ที่มา | มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 8 - 14 มกราคม 2564 |
---|---|
คอลัมน์ | การ์ตูนที่รัก |
ผู้เขียน | นพ.ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์ |
เผยแพร่ |
Les Misérables Classics Illustrated
หนังสือการ์ตูนเหยื่ออธรรมเล่มนี้วาดโดย Norman Nodel ภาพหน้าปกโดย Gerald McCann เล่าเรื่อง Les Misérables ของวิคตอร์ ฮูโก จบใน 45 หน้า
รอบนี้ใช้ ฮ นกฮูก สะกดนะครับ
หนังสือเหยื่ออธรรมในตลาดบ้านเรามีแปลสองสำนวน
สำนวนแรกเป็นของจูเลียต ซึ่งแปลย่อบางส่วนและแปลเพียง 2 เล่มแรกคือ ฟองตีนและโกแซตต์ โดยจบที่ประโยค “เวลานี้โกแซตต์หัวเราะเป็นแล้ว” วันนี้มีฉบับของจูเลียตพิมพ์ใหม่ขายแล้ว
อีกสำนวนหนึ่งเป็นของวิภาดา กิตติโกวิท แปลจากฉบับสมบูรณ์ห้าเล่มจบ เฉพาะเล่มสองก็มีรายละเอียดเลยไปจากประโยคข้างต้นอีกช่วงหนึ่ง
ข้อเขียนวันนี้จะอ้างอิงและใช้ตัวสะกดจากฉบับแปลของจูเลียต พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ.2523 เป็นหลัก (ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 1 พิมพ์เมื่อ พ.ศ.2503) หลังจากที่ใช้ตัวสะกดและอ้างอิงจากฉบับของวิภาดา กิตติโกวิท มาหลายครั้ง
หนังสือการ์ตูนใช้แปดหน้าเริ่มต้นที่ญังวัลญังเดินทางมาถึงเมืองในยามค่ำคืน ได้รับการปฏิเสธจากผู้คนมิให้อาหารและที่พัก เพราะว่าเขาเคยเป็นนักโทษมาก่อน เขานอนกลางแจ้งในคืนหนาวเหน็บก่อนที่หญิงชราคนหนึ่งจะเดินมาถามว่าได้เคาะประตูบานนั้นหรือยัง
ประตูบานนั้นคือประตูโบสถ์อันเป็นที่อยู่ของสังฆราชเมอสิเออร์ ชาล ฟรังซัวเบียงเวอนูมีเรียล เจ้าคณะจังหวัดดีญ ซึ่งอาศัยอยู่กับน้องสาวชื่อบาตีสตีนและคนรับใช้สตรีอายุรุ่นราวคราวเดียวกันชื่อมากลัวร์
ประตูบานนั้นไม่เคยปฏิเสธผู้คน สังฆราชยินดีต้อนรับญังวัลญังเข้ามาหลบหนาวและขอให้มาดามมากลัวร์จัดหาอาหารให้กิน แม้ว่ามาดมัวแซลบาตีสตีนและมาดามมากลัวร์จะทัดทานเพราะประวัติของแขกผู้มาเยือน
เท่านั้นยังไม่พอ สังฆราชยังให้นำชุดช้อนส้อมและเชิงเทียนอันงดงามมีค่าหามิได้มาประดับโต๊ะอาหารเป็นเกียรติอีกด้วย
ญังวัลญังเล่าว่า เขาต้องโทษเพราะขโมยขนมปังให้หลาน ในตอนแรกเขาถูกตัดสินจำคุกทำงานหนักในเรือคุกที่ตูลองนาน 5 ปีซึ่งเป็นโทษที่หนักมากเกินไปเมื่อเทียบกับความผิดที่ทำ เขาจึงพยายามหลบหนีหลายครั้ง ทุกครั้งที่ถูกจับได้ถูกเพิ่มโทษไปเรื่อยๆ จนกระทั่งรวมทั้งสิ้นเป็นเวลา 19 ปี
วันนี้แม้ว่าเขาจะพ้นโทษแล้วแต่ได้รับบัตรสีเหลืองอันเป็นบัตรผ่านแดนของนักโทษติดตัวไปทุกที่ด้วย จึงมิได้รับการต้อนรับจากใครเลย
คืนนั้นญังวัลญังขโมยเชิงเทียนของสังฆราชแล้วหลบหนีไปกลางดึก
แต่ไปไม่พ้น ถูกตำรวจสามนายจับตัวเอากลับมาพบสังฆราช
สังฆราชให้การรับรองคำพูดของเขาที่บอกตำรวจไปว่าเป็นสังฆราชเองที่ยินดียกเชิงเทียนให้แก่เขาด้วยตัวเอง
เมื่อเป็นเช่นนี้ตำรวจจึงจำต้องปล่อยตัวญังวัลญัง
เรื่องเล่าในตอนแรกซึ่งยาว 192 หน้าตามฉบับพิมพ์ครั้งที่ 3 ของจูเลียต และยาวเพียง 8 หน้าในหนังสือการ์ตูนเล่มนี้จบลงด้วยประโยคสำคัญที่สังฆราชกล่าวแก่ญังวัลญังว่า
“นับแต่นี้ไป ท่านมิได้เกี่ยวข้องกับความชั่ว หากแต่สัมพันธ์กับความดี ดวงวิญญาณของท่านนั่นเองที่ข้าพเจ้าได้ซื้อมาเพื่อท่าน ข้าพเจ้าได้ถอดดวงวิญญาณนั้นออกจากความคิดที่มืดมน และจากนรกหมกไหม้ ข้าพเจ้าได้ส่งให้แก่พระผู้เป็นเจ้า!”
It is your soul I am buying for you. I withdraw it from dark thoughts and I give it to God! คือประโยคที่เขียนในหนังสือการ์ตูน ซึ่งจะครอบคลุมพฤติกรรมของญังวัลญังนับแต่นี้ไปจนถึงจุดจบในบทสุดท้าย
หนังสือการ์ตูนใช้เนื้อที่ 1 หน้าเล่าเรื่องพ่อหนูแยร์แวส์
เรื่องพ่อหนูแยร์แวส์นี้จะว่าไปเป็นส่วนสำคัญ ไม่ปรากฏในละครเพลงที่รู้จักกัน
เรื่องมีอยู่ว่า ในขณะที่ญังวัลญังกำลังนั่งคอตกสับสนกับชีวิตที่รอดมาได้เพราะความช่วยเหลือของสังฆราช
มีเด็กชายคนหนึ่งเดินผ่านมาทำเหรียญเงินสี่สิบซูตกพื้น เหรียญนั้นกลิ้งไปอยู่ใต้เท้าของญังวัลญังแล้วญังวัลญังเหยียบมันไว้โดยไม่รู้ตัว
เมื่อเด็กชายขอคืน เขาตะเพิดเด็กชายนั้นไปอย่างดุร้ายก่อนจะลุกขึ้นยืนแล้วพบว่าตัวเองเหยียบเหรียญสี่สิบซูนั้นไว้ เขารีบตามเด็กชายไปแต่ไม่ทัน
หนังสือการ์ตูนจบตอนนี้ด้วยรูป “เขาทิ้งตัวลงนอนหอบเหนือหินก้อนใหญ่ มือทึ้งผม ดวงหน้าซบอยู่กับเข่า ร้องว่าฉันเลวเหลือเกิน แล้วหัวใจของเขาเต้นแรง เขาร้องไห้ละล่ำละลัก เป็นครั้งแรกในระหว่างสิบเก้าปีที่ญังวัลญังร้องไห้” สำนวนของจูเลียต
หนังสือการ์ตูนใช้อีก 1 หน้าเล่าเรื่องเขาได้เปลี่ยนไปแล้วกลายเป็นนายกเทศมนตรีเมอสิเออร์มัดเดอแลนแห่งมองเตรอยซูแมร์ได้อย่างไร เขาได้ช่วยชีวิตผู้คน เป็นนายกเทศมนตรีที่ชาวเมืองรักใคร่มากมาย และตัวเขาเองมีธุรกิจที่ทำรายได้กับสร้างงานให้แก่ชาวเมือง
พอขึ้นหน้า 11 หนังสือการ์ตูนเปิดกรอบแรกด้วยใบหน้าของผู้ร้ายประจำเรื่อง นั่นคือ จาแวรต์ เขาเปรียบเหมือนหมาป่าในร่างมนุษย์
คำบรรยายใบหน้าของจาแวรต์สำนวนของจูเลียตมีว่า
“ขอยืมหน้าของมนุษย์ให้แก่สุนัขบ้านลูกของสุนัขป่า ให้เป็นใบหน้าของจาแวรต์…ประกอบด้วยจมูกเชิด รูจมูกลึก สองรูล้อมด้วยหนวดดกหนาปรกมาถึงแก้ม ผู้ที่ได้เห็นทั้งสองป่าและสองถ้ำของเขา แม้ในครั้งแรก ย่อมรู้สึกไม่สบายใจ เมื่อจาแวรต์หัวเราะ…เมื่อหัวเราะจะคล้ายเสือ”
จาแวรต์เป็นตำรวจและเป็นข้าราชการถือคัมภีร์เคร่งครัดไม่โอนอ่อน คนชั่วย่อมต้องเป็นคนชั่ววันยังค่ำ ใครทำผิดกฎหมายต้องว่าไปตามผิดอย่างเคร่งครัดไม่ปรานี
เมื่อเขาเห็นนายกเทศมนตรีญังวัลญังใช้บ่าของตัวเองยกล้อรถและรถทั้งคันด้วยตัวคนเดียวเพื่อให้ชาวเมืองช่วยดึงชายเคราะห์ร้ายโฟชลาวังต์ออกจากล้อที่ทับเขาไว้
จาแวรต์ล่วงรู้ในเวลาต่อมาไม่นานว่ามีชายคนเดียวที่มีกำลังมหาศาลเพียงนั้นคือชายที่รับโทษทำงานหนักในเรือคุกที่ตูลอง นับจากนาทีนี้เป็นต้นไปเขาจะจ้องหาเรื่องนายกเทศมนตรีคนนี้ไม่เลิกราไปจนจบเรื่อง
ฟังตีญ วิคตอร์ ฮูโก ใช้หลายสิบหน้าเล่าที่มาที่ไปของฟังตีญ
เธอไปหลงรักหนุ่มได้อย่างไร และมีลูกกับเขาได้อย่างไร เธอนำลูกสาว โกแซตต์ ไปฝากมาดามเธดานิเอร์ซึ่งรับจ้างเลี้ยงให้ที่อีกเมืองหนึ่ง จากนั้นตัวเองไปทำงานที่โรงงานของเมอสิเออร์มัดเดอแลนที่มองเตรอยซูแมร์
ที่นั่นเธอถูกรังเกียจและกลั่นแกล้งจนกระทั่งถูกผู้จัดการไล่ออก
เธอตกระกำลำบาก ขายเส้นผมและขายตัวเพื่อหาเงินส่งให้มาดามเธดานิเอร์
วันหนึ่งเธอถูกจาแวรต์จับและตัดสินเข้าคุกหกเดือน เป็นญังวัลญังหรือเมอสิเออร์มัดเดอแลนที่เผชิญหน้าจาแวรต์และช่วยเธอเอาไว้ ทั้งยังอาสาจะไปพาโกแซตต์กลับมาหาเธอเพื่อไถ่โทษที่เธอถูกไล่ออกจากโรงงานโดยที่ตัวเขามิได้ช่วยเหลืออะไรเลย
นั่นทำให้จาแวรต์ยิ่งจองเวรญังวัลญังไม่เลิกรา
หนังสือเหยื่ออธรรมดีอย่างไร? ทำไมควรอ่าน?
หนังสือดีเลิศด้วยบทพรรณนาสองช่วงในตอนท้าย
เรื่องหนึ่งคือเรื่องจาแวรต์ฆ่าตัวตาย
คำถามคือ เขาฆ่าตัวตายทำไมหลังจากปล่อยตัวญังวัลญังเป็นอิสระ วิคตอร์ ฮูโก เขียนบทบรรยายสภาพจิตใจของเขาไว้ยาวมาก ซึ่งเมื่อนำไปทำเป็นหนัง ละครเพลง หรือหนังสือการ์ตูน ได้ถูกตัดทอนและแปรไปตามบริบทของสื่อนั้นๆ อย่างน่าสนใจ
เขาฆ่าตัวตายเพราะละอายใจ หรือเพราะพ่ายแพ้ หรือเพราะสูญเสียจิตวิญญาณอย่างสิ้นเชิง
ส่วนที่ดียิ่งกว่าคือตอนจบซึ่งจะเป็นตอนจบของหนังสือการ์ตูนด้วย การเดินทางของญังวัลญังไปสู่พระผู้เป็นเจ้า
สอดคล้องกับที่สังฆราชแห่งดีญได้พูดกับเขาไว้ก่อนแล้ว