มองบ้านมองเมือง/ปริญญา ตรีน้อยใส

เทวียุรยาตร

มองบ้านมองเมืองคราวนี้ ไม่ได้ตั้งใจแย่งพื้นที่วรรณคดีจ๋าจ้ะ ของญาดา อรุณเวช อารัมภีร แต่อย่างใด
เพียงแต่จะพาไปมองถนนสายหนึ่งในกรุงเทพฯ ที่นามเดิมนั้น ภาษาไพเราะเพราะพริ้ง และยังมีประวัติความเป็นมาน่าสนใจ
ถนนสายนี้ เริ่มจากถนนพระสุเมรุ ตรงแยกสะพานวันชาติ ข้ามคลองบางลำพู ตัดถนนวิสุทธิ์กษัตริย์ ไปจนถึงคลองผดุงกรุงเกษม
ความเป็นมาของถนนนั้น เริ่มจากพระราโชบายของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จะพัฒนาบ้านเมืองให้เจริญก้าวหน้า
ต่อมา เมื่อมีพระราชประสงค์ให้มีถนนสายใหม่ เชื่อมต่อพระบรมมหาราชวัง กับวังสวนดุสิต พระราชฐานแห่งใหม่ ที่อยู่นอกพระนครทางด้านทิศเหนือ จึงมีพระราชดำริ ให้ถนนสายนี้มีขนาดใหญ่และสวยงาม
ตามแบบอย่างถนนสายหลักของมหานครในยุโรป อาทิ ถนนควีนส์เวย์ ในลอนดอน ถนนช็องส์เซลีเซ ในปารีส ถนนอุนเทอร์เดนลินเดน ในเบอร์ลิน เป็นต้น

อันเป็นที่มาของถนนราชดำเนินในปัจจุบัน ที่แบ่งออกเป็นสามตอน คือ ถนนราชดำเนินใน กลาง และนอก โดยเฉพาะถนนราชดำเนินนอกนั้น เป็นแนวตรง สง่างาม กว้างขวาง และร่มรื่นด้วยพันธุ์ไม้สองข้างทาง
แต่ด้วยในเวลานั้น สภาพพื้นที่จากคลองคูเมือง ไปยังคลองผดุงกรุงเกษม จนถึงพระราชฐานนั้น มีอาคารบ้านเรือนของราษฎรอยู่ หากอาศัยทางเดิม จะทำให้ถนนราชดำเนินกลางและนอก ไม่กว้างขวาง และที่สำคัญไม่เป็นแนวตรง
จึงโปรดเกล้าฯ ให้ย้ายแนวถนนไกลออกไปทางทิศตะวันออก ในพื้นที่ไม่ค่อยมีผู้คน อีกทั้งตราพระราชบัญญัติสร้างถนนหลวง ร.ศ.123 ให้มีการจัดซื้อที่ดินทุกแปลงที่ถูกตัดผ่าน
แล้วนำมาจัดสรรขายคืนภายหลัง ตามมูลค่าใหม่ เมื่อถนนสร้างเสร็จ

ส่วนแนวทางเดิมนั้น โปรดเกล้าฯ ให้สร้างถนนอีกสาย โดยพระราชทานนาม ถนนเทวียุรยาตร ที่หมายถึง Queen’s Walk ที่จะเคียงคู่กับถนนราชดำเนิน King’s Walk
ต่อมาในสมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม มีประกาศเปลี่ยนนามถนนเทวียุรยาตร เป็นถนนประชาธิปไตย มาจนถึงปัจจุบัน
ผู้เขียนไม่ได้ตั้งใจชี้โพรงใดให้บรรดานักประชาธิปไตยนิยม ทั้งเจนใหม่และเจนเก่า ย้ายไปชุมนุมกันที่ถนนสายนี้ ที่ชื่อถนนจะตรงประเด็นมากกว่า
แต่ทว่าขนาด สภาพพื้นที่ และบรรยากาศของถนน คงไม่เอื้อต่อการชุมนุมประท้วง เท่าถนนราชดำเนิน
แต่อยากให้เห็นว่า วิธีการตัดถนนราชดำเนินในสมัยพระพุทธเจ้าหลวง ดูจะก้าวหน้า เป็นธรรมสำหรับราษฎร์ และเป็นไปตามแนวคิดการพัฒนาบ้านเมืองสมัยใหม่
ซึ่งเป็นวิธีที่ดีกว่า ที่ทำทำกันอยู่ในปัจจุบัน