หลังเลนส์ในดงลึก/ปริญญากร วรวรรณ

‘บุญ’

…ในวันสำคัญของคนบางคน เลือกที่จะ “ทำบุญ” ด้วยการปล่อยสัตว์ ไม่ว่าจะเป็นนก, ปลา, เต่า หรือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมบางชนิด หลายคน “รักสัตว์” เวทนา ช่วยพวกมันด้วยการหาซื้อพวกมันมาเลี้ยง

ถ้าย้อนกลับไปถึงต้นทาง รวมทั้งปลายทางที่สัตว์เหล่านี้ต้องพบ

บางทีสิ่งที่ได้ ดูเหมือนจะห่างไกลจากความหมายของคำว่าบุญ

บางคนนำสัตว์ป่ามาและใช้มันราวกับสัตว์เลี้ยง อย่างวัวนม เช่น การนำหมีมาขังกรงแคบๆ ขยับตัวแทบไม่ได้ ถึงเวลาก็เอาสายยางยัดที่เอว ดูดน้ำดีหมีออกมา โดยไม่ใส่ใจกับเสียงโหยหวน มีชีวิตเช่นนี้อยู่กับความเจ็บปวดไปจนกระทั่งตาย คล้ายกับว่า หมีจะมีค่ากว่าฉลาม คนเลี้ยงหมีไม่คิดว่าหมีมีดีแค่น้ำดี เมื่อหมีตาย อุ้งตีนหมีก็มีราคา

ในร้านอาหาร เมนูราคาสูงอย่างซุปหูฉลามขายดี

คนซึ่งกำลังกินซุปราคาแพง นั่นอาจไม่รับรู้ถึงขบวนการนำหูฉลามมาเพื่อบริโภค

ฉลามถูกจับขึ้นมาบนเรือ ใช้มีดคมๆ ตัดครีบ เสร็จแล้วโยนตัวฉลามทิ้งน้ำ คนจับเชื่อว่า ฉลามมีประโยชน์เฉพาะครีบเท่านั้น ส่วนอื่นไร้ค่า

ฉลามเคราะห์ร้ายนั่นไม่ตายทันทีหรอก หลังโดนตัดครีบ มันค่อยๆ จมลง และตายอย่างช้าๆ ตายไปแบบก็แค่ปลาไร้ค่าอีกตัว

เช่นเดียวกับคนที่กำลังดื่มยาดองที่มีส่วนผสมด้วยอวัยวะเสือโคร่ง หรือซากสัตว์ป่าชนิดอื่นๆ

คงไม่ได้นึกถึงความเป็นไปก่อนที่อวัยวะเสือจะเดินทางมาถึงโหลยาดอง

ในป่าซึ่งยังมีเสือโคร่งอาศัยอยู่ ไม่เฉพาะในประเทศไทย รวมทั้งประเทศรอบๆ การล่าเสือโคร่งมีหลายวิธี ทั้งการตามรอย ฆ่าโดยตรง วางกับดัก และฆ่าด้วยาพิษ

คนล่าเสือจะยิงสัตว์กินพืชอย่างเก้ง, กวาง, วัวแดง เอายาฆ่าแมลงที่หาซื้อได้ง่ายตามร้านขายปุ๋ย ซึ่งมีแทบทุกอำเภอ ยาฆ่าแมลงชนิดร้ายแรง ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น

หลายประเทศไม่ยินยอมให้มีการซื้อ-ขายยาฆ่าแมลงชนิดร้ายแรงเช่นนี้แล้ว

พวกเขานำยาโชลมซากสัตว์กินพืช วางไว้ตามด่าน ทั้งๆ ที่โดยปกติเสือจะไม่กินเหยื่อที่มันไม่ได้ล่า แต่หลายครั้งพวกมันก็พลาด โดยเฉพาะเสือที่ลูกๆ อายุไม่ครบสองปียังไม่แยกย้ายไป

เมื่อกินเนื้อซึ่งอาบยาพิษ พวกมันไม่ตายทันทีเช่นกัน แต่ตายทั้งครอบครัว

ร่องรอยก่อนตาย แสดงให้เห็นถึงความเจ็บปวดทรมาน

ขณะกำลังเดินหาซื้อสัตว์ป่า, นก รวมทั้งสัตว์แปลกๆ มาเลี้ยง ไม่ว่าจะตามแหล่งขาย เช่น ตลาดนัด หรือสั่งชื้อตามเพจต่างๆ จะรู้สึกอย่างไร ถ้ารู้ว่าขบวนการนำสัตว์เหล่านี้ออกมาจากป่า “ทารุณ” เพียงไร

สมัยหนึ่ง มีชะนีเลี้ยงตามบ้านจำนวนมาก การจะได้ลูกชะนีอายุน้อยที่เกาะติดกับอกแม่ตลอด มีวิธีเดียวคือ ฆ่าแม่

มีข้อมูลวิชาการยืนยันชัดเจนว่า มีสัตว์ป่าไม่ถึงหนึ่งเปอร์เซ็นต์รอดชีวิตถึงตลาดนัด

คนเลี้ยงสัตว์แปลกๆ คิดว่าไม่เห็นจะเป็นอะไร สัตว์ที่เอ็นดู คือสัตว์ที่นำมาจากต่างประเทศ ไม่เกี่ยวกับสภาพแวดล้อมบ้านเราเลย

มีสัตว์ “แปลกๆ” หลายชนิดจากทุกมุมโลก เป็นสัตว์เลี้ยงอยู่ในประเทศไทย

หลายชนิดเป็นสัตว์ผู้ล่า บางชนิดมีพิษร้ายแรง สัตว์เหล่านี้ไม่ว่าชนิดใด เป็นสัตว์เลื้อยคลาน ครึ่งบกครึ่งน้ำ ปลา และอื่นๆ หากหลุดออกไปอยู่ในธรรมชาติ อาจเพราะคนเลี้ยงเบื่อ จึงเอาไปปล่อย หรือหลุดไปเอง

คงพูดได้ว่า นั่นคือความหายนะ

สัตว์พื้นเมืองในธรรมชาติถูกสัตว์ต่างถิ่นรุกราน ปัญหานี้คงพูดไม่ได้ว่า การนำสัตว์แปลกๆ จากต่างประเทศมาเลี้ยงไม่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมบ้านเรา

ถึงวันนี้ เราไม่ได้อยู่บนโลกที่กว้างนัก แล้วแรด หรือช้างในแอฟริกา โดนฆ่าเพื่อเอานอและงา มันคือเรื่องเดียวกับเสือโคร่งในป่าทุ่งใหญ่ ป่าห้วยขาแข้งถูกฆ่า รวมทั้งตัวลิ่นจำนวนมากที่ถูกจับมาจากมาเลเซีย

ซากสัตว์ทั้งหมดซื้อ-ขายอยู่ในตลาดเดียวกัน

และมันมีมูลค่ามหาศาล

อาหารป่าซึ่งมีเนื้อสัตว์ป่าเป็นส่วนประกอบ ยังมีอยู่ในเมนูตามร้านอาหารหลายแห่ง

นอกจากบริโภคเนื้อ หรือนำมาเข้าเครื่องยาเพื่อรักษาอาการโรคตามความเชื่อแล้ว ซากสัตว์ป่ากำลังเป็นที่นิยมมากในแวดวงเครื่องรางของขลัง อวัยวะและหนัง เสือโคร่ง ได้รับการเชื่อว่า หากนำมาประกอบเครื่องราง จะทวีความขลัง

มีโฆษณาตามเว็บไซต์มากมาย บรรยายสรรพคุณ และอ้างถึงส่วนประกอบ

โลกดูเหมือนถึงวันที่เทคโนโลยีเจริญก้าวหน้า กระทั่งการไปเยือนดาวอังคารอาจไม่ใช่เพียงความฝัน

แต่ดูเหมือนคนบนโลกจำนวนไม่น้อยยังคงเชื่อว่า สัตว์ป่าที่ดี คือสัตว์ป่าที่ตายแล้ว

นกหลายชนิดถูกจับมาขังในกรงแออัด จำนวนมากตายก่อนถูกซื้อมาเพื่อปล่อย และมีนกอีกหลายชนิดถูกขังอยู่ในกรง ในฐานะสัตว์เลี้ยง พวกมันสวยงาม ส่งเสียงร้องไพเราะ

ท่วงทำนองไพเราะของพวกมัน ไม่มีใครได้ยินว่าเป็นเสียงของการขออิสรภาพ

บางส่วนของพวกมันเกิดในกรง แต่ใช่ว่าการมีโอกาสได้อยู่นอกกรงจะไม่มีความหมาย

ซุปหูฉลามนับวันจะแพงยิ่งขึ้น เช่นเดียวกับยาดองที่ผสมซากเสือโคร่ง

เหตุผลเพราะพวกมันหายากยิ่งขึ้น ความต้องการไม่ได้ลดลง รวมทั้งมีการปกป้องดูแลชีวิตสัตว์ป่ากระทำอย่างเข้มแข็งทั่วทั้งโลก และในประเทศไทย

ความรู้ ความเข้าใจเรื่องสัตว์ป่าจำเป็น การรู้และยอมรับว่าต้องมีสัตว์ป่าอยู่บนโลกนี้เพื่อทำหน้าที่ของพวกมันสำคัญ

การปกป้องสัตว์ป่าอย่างเข้มแข็ง เอาจริง จำเป็นเช่นกัน

และเรามีแนวหน้าซึ่งเรียกว่า ผู้พิทักษ์ป่า ทำหน้าที่นี้อยู่

ไม่เช่นนั้น เมื่อเรารู้ตัวอีกครั้ง อาจเป็นวันที่สัตว์ป่าหมดสิ้นไปจากโลกแล้ว

สัตว์ป่าไม่ใช่เรื่องไกลตัวคนหรอก

ชีวิตของพวกมันอยู่ใกล้เราเกินกว่าที่คิด การกระทำหลายอย่างของเรามีผลถึงพวกมัน

แม้ขณะกำลังตั้งใจอธิษฐาน

อยู่กับการ “ทำบุญ”…