วางบิล/เรืองชัย ทรัพย์นิรันดร์ 

โลหะปราสาทแห่งเดียวในโลก

 

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชศรัทธาในพระศาสนาล้ำลึก โปรดเกล้าฯ ให้สร้างและบูรณปฏิสังขรณ์พระอารามขึ้นในรัชกาลเป็นจำนวนมาก เป็นสถาปัตยกรรมอันวิจิตรที่ปรากฏแก่สายตาถึงทุกวันนี้

วัดราชนัดดารามวรวิหาร เป็นพระอารามหนึ่งที่โปรดเกล้าฯ ให้สร้างเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระเจ้าหลานเธอพระนางเจ้าโสมนัสรัตนาวดี ทรงมีพระราชดำริให้สร้างพุทธสถานโลหะปราสาทเป็นประธานวัด การครั้งนั้นค้างอยู่ด้วยเสด็จสวรรคตเสียก่อน

โลหะปราสาทแม้จะมีการสร้างเสริมทะนุบำรุงในยุคต่อมาก็ยังมิได้สำเร็จสมบูรณ์ตามคติเดิม

โลหะปราสาทตามคติที่ได้พรรณนาไว้ในหนังสือมหาวงศ์พงศาวดารลังกา หมายถึงคฤหาสน์ที่มียอดเป็นโลหะ หากแต่โลหะปราสาทของไทยนั้น พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สร้างตามลักษณะสถาปัตยกรรมที่เป็นพุทธศิลป์แบบไทย มีฐานกว้าง 23 วา เป็นอาคาร 7 ชั้น ลดหลั่นกัน ชั้นที่ 1 ที่ 3 และที่ 5 เป็นคูหามีระเบียงรอบ ยอดเป็นบุษบกชั้นละ 12 ยอด ชั้นที่ 7 เป็นยอดปราสาทจตุรมุข ภายในประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ

โดยส่วนยอดฉัตรเจดีย์ทั้ง 37 มณฑปทำด้วยโลหะ หมายถึง ปริศนาโพธิปักขิยธรรม 37 ประการ อันแสดงถึงหลักธรรมที่จะนำไปสู่การหลุดพ้น คือพระนิพพาน

“ทุกวันนี้คิดสละห่วงใหญ่ทั้งหมด อาศัยอยู่แต่วัด สร้างไว้ใหญ่โตหลายวัด ที่ยังค้างอยู่ก็มี ถ้าชำรุดทรุดโทรมไปจะไม่มีผู้ช่วยทำนุบำรุง เงินในพระคลังที่เหลือจับจ่ายใช้ในราชการแผ่นดินมีอยู่ 4 หมื่นชั่ง ขอสักชั่งหนึ่งเถิด ถ้าผู้ใดเป็นพระเจ้าแผ่นดินแล้ว ให้ช่วยบอกแก่เขา ขอเงินรายนี้ให้ช่วยทำนุบำรุงวัดที่ชำรุด และการวัดที่ยังค้างอยู่นั้นเสียให้แล้วเสร็จ”

เป็นปัจฉิมพระราชดำรัสที่ชาวไทยควรสนอง

 

ณบัดนี้ กาลเวลาที่ผ่านมาเนิ่นนานถึง 150 ปี โลหะปราสาทแห่งนี้ยังมิได้สำเร็จลุล่วงไปตามคตินิยม จึงสมควรที่จะทำการหุ้มโลหะที่ยอดปราสาท และบูรณปฏิสังขรณ์เพื่อคงความงดงามของศาสนสถานไว้ต่อไป

นับเป็นเรื่องน่ายินดีที่ทั้งภาครัฐและเอกชนต่างเล็งเห็นความสำคัญและจะได้ร่วมมือกันบูรณปฏิสังขรณ์และหุ้มโลหะ เพื่อเป็นประจักษ์พยานแห่งโลหะปราสาทที่สมบูรณ์ของงานด้านสถาปัตยกรรมอันเป็นพุทธศิลป์ไทยที่สง่างาม และยังเหลืออยู่เพียงแห่งเดียวในโลก

เพื่อเฉลิมฉลองเนื่องในมหามงคลวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงครองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี การดำเนินการบูรณปฏิสังขรณ์ให้แล้วเสร็จภายในปี 2542 อันเป็นปีที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจะทรงเจริญพระชนมพรรษา 6 รอบ รวมทั้งวัดราชนัดดารามวรวิหารมีอายุครบ 150 ปี

การบูรณปฏิสังขรณ์โลหะปราสาทครั้งนี้จะใช้งบประมาณดำเนินงาน 81 ล้านบาท โดยการบริจาคจากผู้สนใจและมีจิตศรัทธาทั่วไป

 

โครงการบูรณปฏิสังขรณ์โลหะปราสาท วัดราชนัดดารามวรวิหาร คณะกรรมการประกอบด้วย

ที่ปรึกษา

สมเด็จพระมหาธีราจารย์ เจ้าอาวาสวัดชนะสงคราม

พระธรรมกิตติวงศ์ เจ้าอาวาสวัดราชโอรส

พระปริยัติวราภรณ์ เจ้าอาวาสวัดราชนัดดารามวรวิหาร

และศาสตราจารย์หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล

คณะกรรมการดำเนินงาน

ปลัดกระทรวงพาณิชย์ (นายสมพล เกียรติไพบูลย์) ประธานกรรมการ

อธิบดีกรมศิลปากร ผู้ว่าการการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย (นายพละ สุขเวช) ผู้ว่าการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (นายเสรี วังส์ไพจิตร) ผู้อำนวยการองค์การสื่อสารมวลชนแห่งประเทศไทย (นางอรสา คุณวัฒน์) ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร (ดร.พิจิตต รัตตกุล) ประธานสภาการเหมืองแร่ (นายอกนิษฐ์ สุวรรณสิงห์) เลขาธิการสำนักงานนโยบายและแผนสิ่งแวดล้อม รองผู้ว่าการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (นายภราเดช พยัฆวิเชียร) รองประธานและผู้จัดการใหญ่ บริษัท อเมริกัน เอ็กซ์เพรส (ไทย) ผู้แทนคณะกรรมการโครงการกรุงรัตนโกสินทร์ ผู้แทนหนังสือพิมพ์มติชน นายดามพ์ ทิวทอง ดร.เจริญ สิริวัฒนภักดี ดร.โอฬาร ไชยประวัติ นายสมพร กลิ่นพงษา นายเสนอ นิลเดช นายประสงค์ เอี่ยมอนันต์ พลตรีอาชวินทร์ เศวตเศรนี ดร.สุเมธ ชุมสาย เรืออากาศตรีอาวุธ เงินชูกลิ่น นายณรงค์ จุนเจือศุภฤกษ์ กรรมการผู้จัดการบริษัท มติชน จำกัด (มหาชน) นายสุจิตต์ วงษ์เทศ นายพิสิฐ เจริญวงศ์ กรรมการ

นายพงษ์ศักดิ์ พยัฆวิเชียร (บรรณาธิการอำนวยการเครือมติชน) กรรมการและเลขานุการ

นายวีระ โรจน์พจนรัตน์ นางผ่องศรี ยุทธสารประสิทธิ์ นางสาวสุมิตรา จันทร์เงา กรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ

ทั้งนี้ ในการดำเนินโครงการ ประธานกรรมการดำเนินงานบูรณปฏิสังขรณ์โลหะปราสาท วัดราชนัดดารามวรวิหาร ได้นำความกราบบังคมทูลพระกรุณาว่า ในโอกาสฉลองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี คณะกรรมการดำเนินงานบูรณปฏิสังขรณ์โลหะปราสาท วัดราชนัดดารามวรวิหาร ได้ดำเนินโครงการบูรณปฏิสังขรณ์โลหะปราสาทของวัดดังกล่าว โดยจะดำเนินการให้แล้วเสร็จภายใน พ.ศ.2542

หม่อมราชวงศ์ทองน้อย ทองใหญ่ รองราชเลขาธิการ ปฏิบัติราชการแทนราชเลขาธิการ แจ้งด้วยหนังสือ ที่ รล 0003/5646 ลงวันที่ 2 เมษายน 2540 ว่า ได้นำความกราบบังคมทูลพระกรุณาทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทแล้ว จึงเรียนมาเพื่อทราบ

นายประมุข บรรเจิดกุล ผู้จัดการห้างหุ้นส่วนจำกัด ป.ว.ช. ลิขิตการสร้าง แจ้งว่า ตามที่คณะกรรมการมอบหมายให้ห้างหุ้นส่วนจำกัด ป.ว.ช. ลิขิตการสร้างดำเนินการซ่อมแซมโลหะปราสาท วัดราชนัดดารามวรวิหาร กรุงเทพมหานคร ส่วนของงานทำหัวเม็ด โลหะหล่อรมดำเสาระเบียง งานซ่อมผนัง ส่วนประกอบทำผิวปูนดำขัดมันและทาสี งานหล่อองค์พระพร้อมพิธีและทำซุ้มพระ บัดนี้ ห้างได้ดำเนินการงานดังกล่าวเสร็จเรียบร้อยแล้วจึงเรียนมาเพื่อพิจารณาตรวจรับงานและเบิกจ่ายเงินให้กับห้างด้วย

ยอดฉัตรเจดีย์สูงสุด เท่าที่ทราบจากคณะกรรมการว่าห่อหุ้มด้วยทองคำ เพื่อให้โลหะปราสาทองค์นี้เสร็จสมบูรณ์เป็นประธานวัด มิเพียงจะสวยงามและทรงคุณค่า ยังมีค่าต่อการรักษาเป็นโลหะปราสาทแห่งเดียวในโลก

เพื่อสนองปัจฉิมพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวตราบนานเท่านาน