รายงานพิเศษ

มงคล วัชรางค์กุล

 

วิกฤตเศรษฐกิจโลก

เรือสินค้าใหญ่สุดในโลก

เกยขวางคลองสุเอซ

 

ข่าวใหญ่ของโลกเมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2021 คือข่าว

เรือ Giant Cargo Ship ชื่อ Ever Given หนึ่งในเรือสินค้ายักษ์ใหญ่ที่สุดของโลกในคลาส Golden – container ship เกยตื้นติดตลิ่งขวางคลองสุเอซ

น.ส.พ. The Wall street Journal ฉบับ 25 มีนาคม 2921 รายงานว่า

เรือ Ever Given เป็นของ Shoei Kisen Kaisha ให้เช่าและบริหารงานโดยสายการเดินเรือ Evergreen Marine ของไต้หวัน ขนาดความยาว 1,300 ฟุต หรือยาว 400 เมตร เท่ากับสนามฟุตบอล 4 สนามวางเรียงติดต่อกัน ระวางขับน้ำ 2.2 แสนตัน บรรทุกตู้คอนเทนเนอร์ 20,000 ตู้

สายการเดินเรือ Evergreen รุ่งเรืองจนก่อตั้งสายการบิน EVA Air

เรือลำนี้ออกเดินทางจาก Yantian, China สู่ที่หมาย Rotterdam, Netherlands วันที่ 23 มีนาคม 2021 ขณะที่เรือกำลังวิ่งในคลองสุเอซ เจอพายุทรายความเร็วลม 40 น็อตพัดปะทะ เกิดฝุ่นทรายฟุ้งจนทัศนวิสัยเลวร้าย ทำให้หัวเรือเกยตลิ่ง ท้ายเรือแปะเกยตลิ่งฝั่งตรงข้ามเยื้องออกไป จนเรือเกยขวางคลองในท่าเฉียง ไม่ใช่เกยขวางคลองในท่าตรง เพราะตัวเรือยาวกว่าความกว้างของคลอง

กลุ่มเรือ tugboats อียิปต์ช่วยกันดันเรือลำนี้ พร้อมรถขุดเข้าช่วยขุดทรายที่ตลิ่งหัวเรือ

แต่เรือ EVER GIVEN ยังไม่ขยับ

เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเป็นครั้งแรกของคลองสุเอซในรอบ 150 ปี

 

ประธาน Suez Canal Authority (SCA) รัฐวิสาหกิจบริหารคลองสุเอซ บอกว่าสาเหตุที่เรือติดตลิ่งขวางคลองไม่น่าใช่สาเหตุจากพายุทราย แต่เป็นความผิดพลาดทางเทคนิคและ Human Error ซึ่งจะมีการสอบสวนต่อไป

คลองสุเอซกว้าง 250 เมตร ยาว 120 ไมล์ หรือ 193 กิโลเมตร เชื่อมระหว่างทะเลแดงทางใต้กับทะเลเมดิเตอร์เรเนียนทางเหนือ น้ำทะเลทั้งสองด้านสูงเท่ากัน คลองนี้คือเส้นทางลัดระหว่างยุโรปกับเอเชีย ไม่ต้องวิ่งอ้อมแหลมกู๊ดโฮปปลายทวีปแอฟริกา ลดเวลาเดินเรือไม่ต่ำกว่า 2 สัปดาห์

Suez Canal ขุดตามแนวคิดของฟาโรห์ ที่ต้องการสร้างคลองมาตั้งแต่เมื่อ 4,000 ปีก่อน

การขุดคลองสุเอซดำเนินการเมื่อ 152 ปีที่แล้ว คือขุดเมื่อปี 1859-1869 ชาวอียิปต์นับล้านคนใช้อูฐและล่อเป็นสัตว์ขนส่งทำงานขุดคลองด้วยอุปกรณ์พื้นฐานในสมัยนั้น มีคนอียิปต์สังเวยชีวิตในการขุดคลองหลายหมื่นคน

คลองสุเอซคือสัญลักษณ์แห่งความทะเยอทะยานของมนุษยชาติ

เรือลำแรกวิ่งผ่านคลองเมื่อ 17 พฤศจิกายน 1869 งานฉลองเปิดคลองสุเอซเป็นไปอย่างยิ่งใหญ่และหรูหรา จักรพรรดินียูเจนี ชายาจักรพรรดินโปเลียนที่ 3 แห่งฝรั่งเศสเสด็จมาร่วมงาน

ในยุคเริ่มแรก คลองสุเอซอยู่ภายใต้การบริหารของบริษัทคลองสุเอซ ซึ่งเป็นผลประโยชน์ของอังกฤษและฝรั่งเศส

เดือนกรกฎาคม 1956 ประธานาธิบตีนาสเซอร์แห่งอียิปต์ยึดบริษัทคลองสุเอซเป็นของอียิปต์

อีก 3 เดือนต่อมา อังกฤษ ฝรั่งเศสและอิสราเอลบุกโจมตีอียิปต์ ยูเอ็นเข้ามาแทรกแซง อียิปต์ยอมจ่ายเงินหลายล้านเหรียญเพื่อยุติความขัดแย้ง

คลองสุเอซเคยเป็นสนามรบในสงครามอาหรับ-อิสราเอล ในปี 1967 และปี 1973

ปัจจุบัน คลองสุเอซอยู่ภายใต้การบริหารงานของ Suez Canal Authority – SCA หน่วยงานรัฐวิสาหกิจของอียิปต์

รายได้ของ SCA ปี 2018-2019 เป็นเงิน 5,900 ล้านเหรียญ เพิ่มขึ้นจากปีก่อน 5.4% และเพิ่มขึ้นทุกปี เป็นแหล่งรายได้สำคัญหล่อเลี้ยงอียิปต์

 

คลองสุเอซคือเส้นเลือดใหญ่ของการค้าโลก เป็นสัญลักษณ์แห่งความภาคภูมิใจของชาวอียิปต์ ยืนหยัดอยู่ท่ามกลางประวัติศาสตร์แห่งความเสียดทานของพลังต่างชาติ

คลองสุเอซช่วยย่นระยะการเดินเรือ 6,000-9,000 ไมล์ แล้วแต่จุดต้นทาง-ปลายทาง ไม่ต้องอ้อมแหลมกู๊ดโฮปผจญคลื่นลมแรงปลายทวีปแอฟริกา และเซฟเวลาเดินเรือน้อยลง 14 วัน

หมายถึงลดค่าใช้จ่ายเรือได้มหาศาล

ปีที่แล้วมีเรือผ่านคลองสุเอซ 19,000 ลำ ขนสินค้า 1.2 พันล้านตัน คิดเป็น 13% ของการขนส่งทางทะเลในโลก ส่วนมากเป็นการขนส่งน้ำมัน

คลองสุเอซอยู่ในทำเลสำคัญที่เป็น choke point (ช่องแคบเดินเรือ) ของการค้าโลก จึงเป็นศูนย์กลางของการขัดแย้งบ่อยครั้ง

เรือในคลองสุเอซวิ่งทางเดียว ไม่วิ่งสวนกัน เช่น วิ่งจากฝั่งเอเชียทางทะเลแดงจนไปออกเมดิเตอร์เรเนียน หมดชุดแล้วจึงเปิดให้หมู่เรือจากทางเมดิเตอร์เรเนียนวิ่งสวนเข้ามา แต่ละขาใช้เวลาประมาณ 11-16 ชั่วโมง

 

พอเรือติดคลองสุเอซวันพุธ หุ้นสายการเดินเรือร่วงทันที Misui O.S.K. Lines ลง 4.6%, Nippon Yosen K.K. ลง 5.1% เพราะการมีเรือขวางติดคลองจะทำให้การขนส่งทางเรือล่าช้า ต้นทุนเดินเรือสูงขึ้น

มีเรือคอนเทนเนอร์ราว 30 ลำแล่นผ่านคลองสุเอซระหว่างเอเชีย-ยุโรปทุกอาทิตย์ ขนตู้คอนเทนเนอร์ 380,000 ตู้ หรือประมาณว่ามีตู้ผ่านคลองจากเอเชียไปยุโรปวันละ 55,000 ตู้

ถ้าเรือติดขวางคลองหลายวัน Freight rate ค่าเดินเรือจะต้องเพิ่มสูงขึ้น เรตค่าเดินเรือจากเอเชียไปยุโรปและสายข้ามแปซิฟิกได้โฉบเพิ่มขึ้นเมื่อ 4 เดือนที่แล้ว จากความต้องการขนส่งของยักษ์ใหญ่ e-commerce เช่น Amezon.com และ Target Corp. จากการสั่งซื้อออนไลน์ในช่วง Covid-19 ล็อกดาวน์

ตอนนี้ค่าเช่าตู้คอนเทนเนอร์เพิ่มจาก $ 200/ตู้ เป็น $ 2,000/ตู้ เพราะเรือติดคลองสุเอซคราวนี้

การที่เรือติดคลองจะมีผลต่อตลาดอิเล็กทรอนิกส์ เพราะขาดชิพ (electronic chips) ไปประกอบ gaming consoles และ laptops โดยเฉพาะช่วงที่ล็อกดาวน์ ผลที่จะเกิดตามมาไม่มีใครรู้

พวกบริษัทซัพพลาย เช่น Samsung และ Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. ผลิตชิพเกินกว่าครึ่งของโลก เมื่อการส่งออกทางเรือติดขัด จะเกิดผลร้ายต่อผลิตภัณฑ์ต่างๆ ทั่วโลก

เดือนนี้โรงงานชิพรถยนต์ญี่ปุ่นส่งเสียงร้องว่า

“กำลังมีพายุมรสุมรุนแรงขนาดใหญ่เกิดขึ้นแล้ว”

สิ่งที่เกิดขึ้นกับคลองสุเอซ คือบทเรียนที่เมืองไทยต้องเรียนรู้ เพราะกำลังคิดจะขุดคอคอดกระ เชื่อมทะเลอันดามันกับอ่าวไทย หรืออีกความหมายคือเชื่อมมหาสมุทรอินเดียกับมหาสมุทรแปซิฟิก

 

โฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรีไทย บอกเมื่อ 27 มีนาคม 2564 ว่า นายกฯ ประยุทธ์ให้ดูแลปัญหาการส่งออกที่จะเกิดขึ้นของไทยจากกรณีเรือติดคลองสุเอซ

รมต.พาณิชย์ คุณจุรินทร์ ลักษณวิศิษฏ์ ก็บอกว่าได้สั่งการให้ทูตพาณิชย์ไทยในยุโรปรวบรวมรายงานปัญหาการส่งออกของไทยจากเรือติดคลองสุเอซ ส่งเข้ามา

28 มีนาคม 2564 ลุงตู่ย้ำให้ติดตามดูแลปัญหาการส่งออกของไทยจากกรณีเรือติดคลองสุเอซ

มีรายงานข่าวว่า รถขุดได้ขุดทรายจากตลิ่งหัวเรือออกไปแล้ว 20,000 ตัน โฆษกของ Evergreen บอกว่าต้องใช้เวลาอีก 2-3 วันจึงจะขุดทรายได้ลึกพอให้หัวเรือเงยขึ้นได้

มีเรือทักโบ๊ต 36 ลำเข้าช่วยกันผลักเรือ

แต่ยังไม่สำเร็จ

เจ้าหน้าที่ฝ่ายกอบกู้บอกว่า การเคลียร์เรือผ่านคลองกว่าจะทำได้คงกลางอาทิตย์หน้า

 

ประธานาธิบดีไบเดนแห่งอเมริกาแจ้งว่าจะส่งความช่วยเหลือมาให้อียิปต์

27 มีนาคม 2021 โฆษกทำเนียบขาวแถลงว่า กำลังมีการติดต่อทางการทูตเพื่อส่งความช่วยเหลือให้อียิปต์

CNN 28 มีนาคม 2021 รายงานว่าอเมริกาส่ง U.S. Navy Dredging Experts (ทีมผู้เชี่ยวชาญการขุดเจาะของนาวีอเมริกัน) ไปช่วยอียิปต์ จะถึงวันอาทิตย์นี้

28 มีนาคม 2021 ผู้สื่อข่าว Fox News รายงานจากคลองสุเอซว่า คืนวันอาทิตย์นี้พระจันทร์จะเต็มดวง น้ำทะเลจะหนุนสูง 1 ฟุตครึ่ง (18 นิ้ว) หวังว่าเรือจะลอยหลุดออกมาได้ ตอนนี้ทีมผู้เชี่ยวชาญของดัตช์และอียิปต์กำลังช่วยกันทำงาน ข่าว CNN บอกว่ามีทีมจากเยอรมันมาร่วมด้วย

ผู้เชี่ยวชาญขุดเจาะดัตช์เจ้าของเรือว่าจ้างมา

ในความรู้ทางเรือของผมอธิบายได้ว่า พอเรือเริ่มรู้สึกให้ตัว เพราะน้ำทะเลหนุน เรือยักษ์ต้องช่วยกันผลักให้เรือขยับตัว ให้หลุดให้ได้ มีเวลาน้ำทะเลหนุนสูงสุดแค่ 2-3 วันนี้เท่านั้น แต่ละวันให้เวลาทำงานตอนน้ำทะเลหนุนสูงวันละไม่กี่ชั่วโมงต้องทำให้ได้

ประธาน SCA ให้สัมภาษณ์ขอบคุณไบเดนที่ยื่นมือให้ความช่วยเหลือ และบอกว่าถ้าน้ำขึ้นแล้วเรือยังไม่หลุด ประธานาธิบดีอียิปต์ El Sip สั่งการให้ย้ายตู้คอนเทนเนอร์ 18,000 กว่าตู้ลงมาให้หมด

อียิปต์จะต้องหาเครนขนาด 60 ฟุตมาย้ายตู้คอนเทนเนอร์ให้เรือลอย

CNN บอกว่าตอนนี้มีเรือรอผ่านคลองสุเอซอยู่ 370 ลำ ความเสียหายทางการค้าวันละ 9,000 ล้านดอลลาร์

WSJ ฉบับเสาร์/อาทิตย์ 27-28 มีนาคม 2021 รายงานว่า

Leth Agencies ผู้ให้บริการเดินเรือรายงานว่า กำลังมีการถกเถียงในหมู่เจ้าของเรือและ operators ว่าควรจะเปลี่ยนแปลงเส้นทางการเดินเรือโดยวิ่งลงไปอ้อมแหลมกู๊ดโฮป แอฟริกาที่จะต้องใช้เวลาวิ่ง 2 อาทิตย์ และค่าใช้จ่ายอีกหลายล้านเหรียญ หรือยังจอดคอยรอคิวการเคลียร์เรือที่คลองสุเอซ อย่างไหนจะดีกว่ากัน

ไม่มีใครคาดเดาได้

 

เมื่อวันศุกร์ 26 มีนาคม 2021 เรือ Ever Greet เรือน้องสาวของ Ever Given ได้บ่ายหัวจากปากคลองสุเอซด้านทะเลแดง มุ่งลงใต้สู่แหลมกู๊ดโฮปปลายสุดแอฟริกา เรือลำนี้ออกจากมาเลเซียจะไป Rotterdam, Netherlands ผู้จัดการเจ้าของเรือ Ever Greet คือ Nissen Kaiun KK ให้ข่าว

ขณะเดียวกัน มีเรืออีก 2 ลำ ลำหนึ่งออกจาก Rotterdam อีกลำออกจาก UK มุ่งหน้าไปเมดิเตอร์เรเนียน ได้บ่ายหัวเรือสู่แหลมกู๊ดโฮปแล้ว ผู้จัดการ Greek shipper Capital Ship Management Corp. เจ้าของเรือ Hyundai Prestige แจ้งข่าว

บรรดาเรือบรรทุกน้ำมันขนาดยักษ์และเรือบรรทุกก๊าซธรรมชาติเหลวต่างมุ่งหัวเรือสู่แหลมกู๊ดโฮป

ชิปปิ้งเอเย่นต์ A.P. Moeller – Maersk A/S บอกว่าเรือในกองเรือ 22 ลำโดนบล๊อกอยู่ที่คลองสุเอซ ในจำนวนนี้ 2 ลำบ่ายหัวไปแหลมกู๊ดโฮปแล้ว

Tim Huxley ประธาน Hongkong – based Mandarin Shipping Ltd. บอกว่า ถ้าตู้คอนเทนเนอร์ 20,000 ตู้ขึ้นเครื่องบิน ต้องใช้เที่ยวบินโบอิ้ง 747 ถึง 2,500 เที่ยว

ผลพวงปัญหาคาดว่าจะเกิดกับโรงงานประกอบรถยนต์และ auto supplies ในยุโรปมากที่สุด เพราะโรงงานพวกนี้ไม่มีสต๊อกวัตถุดิบ ใช้แต่ “just in time” supply chains รองประธาน Moody’s ชื่อ Daniel Harlid บอก

อัตราค่าขนส่งตู้คอนเทนเนอร์ 40 ฟุตจากเมืองจีนไปยุโรปเพิ่มขึ้น 10 เท่าตัวจากเมื่อ 3 เดือนที่แล้ว ราคานี้เพิ่งขึ้นเมื่อ 2-3 วันที่ผ่านมา และคาดว่าตู้คอนเทนเนอร์จะขาดแคลนในอีก 6-8 อาทิตย์ข้างหน้า chief exclusive of Container xChange บริษัทเยอรมันกล่าว

ปัญหาเรือติดคลองโหมเร้าในมุมกว้างทั่วเอเชียและยุโรป

 

ผมขอเพิ่มเติมความรู้ในฐานะเคยเป็นชาวเรือประมงว่า น้ำทะเลจะหนุนสูงสุดในช่วง 14-15 ค่ำ ทั้งข้างขึ้นและข้างแรม เรียกว่า “ช่วงน้ำเกิด” ตอนน้ำขึ้นสูง ลมจะแรงด้วย เรียกว่า ลมหัวน้ำเกิด

และน้ำทะเลจะลงต่ำสุดในช่วง 7-8 ค่ำ ทั้งข้างขึ้นและข้างแรม เรียกว่า “ช่วงน้ำตาย” น้ำทะเลจะคลอเคลียในระดับต่ำ ไม่ไหลหนุนเอ่อขึ้นสูง

ส่วนเวลาที่น้ำทะเลจะหนุนขึ้นสูงจะเป็นไปตามสูตร “เดือนขึ้นน้ำลง เดือนตรง (หัว) น้ำขึ้น”

หมายเหตุ : ข่าวล่าสุด คืนวันอาทิตย์ที่ 28 มีนาคม 2021น้ำทะเลขึ้นสูงเต็มที่ ได้แรงหนุนเพิ่มจากกระแสน้ำต้นฤดูใบไม้ผลิ ทำให้เรือลอยตอนตี 4 ครึ่ง ติดเครื่องยนต์ได้ เรือทัก 13 ลำช่วยกันผลักจนเรือ Ever Given หลุดลอยลำสมบูรณ์ตอนบ่าย 3 โมงวันจันทร์ 29 มีนาคม 2021

หมู่เรือทักบีบแตรฉลองชัยลั่นคลองที่กู้เรือยักษ์สำเร็จ

วิกฤตเรือติดคลองสุเอซเริ่มคลี่คลาย แต่ยังต้องใช้เวลาอีกหลายอาทิตย์หรือเป็นเดือน กว่าจะเคลียร์เรือราว 400 ลำที่ติดสะสมอยู่ให้เดินเรือผ่านคลองได้เหมือนปกติ