‘กาที่น้ำไม่เต็ม’

 

อยู่ในป่า หากนับเวลาแล้ว ผมใช้เวลาอยู่ข้างกองไฟพอๆ กับการกดชัตเตอร์ เวลาส่วนใหญ่ คือเฝ้ารออยู่ในซุ้มบังไพร รอเวลาที่สัตว์ป่าจะอนุญาตให้พบเจอ

กล้อง, เลนส์ พร้อมใช้งาน แต่การกดชัตเตอร์ต้องรอ

กลับถึงแคมป์หลังพลบค่ำ อาบน้ำในลำห้วย กินข้าวเย็นข้างกองไฟ ใช้เวลาข้างกองไฟนานๆ ในฤดูหนาว การผูกเปลใกล้กองไฟ หรือก่อไฟใกล้เปลนอน ก็เป็นสิ่งที่ทำบ่อยๆ

นั่งมองเปลวไฟร่ายรำ ฟังเสียงลูกไฟปะทุ เป็นส่วนหนึ่งของการทำงาน

 

กลางคืน บรรยากาศไม่แตกต่างกันสักเท่าไหร่

ผมนั่งข้างกองไฟ ดูเปลวไฟสีม่วงแตกประกายเป็นระยะ อากาศเย็นยะเยือก ไม่ว่าจะอยู่ในช่วงฤดูใด สายลมพัดยอดไม้ดังซู่! ซู่!

เก้งส่งเสียงกระชั้นๆ มันกระสากลิ่นควันไฟ ส่วนฝูงค่างแว่นถิ่นเหนือซึ่งเคลื่อนพลมาอย่างเงียบเชียบตั้งแต่ตอนเย็น หยุดพักนอนใกล้ๆ แคมป์ ใกล้ต้นลำไยป่า ที่กำลังออกลูกสุก ไม่มีการเคลื่อนไหว ดูเหมือนพวกมันไม่ระแวงกับคนในแคมป์สักเท่าไร

บนกองไฟที่เปลวกำลังไหวอ่อนช้อย มีกาน้ำใบเล็กๆ คราบเขม่าดำเคลือบหนา

น้ำในกาเดือดล้นออกจากกา ราดบนกองไฟ ผมยกกาออกจากกองไฟ

ไม่เพียงถูกเคลือบด้วยคราบเขม่าดำ หูจับรวมทั้งเกือบทุกส่วนของกา เต็มไปด้วยรอยบุบบู้บี้

มันเป็นกาที่ร่วมเดินทางกับผมมาเนิ่นนาน

มันเป็นคล้ายกาน้ำที่บรรจุความทรงจำ เรื่องราวต่างๆ รวมทั้งบทเรียนของผมไว้

 

มีการรออีกแบบหนึ่ง ที่เป็นส่วนหนึ่งของการทำงาน ไม่ได้รออยู่ในซุ้มบังไพรแคบๆ แต่เป็นการรอเพื่อพบกับเสือโคร่ง ครั้งที่ทำหน้าที่เป็นผู้ช่วยของผู้ช่วยนักวิจัย

ในปีนั้น พวกเขามีเป้าหมายที่เสือโคร่งตัวเมียสามตัว เพื่อติดตามวิถีชีวิตของเสืออย่างเข้มข้น

อาณาเขตที่เสือโคร่งตัวผู้มีมากกว่า 100 ตารางกิโลเมตร ส่วนตัวเมียอยู่ราวๆ 50 กิโลเมตร

การติดตามเสือโคร่งตัวเมีย มีความยากน้อยกว่าเพราะพื้นที่ไม่กว้างอย่างตัวผู้

แต่กระนั้นก็เถอะ ไม่ว่าจะเป็นเสือตัวเมีย หรือตัวผู้

การรอเพื่อพบหรือติดตามพวกมัน ไม่ใช่เรื่องง่ายแต่อย่างใด

 

หลายครั้งต้องใช้เวลาอยู่กลางป่าลึกนานหลายสัปดาห์ นักวิจัยมีข้อมูลแล้วว่า บริเวณไหนมีเสือกี่ตัว มีการสำรวจประชากรเสือโคร่งโดยวิธีตั้งกล้องดักถ่ายอย่างละเอียด ลายของเสือ บอกตัวตนของมัน ไม่มีเสือตัวใดที่มีลายเหมือนกัน ทุกตัวมีความต่าง เช่นเดียวกับลายนิ้วมือคน

รู้ว่า ที่นี่มีเสือ แต่รอเพื่อพบมัน จะต้องใช้เวลาเท่าใด เราไม่รู้

อดทน รอคอย ไม่กระวนกระวาย คือสิ่งที่เราพยายามทำ

ทำในสิ่งอันเป็นวิถีปกติของเสือ

 

อยู่ร่วมกันในแคมป์นานๆ จะมีเรื่องอะไรให้พุดคุยนักหนา

เราไม่ถาม เมื่อเห็นใครนั่งมองท้องฟ้า มองดวงจันทร์

ไม่ถาม เมื่อใครนั่งมองกองไฟ

ช่องทางติดต่อโลกภายนอก คือวิทยุสื่อสาร ส่วนเรื่องจากโลกภายนอก เราอาศัย “พี่ธานินทร์” วิทยุทรานซิสเตอร์ ซึ่งในบางพื้นที่ เพื่อไม่ใช่การรับฟังแบบขาดๆ หายๆ ต้องอาศัยทักษะการปีนต้นไม้ เพื่อลากสายไฟเป็นสายอากาศไปไว้บนที่สูงๆ

หากกลับถึงแคมป์เร็ว มีเวลา คนทำกับข้าวมักพิถีพิถัน ประณีตกับการหั่น ซอยอย่างละเอียด และไม่สามารถเร่งให้เร็วขึ้นได้ ดูเหมือนว่า ใบไม้เกือบทุกชนิด นำมากินได้ บางชนิดกินสดๆ บางชนิดต้องเผา หรือต้ม

ในฤดูฝน หน่อไม้เป็นส่วนประกอบอาหารทุกมื้อ

เมื่อเสบียงร่อยหรอ วันออกไปชื้อเสบียงคือวันที่ต้องใช้เวลาอย่างคุ้มค่า

อีกทั้งเป็นวันที่เราได้พบปะพูดคุยกับคนอื่นๆ บ้าง

 

หลังกินข้าวเช้า งานปกติคือเดินขึ้นสันเขาเพื่อตรวจสอบตำแหน่งที่เสืออยู่

ตำแหน่งที่เสืออยู่ จะถูกส่งขึ้นไปสู่ดาวเทียม เจ้าหน้าที่สถานีวิจัยจะตรวจสอบและแจ้งพิกัดให้ทีมในป่ารู้

หากพบว่าเสืออยู่ในตำแหน่งเดิมหลายวัน ผู้ช่วยนักวิจัยจะเข้าไปตรวจสอบ การหยุดกับที่ ส่วนใหญ่เพราะเสือล่าเหยื่อได้ เมื่อล่าเหยื่อได้แล้ว เสือไม่ไปไหนไกลเกินรัศมีหนึ่งกิโลเมตร และมักไม่ไกลจากลำห้วย

โดยปกติ เสือกินเหยื่อจนไม่เหลือชิ้นส่วนใดๆ เหลือแค่เศษหนังกับกระดูกท่อนโตๆ

นักวิจัยรู้ดีว่า เสือใช้เหยื่ออย่างคุ้มค่า แม้จะมีทักษะและร่างกายที่ได้รับการออกแบบมาอย่างดี แต่การล่าทุกครั้งไม่เคยง่าย

 

ทุกค่ำถึงดึก ผมนั่งข้างกองไฟ

ยกกาน้ำเก่าๆ คราบเขม่าดำจับหนา ขึ้นตั้งไฟ มันเป็นกาน้ำที่ร่วมเดินทางกับผมมาเนิ่นนาน

ในแคมป์กลางป่า เปลวไฟไหวอ่อนช้อย น้ำในกาเดือด น้ำกระฉอกลงราดกองไฟ

กาน้ำเก่าๆ ตั้งบนกองไฟ ที่เปลวไฟร้อนจัด

ผมยกกาน้ำลงจากกองไฟ น้ำเหลือไม่ถึงครึ่งกา

หากมันเป็นกาที่บรรจุบทเรียนต่างๆ ที่เหล่าสัตว์ป่าสอนไว้

กาน้ำเก่าๆ คราบเขม่าดำจับหนา

น้ำครึ่งกาที่เหลือ ทำให้ผมรู้ว่า

มันเป็นกาที่น้ำไม่เต็ม…