ใส่บ่าแบกหาม : Soul / พรพิมล ลิ่มเจริญ

Soul

เธอจ๊ะ

Soul เป็นหนังการ์ตูน ผลิตโดย Pixar Animation Studios

พิกซาร์ฝีมือดีขึ้นเรื่อยๆ เรื่องนี้เขาทำภาพออกมาได้เลิศเลอเพอร์เฟ็กต์มากๆ รายละเอียดของทุกอณูในภาพทะลุออกมานอกจอ เธอต้องชม อีกทั้งยังมีเพลงแนวแจ๊ซเพราะพริ้งคลอคลองไปตลอดเรื่อง

เรื่องนี้เป็นเรื่องแรกของพิกซาร์ที่ให้ผู้แสดงนำเป็นชายผิวสี มี Jamie Foxx มี Tina Fey มี Graham Norton ที่ฉันชอบๆ เป็นคนให้เสียง

เรื่องก็เล่าชีวิตของ Joe Gardner ครูสอนดนตรีในโรงเรียนมัธยมตอนต้น แต่ใจจริงไม่ได้อยากเป็นครู แกอยากเป็นนักดนตรีแจ๊ซ

ความที่เป็นนักดนตรี แกก็เข้าใจนักเรียนที่มีความหลงใหลในดนตรีประเภทเดียวกับแกได้ดี

นึกถึงนักเรียนที่มีความรู้สึกแรงกล้าต่อวิชาใดวิชาหนึ่ง เขาก็จะกระตือรือร้นในการเรียน จะสรรหาเรื่องราวมาถกประเด็นกับครู เลิกเรียนแล้วก็ยังคงไม่ออกจากห้องเรียน ยังหาเรื่องพูดคุยกับครู แต่ก็จะโดนเพื่อนๆ ร่วมห้องหมั่นไส้ไปจนถึงหัวเราะเยาะ

Hang on, hang on.

What are y’all laughing at?

So Connie got a little lost in it.

That’s a good thing.

เดี๋ยวๆ ขำอะไรกัน

คอนนี่เขาดื่มด่ำกับดนตรี

เป็นเรื่องดีนะ

be lost in (something) ใช้เวลาเราดื่มด่ำฉ่ำใจ ลุ่มลึกลงไปในความรู้สึกหรือกับสิ่งที่กำลังทำอยู่หรือคิดอยู่ จนลืมภาวะรอบกาย อย่างเช่น be lost in thought ก็จะเป็นเวลาที่เราคิดอะไรเพลินๆ เราจะนั่งรถเมล์เลยป้ายได้

หรือ be lost in reading ก็จะเป็นเวลาที่เราอ่านนิยายสนุกมากๆ จนเรามักไม่ได้ยินเสียงโทรศัพท์ ไม่ได้ยินเสียงตึ่งติ๊งของไลน์แอพพลิเคชั่นที่ส่งเสียงเตือนว่าข้อความใหม่เข้ามาแล้ว เป็นต้น

คุณครูโจดูแลหนูคอนนี่เป็นอย่างดี

หลังสอนเสร็จวันนั้น ครูใหญ่ก็นำข่าวดีมาบอก

You’re now our full-time band teacher.

Job security. Medical insurance. Pension.

ครูได้เป็นครูประจำคุมวงดนตรีแล้วนะ

งานมั่นคง ประกันสุขภาพ บำนาญ

โจไม่ดีใจมากเท่าที่ควร เพราะในใจลึกๆ อยากเป็นนักดนตรี อยากประกอบอาชีพนักดนตรี

เอาข่าวไปบอกแม่ แม่ดีใจมาก ลูกจะได้มีชีวิตมีหลักประกัน แต่แม่ก็สังเกตเห็นว่าลูกไม่ได้ยินดียินร้ายกับเรื่องนี้

Maybe you need to have a backup plan, too,

for when your plan falls through.

ลูกก็ต้องมีอีกแผนรองรับ

เวลาแผนของลูกไม่เป็นไปตามนั้น

แม่ก็หวังดี เลยเตือน เป็นครูก็ดีอยู่แล้วนี่นา

แล้ววันนั้นนั่นเอง โจก็ได้รับโทรศัพท์จากนักเรียนที่เรียนจบไปแล้ว พอดีลูกศิษย์ทำงานที่คลับแห่งหนึ่ง แล้ววงดนตรีที่แสดงขาดคน เลยมาชวนโจไปออดิชั่น

Leon skipping town

really put us in a bind, man.

ลีออนหายไปปุบปับ

ทำพวกเราแย่เลย

skip town หมายถึง รีบไปจากเมืองหรือถิ่นที่อยู่อย่างรวดเร็ว ส่วนมากเป็นเพราะหนีอะไรบางอย่าง แบบหนีเจ้าหนี้ หนีแฟนโรคจิตที่ตามมาเจอ

in a bind หมายถึง ตกอยู่ในสถานการณ์ที่ยากๆ หรือลำบากลำบน หรือมีปัญหาที่แก้ไม่ตก แบบพวกเราในตอนนี้ใช้สำนวนนี้ได้ ตั้งแต่โควิดมาเยือน ทุกอย่างดูลำบากไปหมด

วงที่โจไปออดิชั่นเป็นวงดัง มี Dorothea Williams ศิลปินผู้เป็นตำนานเป็นหัวหน้าวง

โอกาสนี้เรียกว่าเป็นโอกาสทองของโจเลยก็ว่าได้

โจแสดงฝีไม้ลายมือเต็มที่ ไม่ออมมือเลย

พอออดิชั่นจบ โดโรธีถึงกับเอ่ยปาก

Joe Gardner, where have you been?

โจ การ์ดเนอร์ ไปอยู่ไหนมา?

แบบนี้แปลว่าชมสิ แปลว่าประทับใจในฝีมือ

Get a suit, Teach. A good suit.

Back here tonight. First show’s at 9:00.

Sound check’s at 7:00.

We’ll see how you do.

หาสูทมาใส่นะครู สูทดีๆ

แล้วกลับมาที่นี่ โชว์แรกสามทุ่ม

เช็กเสียงทุ่มนึง

แล้วมาดูกันว่าเป็นไร

sound check เช็กเสียงนี้ สมัยสาวๆ เขาก็เขียนเป็นสองคำ sound คำหนึ่ง check คำหนึ่ง แต่ตอนนี้เห็นเขียน soundcheck รวมเป็นคำเดียวแล้ว

แต่ในดิกชันนารีออกซ์ฟอร์ดบรรจุคำนี้แล้ว เดี๋ยวที่อื่นๆ คงตามมา

แต่เคราะห์หามยามร้าย โจดีใจเนื้อเต้น กระโดดโลดเต้น ร้องวู้ฮู้ออกจากคลับ แต่ก็หล่นปุ๊ลงไปในท่อ!

มันก็ไม่เชิงเป็นท่อ ฝรั่งเรียก manhole, มันคือฝาท่อเหล็กที่อยู่ตามถนน ฝานั้นเปิดออกได้ ก็จะเอาบันไดไต่ลงไป ซ่อมสายโทรศัพท์ที่อยู่ใต้ถนนนั้นได้ ถ้าลืมปิด คนจะเดินหล่นลงไปได้ แบบโจนี่ไง

แต่วันนั้นเป็นวันโชคร้ายของโจ หล่นปุ๊ลงไป วิญญาณหลุดจากร่างเลย ร่างไปอยู่โรงพยาบาล นอนเป็นคนไข้โคม่า ส่วนวิญญาณก็เป็นตัวกลมๆ สว่างๆ ไปอยู่สถานที่แห่งหนึ่งที่วิญญาณเขาอยู่กัน

เด็กๆ ที่ดูการ์ตูนคงไม่กลัวชีวิตหลังความตายแล้วแหละ ถ้าได้ดูการ์ตูนเรื่องนี้ วิญญาณหน้าตาเป็นสิ่งกลมๆ ลอยได้ไม่ต้องเดิน

I have a gig tonight.

I can’t die now.

ผมรับจ๊อบไว้คืนนี้

ผมตายตอนนี้ไม่ได้

gig เป็นคำสแลง ใช้ในวงการบันเทิงเสียซะมาก หมายถึงงานที่คนจ้างไปแสดงสั้นๆ ไม่ใช่งานประจำ ใช้ได้ทั้งแสดงดนตรีหรือแสดงแบบนักแสดง ดังนั้น คำว่า gig กับคำว่า job จึงมีความหมายต่างกันตรงนี้ job จะมีระยะการจ้างยาวนานกว่ามาก

แต่พอมาเป็นบริบทไทย คำสแลงที่หมายถึงงานที่คนจ้างไปแสดงสั้นๆ ไม่ใช่งานประจำ ใช้คำว่า จ๊อบ (job) หรือรับจ๊อบ ซะงั้น

ณ ที่แห่งนั้น โจได้รับมอบหมายให้ไปเทรน 22 (อ่านว่า ทเวนตี้ทู) ให้รู้จักโลกมนุษย์ จริงๆ ทเวนตี้ทูต้องไปเกิดแล้ว แต่ไม่ยอมไป

ทีน่า เฟย์ มาให้เสียงทเวนตี้ทู สมกับที่ให้เธอมา มันตลกมาก เพราะทเวนตี้ทูพูดจาประชดประชัน มีความสามารถในการกระทบกระแทกแดกดันเป็นเลิศ

ชอบตอนโจพาชี้ชวนชมคนอาชีพต่างๆ ให้ทเวนตี้ทูได้ไอเดียว่าจะไปเกิดใหม่เป็นอะไรดี

โจถามว่าไปเป็นบรรณารักษ์ดีไหม? ชอบไหม? ทเวนตี้ทูเรียกว่า “thankless job” อาชีพที่ไม่มีใครขอบคุณ ไม่เห็นอยากเป็น

แถมยังต้องพร้อมโดนตัดงบฯ ตลอดเวลา!

เรื่องวุ่นวายก็เกิดตอนที่วิญญาณสองดวงเกิดหล่นปุ๊ลงไปบนโลก โจไปหล่นในร่างแมว และทเวนตี้ทูไปอยู่ในร่างโจ!

เราก็จะได้ลุ้นกันว่าโจจะกลับร่างเดิมได้ยังไง

และที่สำคัญยิ่งกว่าน้ำตาจะไหล เมื่ออยู่ในร่างแมว โจก็จะได้สามารถเห็นชีวิตตัวเองชัดกว่าที่เคยเห็นมาอย่างน่ามหัศจรรย์

หนังเขาดีนะ ให้เราได้คิด ชีวิตระหว่างทางมันสำคัญน้อยกว่าปลายทางตรงไหน เมื่อไหร่กัน?!

และความฝันกับความจริง ถ้าจะต้องทิ้ง ทิ้งอะไรก่อนดี?

ฉันเอง