสำคัญเป็นของชาติพันธุ์อื่นๆ ที่ไม่ใช่พาชตุนเช่นกัน อย่างเช่น ตำแหน่งของอับดุลสะลาม ฮานาฟี (Abdul Salam Hanafi) จากชาติพันธุ์อุซเบ็ก เป็นรองนายกรัฐมตรีคนที่สอง และกอรี มุฮัมมัด หะนีฟ (Qari Muhammad Hanif) ซึ่งมาจากชาติพันธุ์อุซเบ็ก เป็นรัฐมนตรีเศรษฐกิจรักษาการ

ทั้งนี้ ชาติพันธุ์หะซารา (Hazarus) ซึ่งเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับสามของอัฟกานิสถานยังไม่มีตัวแทนของพวกเขาในรัฐบาลรักษาการปัจจุบัน

ในการปกครองครั้งแรกของฏอลิบานเมื่อปี 1996 เป็นที่ปรากฏว่าชาติพันธุ์หะซารา ซึ่งถือสำนักคิดชีอะฮ์ไม่ได้รับตำแหน่งใดๆ

รัฐมนตรีกลาโหม เป็นของมุลลอฮ์ มุฮัมมัด ยะอ์กู๊บ (Mullah Muhammad Yaqoob) ผู้เป็นบุตรของผู้นำสูงสุดคนแรกของฏอลิบานคือมุลลอฮ์ อุมัร (Mullah Umar)

คณะรัฐมนตรีชุดรักษาการยังรวมถึงกลุ่มกวนตานาโม 5 (Guantanamo Five) ซึ่งเป็นผู้นำฏอลิบานที่เคยถูกจองจำภายใต้การดูแลด้านความมั่นคงอยู่ในคุกทหารที่คิวบา

พวกเขาถูกปล่อยตัวออกมาในปี 2004 เพื่อแลกกับทหารสหรัฐที่ถูกฏอลิบานจับตัวไป

เป็นที่ปรากฏว่าตำแหน่งในรัฐบาลได้ถูกแบ่งออกไปตามบทบาทของผู้ที่เข้าร่วมรบว่ามีอยู่มากน้อยแค่ไหนในระหว่างที่พวกเขาสู้รบปรบมืออยู่กับกองทหารของสหรัฐและนาโต้

กระนั้นชุมชนระหว่างประเทศก็ยังรู้สึกว่าทุกอย่างเป็นไปด้วยดี อันเนื่องมาจากความจริงที่ว่าอย่างน้อยก็มีรัฐบาลที่ทำงานได้ในกรุงคาบูล หลังจากหนึ่งเดือนแห่งความไม่แน่นอนที่ดำรงอยู่

และนับเป็นครั้งแรกที่ประเทศมีประสบการณ์ของความสงบและปลอดภัยในพื้นที่ชนบท จุดตรวจที่ใช้เจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยของรัฐบาลเดิมหายไปแล้วเกือบทั้งหมดในกรุงคาบูล

ในอดีตนักเดินทางจะถูกฏอลิบานสังหารหากพวกเขาทำงานให้รัฐบาลกรุงคาบูล โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อพวกเขาขับรถบรรทุกผ่านจุดตรวจเหล่านี้

ด่านตรวจที่มีกองกำลังของรัฐบาลเก่าเคยดูแลอยู่นี้ มักมีเรื่องฉาวโฉ่เกี่ยวกับการคอร์รัปชั่น

การโจมตีทางอากาศและการต่อสู้กันอย่างถึงพริกถึงขิง ซึ่งปรากฏให้เห็นอยู่เสมอจนถึงเดือนสิงหาคม 2021 ได้ยุติลงแล้วอย่างสิ้นเชิง

เวลานี้ผู้คนจากชนบทสามารถออกมาจากบ้านของพวกเขาในยามค่ำคืนได้โดยไม่ต้องกลัวว่าจะถูกผู้ก่อความไม่สงบซุ่มยิงหรือถูกถล่มจากโดรนของสหรัฐอีกต่อไป

ความเงียบงันหลังการประกาศรายชื่อคณะรัฐมนตรี

 

ดูเหมือนว่าหลังการประกาศรายชื่อคณะรัฐมนตรีของฏอลิบานออกไปแล้วได้เกิดบรรยากาศแห่งความเงียบงันขึ้นมา หลังจากพวกเขาต้องใช้เวลาถึงสามอาทิตย์กว่าผู้นำของฏอลิบานจะกำหนดตำแหน่งรัฐมนตรีให้ลงตัว

มุลลอฮ์ บารอดัร ถึงกับต้องออกแถลงการณ์ว่าตัวเขายังมีชีวิตอยู่และสบายดี หลังจากมีข่าวลือที่กระจายกันอยู่ในกรุงคาบูล เมื่อกลางเดือนกันยายนว่าเขาถูกสังหารในระหว่างที่มีความขัดแย้งกันเองของฏอลิบาน

ผู้นำฏอลิบานยังคงย้ำว่าไม่มีการแบ่งขั้วหรือฝักฝ่ายภายในฏอลิบาน แม้จะมีการชี้ให้เห็นว่าไม่ใช่ทุกอย่างที่ดำเนินไปด้วยดีระหว่งกลุ่มที่มีพฤตกรรมเป็นกลางที่ทำงานอยู่ที่กรุงโดฮากับกลุ่มฮักกอนีก็ตาม

หลังการประกาศจัดตั้งตำแหน่งในคณะรัฐมนตรีมุญาฮิด (Zabihullah Mujahid) โฆษกฏอลิบาน ซึ่งในเวลานี้ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นรัฐมนตรีข่าวสารและวัฒนธรรม ได้ย้ำถึงลักษณะของรัฐบาลรักษาการว่า นี่เป็นคณะรัฐมนตรีรักษาการที่ถูกจัดตั้งมาเพื่อขานรับกับเรื่องราวต่างๆ ที่เกิดขึ้น และฏอลิบานก็เตรียมการเพื่อสร้างฐานรากให้กับรัฐบาลและการสร้างรัฐ

อย่างไรก็ตาม ไม่ได้มีกำหนดช่วงระยะเวลาการทำงานของรัฐบาลรักษาการแต่อย่างใด

ผู้นำฏอลิบานได้ย้ำอยู่เสมอว่าพวกเขาไม่เชื่อในระบอบประชาธิปไตยที่มีหลายพรรคและรัฐเอมิเรตส์อิสลามของอัฟกานิสถานจะนำทางโดยกฎหมายชารีอะฮ์เท่านั้น

เป็นความสำคัญที่จะบันทึกไว้ว่าอาคุนซาดา (Habatullah Akunzoda) ซึ่งเป็นผู้นำสูงสุดของฏอลิบานมาตั้งแต่ปี 2016 จะยังคงอยู่ในตำแหน่ง “ผู้บัญชาการของศรัทธาชน” (Commander of The Faithful) อยู่ต่อไปและจะไม่เอาตัวเองไปข้องเกี่ยวกับการทำงานของรัฐบาล

ในแถลงการณ์ที่ออกมาโดยทันทีหลังการประกาศการจัดตั้งรัฐมนตรีนั้นฏอลิบานต้องการยืนยันต่อโลกว่าฏอลิบานจะยึดมั่นอยู่กับข้อตกลงโดฮาซึ่งลงนามร่วมกับสหรัฐ

“สารของเราที่มีต่อเพื่อนบ้านของเรากับภูมิภาคและโลกก็คือแผ่นดินอัฟกานิสถานจะไม่ถูกใช้เพื่อต่อต้านความมั่นคงของประเทศใดๆ” ซึ่งเป็นแถลงการณ์ที่มาจากนโยบายของฏอลิบาน

แถลงการณ์ของฏอลิบานยังเรียกร้องให้บรรดานักการทูตที่ออกจากประเทศจากอัฟกานิสถานไปให้คืนกลับมาและเปิดสถานทูตของพวกเขา “การมีอยู่ของพวกเขาเป็นความจำเป็นของประเทศเรา”

ในเวลานี้มีประเทศอยู่เพียงไม่กี่ประเทศ อย่างเช่น ปากีสถาน รัสเซีย จีน ตุรกีและกาตาร์ที่เปิดสถานทูตของตน แม้ว่าจำนวนคนทำงานจะลดลงไปมากก็ตาม

แม้ว่าจะมีการยอมรับรัฐบาลฏอลิบานโดยต่างชาติอยู่จำนวนหนึ่ง กระนั้นประเทศที่มีความใกล้ชิดกับอัฟกานิสถานเองอย่างปากีสถานก็ยังไม่ได้ให้การยอมรับฏอลิบานอย่างเป็นทางการ

ประชาคมระหว่างประเทศได้ร้องเรียนมาโดยพร้อมเพรียงกันเพื่อให้รัฐบาลฏอลิบานมีความครอบคลุมมากขึ้นและเป็นรัฐบาลฐานกว้าง ซึ่งมาจากตัวแทนทุกกลุ่มของชาติพันธุ์ในประเทศ

พวกเขาต้องการเห็นฏอลิบานทำตามสัญญาที่ฏอลิบานเคยพูดไว้โดยเฉพาะในเรื่องที่เกี่ยวกับสตรีและชนกลุ่มน้อยจากชาติพันธุ์ต่างๆ

แถลงการณ์ที่ออกมาจากฏอลิบานได้เรียกร้องให้ “มีการปกป้องสิทธิของชนของกลุ่มน้อยและคนที่ขาดโอกาส” และสัญญาในเรื่องการศึกษาสำหรับเพื่อนร่วมประเทศซึ่งอยู่ในกรอบของชารีอะฮ์