นับจนถึงเวลานี้ก็ผ่านไปแล้วเกือบๆ 6 สัปดาห์ที่กฎหมายความมั่นคงฉบับใหม่ที่กำหนดบทลงโทษในความผิดเรื่อง “การแบ่งแยกดินแดน” “การโค่นล้มรัฐบาล” และ “การสมคบคิดกับต่างชาติ” ผ่านความเห็นชอบของรัฐบาลจีนแผ่นดินใหญ่ให้บังคับใช้ในฮ่องกงตั้งแต่วันที่ 30 มิถุนายนที่ผ่านมา

ช่วงเวลาไม่นานนี้ผู้เชี่ยวชาญด้านการเมืองฮ่องกงมองว่าเกิดความเปลี่ยนแปลงในฮ่องกงไปอย่างมากมายทั้งในมิติทางการเมือง สื่อมวลชนและโลกออนไลน์

สภาวะแห่งการเปลี่ยนแปลงพุ่งขึ้นสู่จุดสูงสุดเมื่อวันที่ 10 สิงหาคมที่ผ่านมา เมื่อเจ้าหน้าที่ตำรวจมากถึง 200 นายบุกค้นสำนักงานใหญ่ของหนังสือพิมพ์แท็บลอยด์สนับสนุนประชาธิปไตยอย่าง “แอปเปิลเดลี” และจับกุมผู้บริหารระดับสูง

ในจำนวนนี้รวมไปถึงมหาเศรษฐีเจ้าพ่อสื่อเจ้าของบริษัทอย่าง “จิมมี่ ไหล” อดีตผู้ก่อตั้งแบรนด์เสื้อผ้าชื่อดังอย่าง “จิออดาโน” ในข้อหาสมคบคิดกับต่างชาติ ซึ่งเป็นอาชญากรรมภายใต้กฎหมายความมั่นคงฉบับใหม่ที่เพิ่งบังคับใช้

ไม่กี่ชั่วโมงต่อมา “แอกเนส ชอว์” นักการเมืองสายประชาธิปไตย วัย 23 ปี ถูกจับกุมฐานต้องสงสัยในการยุยงปลุกปั่นแนวคิดแบ่งแยกดินแดน ซึ่งเป็นอีกข้อหาตามกฎหมายความมั่นคง

โดยชอว์เองก็เป็นอดีตสมาชิกพรรค “เดโมซิสโต” พรรคการเมืองที่ก่อตั้งขึ้นโดยนักเคลื่อนไหวชื่อดังอย่าง “โจชัว หว่อง” ก่อนจะถูกยุบพรรคไปหลังกฎหมายความมั่นคงประกาศใช้เช่นกัน

ขณะที่ “นาธาน ลอว์” ผู้นำพรรคเดโมซิสโตอีกคนก็ต้องหนีไปต่างประเทศ และกำลังถูกไล่ล่าตัวจากตำรวจฮ่องกงในเวลานี้

 

หลังการบังคับใช้กฎหมายความมั่นคงฉบับใหม่ นักเคลื่อนไหว นักการเมืองสายประชาธิปไตย ต้องถูกกวาดล้างมาโดยตลอด ล่าสุดเมื่อต้นเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา ผู้ลงสมัครเลือกตั้งสภานิติบัญญัติฮ่องกงสายประชาธิปไตยกว่า 10 ราย ถูกตัดสิทธิในการลงสมัครรับเลือกตั้งด้วยเหตุผลด้านความมั่นคง ก่อนที่ทางการฮ่องกงจะประกาศเลื่อนการเลือกตั้งออกไปจนถึงปี 2021 โดยให้เหตุผลเรื่องการแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ใหม่ที่เกิดขึ้นในฮ่องกง

สภาพการณ์ดังกล่าวเรียกได้ว่าแตกต่างกับสิ่งที่รัฐบาลฮ่องกงที่ฝักใฝ่จีนแผ่นดินใหญ่เคยให้คำมั่นไว้เกี่ยวกับกฎหมายความมั่นคงดังกล่าวโดยสิ้นเชิง

นางแคร์รี่ หล่ำ ผู้บริหารเขตปกครองพิเศษฮ่องกง เคยแถลงว่ากฎหมายความมั่นคงฉบับใหม่นั้นจะมีกรอบการบังคับใช้ที่จำกัดในกลุ่มผู้กระทำผิดส่วนน้อยที่มีจำนวนน้อยมากๆ ขณะที่ชีวิตความเป็นอยู่ ทรัพย์สิน สิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐานทั้งหลายของประชาชนส่วนใหญ่ในฮ่องกงจะยังคงถูกพิทักษ์เอาไว้เช่นเดิม

นับตั้งแต่นั้น มีผู้ถูกจับกุมแล้ว 24 รายภายใต้กฎหมายดังกล่าว ในจำนวนนี้รวมไปถึงผู้ชุมนุมประท้วงและนักศึกษาที่โพสต์ข้อความทางการเมืองผ่านสื่อสังคมออนไลน์ ยิ่งกว่านั้นกฎหมายดังกล่าวยังจำกัดการทำงานของนักเคลื่อนไหวเพื่อประชาธิปไตยจำนวนมาก

ก่อนที่ล่าสุดจะกลายมาเป็นหนึ่งในหนังสือพิมพ์ที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในฮ่องกง อย่าง “แอปเปิลเดลี”

 

สําหรับแอปเปิลเดลี เป็นหนังสือพิมพ์ที่สะท้อนเสียงของกลุ่มต่อต้านรัฐบาลที่ดุเดือดมากที่สุดฉบับหนึ่ง เป็นหนังสือพิมพ์แท็บลอยด์ที่มีเนื้อหาแบบหนังสือพิมพ์หัวสี เน้นไปที่เนื้อหาการเมืองและเรื่องซุบซิบของเหล่าเซเลบ แต่ด้วยจุดยืนทางการเมือง ส่งผลให้แอปเปิลเดลีไม่สามารถดึงดูดลูกค้าให้มาลงโฆษณาได้ เนื่องจากไม่มีธุรกิจใดอยากมีปัญหากับรัฐบาลจีนแผ่นดินใหญ่ ขณะที่เจ้าของหนังสือพิมพ์อย่างไหลเองก็ต้องเผชิญกับการกลั่นแกล้ง คุกคาม และต้องถูกดำเนินคดีที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวเรียกร้องประชาธิปไตยในฮ่องกง

แม้ไหลจะมองไว้แล้วว่าตนจะต้องถูกจับกุมในวันใดวันหนึ่ง แต่การบุกค้นและจับกุมด้วยเจ้าหน้าที่ตำรวจถึง 200 นาย สร้างความตกตะลึงให้กับชาวฮ่องกงทั้งเกาะ

หลังการจับกุม แฮชแท็ก “ฟรีจิมมี่ไหล” เรียกร้องให้ปล่อยตัวนายไหล กลายเป็นเทรนด์ในสื่อสังคมออนไลน์ในทันที

ช่วงเช้าของวันที่ 11 สิงหาคม ชาวฮ่องกงจำนวนมากแสดงออกถึงการยืนเคียงข้างแอปเปิลเดลี ด้วยการต่อคิวซื้อหนังสือพิมพ์แอปเปิลเดลีเป็นจำนวนมาก ร้านค้าหลายแห่งประกาศขายหนังสือพิมพ์แอปเปิลเดลี หมดตั้งแต่ 09.00 น. แม้ว่าจะมีการพิมพ์หนังสือเพิ่มขึ้นถึง 500,000 ฉบับ มากกว่ายอดจัดพิมพ์ปกติถึง 8 เท่าก็ตาม

สมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศ หรือเอฟซีซี ในฮ่องกง แถลงถึงเหตุการณ์บุกหนังสือพิมพ์แอปเปิลเดลี เมื่อวันที่ 10 สิงหาคม ว่าเป็น “การโจมตีเสรีภาพสื่อในฮ่องกงโดยตรง และเป็นสัญญาณถึงยุคมืดใหม่ที่กัดกร่อนชื่อเสียงระดับนานาชาติของฮ่องกง”

เหตุการณ์ดังกล่าวยังถูกประณามจากนักการเมืองในสหรัฐ ในยุโรป กลุ่มสื่อระดับนานาชาติ รวมไปถึงสื่อในสหรัฐอเมริกาที่ระบุว่า การบุกแอปเปิลเดลีนั้นเป็นสัญญาณที่ชัดเจนที่แสดงให้เห็นว่ากฎหมายความมั่นคงฉบับใหม่ใช้ในการจำกัดเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นและกวาดล้างกลุ่มเคลื่อนไหวเพื่อประชาธิปไตยในฮ่องกงอย่างไร

ด้านตัวแทนกระทรวงต่างประเทศจีนในฮ่องกง ตอบโต้เอฟซีซี ระบุว่าเอฟซีซีบิดเบือนความจริงและกล่าวหากฎหมายความมั่นคงและเจ้าหน้าที่ตำรวจผู้บังคับใช้กฎหมายโดยไม่มีหลักฐาน พยายามฟอกขาวให้กับจิมมี่ ไหล และผู้ต้องสงสัยอาชญากรรมรายอื่นๆ

ด้านคลอเดีย โหมว สมาชิกสภานิติบัญญัติสายประชาธิปไตยระบุว่า ฝ่ายค้านในฮ่องกงกำลังถูกผลักไสไปสู่ทางตัน และว่า แอปเปิลเดลีเป็นป้อมปราการด่านสุดท้ายของเสรีภาพสื่อในฮ่องกง และเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเป็นสัญญาณเตือนจากรัฐบาลฮ่องกงไปยังสื่อท้องถิ่นรวมถึงสื่อต่างประเทศในฮ่องกงว่าให้ “ระวังตัวเอาไว้”

สถานการณ์ในฮ่องกงเวลานี้ หลายฝ่ายคาดการณ์เอาไว้แล้วว่าจะเกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้น แต่สิ่งที่เกิดขึ้นดูเหมือนจะเป็นการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วเกินกว่าที่คาดการณ์เอาไว้มากเลยทีเดียว