ภาพยนตร์/นพมาส แววหงส์

DA 5 BLOODS

‘ชีวิตคนดำก็สำคัญ’

 

กำกับการแสดง Spike Lee

นำแสดง Delroy Lindo Chadwick Boseman Clarke Peters Norm Lewis Jonathan Majors

Isiah Whitlock Jr.Jean Reno

 

สไปก์ ลี ผู้กำกับฯ ผิวดำที่สร้างผลงานที่ได้รับการยกย่องมาแล้วหลายเรื่อง อาทิ BlacKkKlansmen ตามต่อมาด้วยหนังที่มีเนื้อหาวิพากษ์สังคมที่ต่อต้านผิวสีอีกครั้ง

และเพิ่งออกฉายทางเน็ตฟลิกซ์เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว

ดังนั้น ในบรรยากาศของการประท้วงการเหยียดผิวที่มีอยู่ทั่วประเทศสหรัฐอเมริกา หนังเรื่องนี้จึงเป็นกระบอกเสียงให้แก่การต่อสู้เพื่อความเสมอภาคทางผิวสี

และด้วยสารสำคัญที่เป็นข้อความเดียวกับที่ผู้ประท้วงส่งต่อออกมาจากการที่จอร์จ ฟลอยด์ ถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจจับกุมด้วยการกดคอจนเสียชีวิตเพราะหายใจไม่ออก อันเป็นชนวนให้เกิดความเคลื่อนไหวลุกลามไปอย่างรวดเร็ว

ข้อความในหนังนั้นคือ “ชีวิตคนดำก็สำคัญ”

สไปก์ ลี วางเรื่องราวไว้ที่สงครามระหว่างอเมริกากับเวียดนาม ที่ต่อสู้กันบนดินแดนของเวียดนามล้วนๆ

ทั่วโลกรู้จักสงครามนี้จากการเรียกขานของอเมริกาในชื่อว่าสงครามเวียดนาม

แต่คนเวียดนามเรียกสงครามนี้ว่า “สงครามอเมริกัน”

ซึ่งทำให้เห็นชัดเจนว่า ทุกสิ่งทุกอย่างในโลกนี้ขึ้นอยู่กับมุมมองทั้งนั้น

 

หนังเปิดเรื่องด้วยภาพของมูฮัมหมัด อาลี นักมวยผิวดำ ที่เปลี่ยนชื่อมาจากแคสเซียส เคลย์

นอกจากความเป็นแชมเปี้ยนโลกผู้ยิ่งยงในวงการมวยแล้ว อาลียังโด่งดังจากการที่เขาประกาศกร้าวและไม่ยอมถูกเกณฑ์ไปร่วมรบที่เวียดนาม เขาท้าทายอำนาจรัฐและยอมถูกจับ ยอมถูกริบตำแหน่งแชมป์โลก เพื่ออุดมการณ์ที่เขายึดมั่น

และปิดเรื่องด้วยภาพของมาร์ติน ลูเธอร์ คิง นักเคลื่อนไหวเพื่อสิทธิมนุษยชน ผู้ถูกลอบสังหาร และยังเป็นไอดอลของคนผิวดำมาถึงทุกวันนี้

โดยสรุปคือ หนังเปิดและปิดด้วยบุคคลในตำนานสองคน ในขบวนการเคลื่อนไหวเพื่อเรียกร้องสิทธิมนุษยชนและเป็นความภาคภูมิใจของคนผิวดำ

ซึ่งปิดหัวปิดท้ายหนังทั้งเรื่อง จนไม่มีทางที่คนดูจะพลาดประเด็นนี้ไปได้

 

ส่วนพล็อตของหนังนั้นเป็นเรื่องของทหารผ่านศึกผิวดำสี่คน ที่เดินทางกลับไปยังสมรภูมิที่เคยสู้รบกับฝ่ายเวียดกงในอีกหลายสิบปีต่อมา ด้วยวัตถุประสงค์ที่จะไปค้นหาสิ่งที่ทิ้งไว้กลางป่ากลางเขา ณ ที่นั้น

ข้ออ้างของหน่วยทหารที่เรียกตัวเองว่า “บลัด” หมู่นี้ คือการไปขุดร่างของหัวหน้าหมู่ผู้ถูกยิงตาย และถูกฝังไว้กลางป่า เพื่อนำกลับมาทำพิธีอย่างสมเกียรติในบ้านเกิด

ส่วนเหตุผลที่เป็นแรงจูงใจสำคัญสำหรับ “บลัด” ทั้งสี่คือ ทองคำแท่งมูลค่ากว่าสิบล้านเหรียญที่พวกเขาได้พบในซากเฮลิคอปเตอร์อเมริกันที่ถูกทหารเวียดกงยิงตก และพวกเขาฝังไว้ก่อนจะได้รับการช่วยให้รอดกลับมาได้

ตอนที่พบทองคำแท่งในหีบใหญ่ในซากเฮลิคอปเตอร์ พวกเขาเดาได้โดยไม่ยากว่านี่คือรางวัลตอบแทนสำหรับข่าวกรองที่จะได้รับจากคนเวียดนาม

และหัวหน้าหมู่ของพวกเขาคือ “สตอร์มิ่ง นอร์มัน” (แชดวิก โบสแมน พระเอกของ Black Panthers และหนังชุด Avengers) พูดเกลี้ยกล่อมให้พวกเขาเก็บงำทองคำไว้เพื่อประโยชน์ของคนผิวดำ แทนที่จะคืนให้แก่ทางการ

เหตุผลของนอร์มันคือ พวกคนผิวดำถูกใช้ให้มาร่วมรบอย่างไม่เป็นธรรม สัดส่วนของทหารผิวดำที่ส่งมารบในเวียดนามมีถึง 32% ขณะที่ประชากรผิวดำในประเทศมีเพียงราว 20%

พูดง่ายๆ คือ อเมริกาส่งคนผิวดำมาตายแทนคนผิวขาวในสัดส่วนที่ไม่เป็นธรรม

 

พล็อตของหนังก็คือ การกลับคืนมาสู่สมรภูมิในอดีต และการบุกป่าเข้าไปหาทองและร่างของหัวหน้าหมู่ที่ถูกฝังทิ้งไว้

ในการนี้พวกเขาต้องหาทางนำทองออกนอกประเทศด้วยหนทางที่ผิดกฎหมาย และพวกเขาต้องหาผู้มีอิทธิพลในวงการใต้ดินมาช่วย ซึ่งเป็นนักธุรกิจชาวฝรั่งเศส ชื่อเดส์โรช (ฌอง เรโน)

การวางแผน หรือการขาดการวางแผนที่รัดกุม ทำให้หนังไม่สามารถถูกจัดอยู่ในประเภท heist movie และไม่รู้ว่าจะมีใครทรยศใครได้เมื่อไหร่

หนุ่มผิวดำที่เข้ามาร่วมขบวนการตามหาทองด้วย ในฐานะลูกชายของพอล (เดลรอย ลินโด) ก็ดูเหมือนจะไม่ระมัดระวังตัวนัก และทำท่าจะทำให้เสียแผนตั้งแต่แรกด้วยซ้ำ

พอลซึ่งมีความผูกพันกับสตอร์มิ่ง นอร์มัน เป็นพิเศษ ก็ดูจะมีประเด็นส่วนตัวที่เก็บซ่อนไว้มากมายและพร้อมจะระเบิดออกทุกเมื่อ

ในส่วนของการหาทองที่ฝังอยู่นั้นไม่ได้ยากเย็นนัก ด้วยความช่วยเหลือของเครื่องมือที่ใช้ตรวจจับโลหะ แต่การแบกทองบุกป่ากลับโดยไม่ถูกใครพบเห็นน่ะสิเป็นเรื่องใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อมีคนหนึ่งเดินไปเหยียบกับระเบิดที่ยังถูกฝังเกลื่อนอยู่ในป่าเวียดนามระเบิดตูมโดยตั้งตัวไม่ทัน

กับอีกคนเหยียบกับระเบิดแล้วรู้ตัว แต่ก็ขยับเท้าไปไหนไม่ได้โดยไม่ทำให้ระเบิดขึ้นมา

ขบวนการหาทองในป่าครั้งนี้ไม่ใช่เรื่องที่เก็บงำกันอย่างเงียบเชียบเลย แต่ดังตูมตาม เปรี้ยงปร้าง และเต็มไปด้วยการทรยศหักหลัง จากทั้งคนในและคนนอก

เดลรอย ลินโด ได้รับบทที่ได้แสดงฝีมือทางดราม่า และเป็นบทที่มีความซับซ้อนพอควร

สำหรับแฟนหนังพันธุ์แท้ จะได้ความสนุกจากการอ้างอิงถึงหนังเรื่องอื่นๆ อีกหลายต่อหลายเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นหนังสงครามที่ฮอลลีวู้ดสร้างโดยเชิดชูพระเอกผิวขาว

 

อ้อ มีเกร็ดเบื้องหลังที่น่าสนใจคือ ตัวละครในกลุ่ม “บลัด” มีชื่อเดียวกับนักร้องในวงดนตรีที่มีชื่อเสียงกลุ่มหนึ่งคือ The Temptations ทั้งพอล โอทิส เอ็ดดี้ เมลวิน และเดวิด รวมทั้งนอร์มัน ซึ่งอยู่เบื้องหลังของวงนี้

ผู้เขียนรู้จักวง The Temptations โดยเฉพาะในช่วงที่ร่วมงานกับ Diana Ross and the Supremes จากหนัง Dreamgirls นั่นแหละค่ะ

เลยอดคิดต่อไม่ได้ว่า สงสัยสไปก์ ลี เอาชื่อผู้ร่วมคณะนักร้องนี้มาใช้จากชื่อวง ซึ่งแปลว่าสิ่งยั่วยวน ซึ่งคงจะหมายถึงทองคำที่คนกลุ่มนี้กลับไปขุดหากระมัง

หนังยาวถึงสองชั่วโมงครึ่งนะคะ และไม่ใช่ heist movie ที่สนุกสนานจากการวางแผนปล้นรายใหญ่ หรือหนังเกี่ยวกับการตามหาทองด้วยความโลภ

ถ้าดูในแง่ของการวิพากษ์สังคม ก็จะมีประเด็นต่างๆ นานาและมีน้ำหนักชวนคิดให้ดูเยอะแยะเลยค่ะ

 

พิเศษ! สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์, ศิลปวัฒนธรรม และเทคโนโลยีชาวบ้าน ลดราคาทันที 40% ตั้งแต่วันนี้ – 30 มิ.ย. 63 เท่านั้น! คลิกดูรายละเอียดที่นี่