บทความพิเศษ

ฟ้า พูลวรลักษณ์

 

หนังสือเรียนสำหรับเด็ก (๙๗)

 

๑

ความเป็น Superstar ของลิซ่า BLACKPINK เป็นปรากฏการณ์หนึ่งที่น่าสนใจ เธอดังระเบิดเทิดเถิง โด่งดังไปทั่วโลก เธอเป็นแร็พเปอร์ที่มียอดผู้ติดตามใน Instagram กว่าห้าสิบล้านคน มีอิทธิพลกว้างใหญ่กับเด็กๆ และวัยรุ่น

ที่เธอมาสะดุดใจฉัน คงเพราะเธอเป็นคนไทย เป็นสาวน้อย นามเดิมว่าปราณปรียา มโนบาล

๒

ฉันได้ข่าวของเธอมาหลายปีแล้ว มาเป็นระยะๆ ฉันคิดว่าเธอเป็นนักร้องที่น่ารักดี แต่ก็ไม่ได้มากมายเป็นพิเศษ หรือเป็นนักเต้นที่ใช้ได้ แต่ก็ไม่ได้พิเศษ แต่ก็พิศวงในความสำเร็จของเธอ

คำหนึ่งที่ผุดขึ้นมาในใจของฉันคือ ชัวร์หรือมั่วนิ่ม

แต่หากไปอ่านประวัติของเธอใน Google ก็พบว่า การต่อสู้ของเธอช่างยาวนาน เด็ดขาด เธอหัดเต้นรำตั้งแต่อายุสี่ขวบ และไปแข่งขันเอาชนะอะไรมามากมาย นี้เป็นผลงานที่ต้องเรียกว่า ชัวร์ มากกว่า เธอเหมือนนักสู้ที่ต้องเอาชนะหลายร้อยด่าน กว่าจะมีวันนี้

๓

เพื่อนของฉันคนหนึ่งส่งคลิปของเธอมาให้ฉันหลายคลิป ทางไลน์ ฉันอดถามเขาไม่ได้ว่า ลิซ่ามีดีอะไรหรือ มีความพิเศษตรงไหน เพราะฉันไม่รู้ ฉันแค่คิดว่า เธอน่ารักดีเท่านั้น ก็ไม่น่าแตกต่างจากนักร้องนักเต้นอีกหลายคน หากดีกว่า ก็น่าจะนิดหน่อย ไม่น่าจะทิ้งกันห่างเป็นร้อยเท่าพันเท่าแบบนี้

แต่เพื่อนของฉันก็ไม่ตอบ แสดงว่าเขาก็ไม่รู้เหมือนกัน

ตอนแรกฉันคิดว่าเขาส่งคลิปมาให้ คงจะชอบหรือชื่นชมเธอ แต่ก็คงไม่ใช่ เขาคงส่งแบบคนใจลอยมากกว่า ส่งตามกระแส และนี้คือปรากฏการณ์ทั่วไปในโลก เหมือนโลกนี้เป็นนครใหญ่ และตามถนน มีขบวนแห่ยาวเหยียด เขาก็ตามขบวนแห่นั้นไป

นี้คือการตามกระแส และปรากฏการณ์นี้น่าสะพรึงกลัว เหมือนมนุษย์ในโลกนี้ตกอยู่ภายใต้การสะกดจิตหมู่

รักชาตินะใช่ แต่สิ่งนี้มันมากกว่าการรักชาติ

 

๔

ฉันดูคลิปของเธออีกหลายครั้ง ก็ยังมองไม่เห็นอะไรอยู่ตามเดิม เธอก็ยังเหมือนเดิม เป็นคนน่ารักพอใช้ เต้นได้ดีพอใช้ ก็ไม่ได้มีอะไรพิเศษ

แต่ฉันยอมรับในพลัง การลงทุน การทำงานหนัก ในการทำคลิปเหล่านั้นออกมา

นี้เป็นงานที่ลงทุนมหาศาล เป็นงานใหญ่ ทำโดยกลุ่มมืออาชีพ ทุกคัท ทุกการตัดต่อ ได้ผ่านการคัดกรองมาแล้วอย่างดีเยี่ยม

๕

เธอสวย เธอเก่ง เธอเป็น Superstar อย่างไม่ต้องสงสัย

แต่ความเป็น Superstar ในยุคนี้คืออะไรกันนะ เพราะสิ่งที่ประกอบขึ้นมาเป็นตัวเธอวันนี้ คือการปรุงแต่งอย่างซับซ้อน

มันเป็นผลิตผลของ Production ทางเทคโนโลยี จนฉันก็สับสน

ย้อนกลับมาที่คำถามว่า ชัวร์หรือมั่วนิ่ม มันเป็นสองคอนเซ็ปต์ที่ใกล้กัน จนเป็นเนื้อเดียวกัน

๖

มันจึงทำให้ฉันต้องย้อนกลับไปคิดถึง Superstar ในอดีต เช่น Elvis The Beatles หรือ Michael Jackson ว่าคนเหล่านั้น ชัวร์หรือมั่วนิ่ม ในยุคของพวกเขา

หรือย้อนหลังกลับไปอีก ไกลเป็นศตวรรษ เช่น ในศตวรรษที่สิบแปด Superstar อย่าง Mozart หรือ Beethoven คนเหล่านั้นชัวร์หรือมั่วนิ่ม

เช่นเดียวกับในวงวรรณกรรม ยุคนี้เรามี J. K. Rowling ที่เขียน แฮร์รี่ พอตเตอร์ ก็กลายเป็น Superstar ฉันก็รู้สึกงานของเธอ ก็ไม่ได้แตกต่างจากงานของคนอื่นอีกหลายคน หากดีกว่า ก็น่าจะนิดเดียว แต่ทำไมยอดขายของงานของเธอจึงเป็นพันเท่าหมื่นเท่าของคนอื่น อันนี้ชัวร์หรือมั่วนิ่ม

ย้อนคิดกลับไปถึงนักเขียน Superstar ในอดีต เช่น Shakespeare Charles Dickens หรือ Tolstoy คนเหล่านี้ชัวร์หรือมั่วนิ่ม คิดถึงเงื่อนไขของโลกในแต่ละยุคสมัย ใจรู้สึกโศกเศร้า

หากคิดดูในยุคเก่าก่อน คนเหล่านี้เป็น Superstar ได้ก็เพราะการยอมรับ การสนับสนุนจากผู้ใหญ่ สังคมระดับสูง เช่นเจ้า เช่น ขุนนาง หรือมหาเศรษฐี หรือมาจากกลุ่มปัญญาชน แต่ยิ่งเวลาผ่านไป Superstar เกิดจากวัยรุ่น จากเด็กๆ โลกนี้เปลี่ยนไปแล้ว

ยิ่งเป็นเด็กขึ้นเท่าไร คำว่าชัวร์หรือมั่วนิ่มก็ยิ่งใกล้กันเข้าไปเรื่อยๆ จนกลายเป็นเนื้อเดียวกัน

 

๗

นี้คือความย้อนแย้ง เพราะผู้ใหญ่มักจะเป็นอนุรักษ์ ส่วนเด็กจะเป็นเสรีนิยม ในทางการเมือง ฉันจึงมักจะสนับสนุนเด็กๆ ด้วยเพราะฉันไม่ไว้ใจผู้ใหญ่ ฉันกลัวสภาวะของการคอร์รัปชั่น อันเกิดจากความหมักหมมของอำนาจ ฉันชอบความบริสุทธิ์ ความเป็นเสรีนิยมของเด็กๆ แต่ทว่าในทางปรัชญา ศิลป วัฒนธรรม ในความลุ่มลึกทางปัญญา ฉันหวาดกลัวสิ่งที่เรียกว่าชัวร์หรือมั่วนิ่ม ความว่างเปล่าของจิต การจับเข้าไปแล้วไม่พบอะไรเลย นอกจาก Production นอกจากสินค้า นอกจากพาณิชย์ มีแต่ยอดขาย มีแต่ยอดผู้ติดตาม ยอดของ Like มันท่วมท้นไปหมด จนไม่มีทางใดจะไปแบ่งแยก ชัวร์ ออกจาก มั่วนิ่ม ได้ เรามาสู่ยุคอีกยุคหนึ่งเรียบร้อยแล้ว

๘

ในยุคนี้ Mozart หรือ Beethoven ไม่มีทางเกิด หรือเกิดก็ไม่มีทางดัง หรือดัง ก็คงดังแค่นิดๆ ไม่มีทางกลายเป็น Superstar ไปได้ ด้วยเพราะเด็กๆ จะไม่อาจเข้าใจคนพวกนี้ และคนพวกนี้ก็ไม่มีทางจะไปขายสินค้าใดได้ มันถูกสะกัดตัดตอน เป็นขั้นๆ เป็นตอนๆ จนเกือบไม่มีที่อยู่ ต่อให้เนื้อในดีสักเพียงไหน ก็ต้องรอให้มีใครสักคน นำเนื้อในนั้นออกมานำเสนอในอีกรูปแบบหนึ่ง รูปแบบที่เด็กๆ พอใจ

๙

เมื่อเด็กน้อยจากบุรีรัมย์คนนี้กลายเป็น Superstar แล้ว ทุกอย่างก็จะตามมาเอง เหมือนการถอดสมการ เป็นธรรมดาของคนดัง ที่จะมีคนรักคนชัง มันไปไกลถึงตัวระดับนายกรัฐมนตรี ที่ต้องออกมาแสดงความชื่นชม ว่าเธอเป็นใครคนหนึ่งที่มาช่วยเศรษฐกิจของชาติ มีคนออกมาปกป้องเธอ และก็จะมีคนมาจับผิดเธอ ชีวิตจึงเป็นไปตามสมการ

๑๐

หรืออย่างกรณีคลิปการคุยเล่นกันของพระมหาไพรวัลย์ กับพระมหาสมปอง ที่ถูกพูดถึง ก็เพราะเด็กชอบ ไม่ใช่ผู้ใหญ่ชอบ สิ่งใดที่เด็กชอบจะกลายเป็นข่าว โด่งดัง ส่วนผู้ใหญ่จะชอบหรือไม่ ก็ไม่สำคัญ ปกติทุกเรื่อง ผู้ใหญ่จะมีบางคนชอบ บางคนไม่ชอบ และออกมาขัดแย้งกัน ทำให้คลิปเหล่านั้น ยิ่งดังขึ้นไปอีก

ปรากฏการณ์เหล่านี้ คือการถอดสมการ มันจะออกมาเป็นไปตามนั้น

๑๑

ฉันยอมรับว่า ไม่อาจกลับไปสู่โลกอดีต ดังนั้นชีวิตจึงต้องเดินต่อ เดินไปข้างหน้า ดังนั้น โดยเนื้อแท้ฉันจึงไม่สนใจว่า มันชัวร์หรือมั่วนิ่ม เพียงแต่คุณต้องยอมรับมันก่อน เช่นเพื่อนของฉันคนนี้ หากเขาไม่รู้ ก็ไม่แปลก ขอให้ตอบตามตรง ไม่ต้องอาย ขอให้ตอบตามตรงว่ากำลังตามขบวนแห่ เช่นเดียวกับคนนับร้อยล้านพันล้าน ขบวนแห่นี้จะไปไหน คุณมีดวงตามอง มีจิตวิเคราะห์ ขอให้คุณใช้ทุกสิ่งที่คุณมี

๑๒

สิ่งที่น่าหวาดหวั่นคือ ท้ายที่สุด มนุษยชาติของเรานี้ จะดับสลายหรือไม่ ตัวมนุษย์เราเองนี่แหละ ที่ชัวร์หรือมั่วนิ่ม จิตมนุษย์อาจจะว่างเปล่า เหมือนฟองน้ำ ดังนั้น มนุษย์จะมีอยู่หรือไม่ ก็ไม่สำคัญอะไรเลย

๑๓

เคยมีคนเล่าช้านานมาแล้ว ว่าในวันที่กวนเกษียรสมุทร มีลิซ่า BLACKPINK นับหมื่นล้านตนผุดขึ้นมาจากฟองน้ำ นางอัปสรเหล่านี้ แต่ละตน ล่องลอยไปทั่วในจักรวาล