วัดพระธาตุดอยสุเทพฯ เป็นวัดสำคัญยิ่งของเมืองเชียงใหม่ เป็นวัดอารามหลวง ชั้นโท มีองค์เจดีย์ทรงเชียงแสนที่งดงาม อร่ามด้วยแผ่นทองหุ้มฝีมือของช่างชาวล้านนา สวยงามอ่อนช้อยด้วยการฉลุลวดลาย ดุนลาย และตอกลายตามแบบโบราณ

องค์พระบรมสารีริกธาตุจะถูกบรรจุไว้ใต้ดิน ตามธรรมเนียมการสร้างพระธาตุในสมัยก่อน และเชียงใหม่จะมีประเพณีนมัสการและสรงน้ำพระธาตุดอยสุเทพ ซึ่งตรงกับคืนก่อนถึงวันวิสาขบูชา โดยใช้การเดินขึ้นไปสักการะโดยมีพระสงฆ์ สามเณร และพุทธศาสนิกชนมาร่วมงานเป็นจำนวนมากทุกปี เพื่อความเป็นสิริมงคล และเชื่อกันว่ามีอานิสงส์มาก กระทำสิ่งใดก็จะประสบกับความสำเร็จ แคล้วคลาดจากภยันตรายและอุปสรรคทั้งปวง

สมัยโบราณจะเดินป่าขึ้นไป แต่ทุกวันนี้เดินตามถนนลาดยางระยะทาง 11 ก.ม.

มหาวิทยาลัยในเชียงใหม่หลายแห่ง จึงนำนักศึกษาใหม่เดินขึ้นไปสักการะพระธาตุดอยสุเทพทุกปี เพื่อเป็นขวัญและกำลังใจในการศึกษาเล่าเรียนให้สำเร็จ

 

ตามตำนานการเริ่มสร้างวัด กล่าวว่าในสมัยพญากือนา ได้นิมนต์พระมหาสุมนเถระจากเมืองศรีสัชนาลัย กรุงสุโขทัย โดยได้นำพระบรมธาตุของพระพุทธเจ้ามาด้วย และจัดพิธีสักการะ แล้วเกิดปาฏิหาริย์พระธาตุลอยขึ้นเหนือน้ำ แยกเป็นสององค์

พญากือนาได้นำองค์หนึ่งประดิษฐานไว้ ณ วัดสวนดอก ส่วนอีกองค์หนึ่ง ได้อัญเชิญบรรจุในผอบ นำขึ้นหลังช้างมงคลและอธิษฐานเสี่ยงทายว่า หากพระบรมธาตุประสงค์จะสถิตอยู่ ณ ที่ใดก็ขอให้ช้างมงคลหยุดอยู่ ณ ที่แห่งนั้น

เมื่อช้างมงคลไต่เขาสูงขึ้นไปถึงยอดดอยวาสุเทวบรรพต ได้เดินประทักษิณ 3 รอบแล้วจึงคุกเข่าลง และล้มลงสิ้นชีพ จึงเป็นที่หมายว่า ณ ที่แห่งนี้ จะได้จัดสร้างองค์พระเจดีย์เพื่อบรรจุพระบรมสารีริกธาตุขึ้น รวมทั้งต่อมามีการสร้างวิหาร และบันไดนาคทอดยาวสูง 300 ขั้น เพื่อใช้เดินขึ้นไปยังบริเวณวัด โดยในสมัยของพระเจ้ากาวิละได้มีการสร้างวิหารเพิ่มขึ้นอีก 2 หลัง ทางทิศตะวันตกและตะวันออก ตลอดจนทำการบูรณปฏิสังขรณ์องค์พระบรมธาตุ ด้วยการสร้างฉัตรโลหะปักไว้ที่มุมสี่ด้านและสร้างรั้วเหล็กล้อมรอบองค์พระธาตุไว้อีกด้วย

ในปี พ.ศ.2477 พระครูบาศรีวิชัย ชักชวนพ่อค้าประชาชนชาวเชียงใหม่ร่วมกันสร้างถนนขึ้นไปยังวัดพระธาตุดอยสุเทพฯ โดยท่านรับเป็นองค์ประธานฝ่ายสงฆ์ ร่วมกับเจ้าแก้วนวรัฐ เป็นประธานฝ่ายฆราวาส ช่วยกันสร้างถนนสำเร็จ ใช้ระยะเวลาเพียง 5 เดือน 22 วัน

ทำให้ประชาชนที่ต้องการขึ้นไปสักการะพระธาตุ เดินทางได้อย่างสะดวกจวบจนถึงปัจจุบัน

การบูรณะองค์พระธาตุครั้งล่าสุด เพิ่งประกอบพิธีมงคลไปเมื่อไม่นาน คือในเดือนกรกฎาคมปีนี้ เป็นการยกปลียอดและฉัตรทองคำเหนือองค์พระเจดีย์ สนใจสามารถหาคลิปดูได้

ชาวล้านนามีความเชื่อเรื่องพระธาตุประจำปีเกิดตามที่กำหนดไว้มาแต่โบราณ สมควรต้องไปกราบไหว้เพื่อความเป็นสิริมงคล ซึ่งพระธาตุดอยสุเทพ เป็นพระธาตุสำหรับคนที่เกิดปีมะแม

เมื่ออยู่ในตัวเมืองเชียงใหม่ มองมายังทิศตะวันตก จะเห็นองค์พระธาตุดอยสุเทพสีทองทาบเทือกเขาสีน้ำเงินเข้ม ตั้งอยู่สง่างามเหนือยอดดอย สร้างความรู้สึกศรัทธา ความสงบ และเกิดกำลังใจ

นอกจากวัดพระธาตุดอยสุเทพฯ จะมีความสำคัญต่อจิตใจของประชาชนชาวเชียงใหม่อย่างยิ่งแล้ว ผู้มาจากถิ่นอื่น หากเยือนเชียงใหม่ สมควรหาโอกาสขึ้นไปสักการะพระธาตุดอยสุเทพสักครั้งเพื่อความเป็นสิริมงคล

 

พระธาตุดอยสุเทพ สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่เมืองเชียงใหม่