สํานวน “กินน้ำเห็นปลิง” นี้เป็นของเก่ามีในกลอนเสภาขุนช้างขุนแผน เมื่อขุนแผนรำพึงถึงวันทองที่เสียรู้ตกเป็นเมียขุนช้างเจ้าเล่ห์

แต่ก็หวนสงสัยน้ำใจนาง

เมื่อขุนช้างสู่สมเข้าชมได้

เป็นกินน้ำเห็นปลิงทุกสิ่งไป

จะคืนรักเข้ากระไรให้รำคาญ

สถานการณ์โควิด-19 มีกรณีที่ทำให้เกิดรู้สึก “กินน้ำเห็นปลิง” กับรัฐบาลชุดนี้ “กระไรให้รำคาญ” อยู่ในบางเรื่อง เช่น

เริ่มด้วยหน้ากาก ที่มีข่าวยักยอกลักลอบในช่วงแรกวิกฤต ซึ่งดูเหมือนจะยังไม่โปร่งใส มีอะไรๆ อยู่ใต้หน้ากาก เป็นหน้ากากซ้อนหรือซ่อนหน้ากาก “กระไรให้คำราญ” อยู่

เรื่องต่อมาก็เรื่องแจกเงินห้าพันบาท ซึ่งก็เหมือนไม่โปร่งใสด้วยมาตรการหรือกระบวนการที่ลักลั่นพิลึกพิลั่น กลายเป็นคนไม่ควรได้กลับได้ คนควรได้กลับไม่ได้ กระทั่งมีข่าวคนผูกคอตาย โหดร้ายเข้าทำนอง “หนีตายห่าไปหาตายโหง” นั่น

เรื่องนี้กระบวนการขั้นตอนแบบราชการนี่แหละเป็นเสมือน “ปลิง” ที่กระดิกกระเดี้ย อืดอาด ยุบยับอยู่ใต้น้ำของระบบราชการไทย

กรณีแจกเงินช่วยสถานการณ์ฉุกเฉิน เพื่อนยกตัวอย่างคนไทยในอเมริกา ดังนี้

“หลานสาวอยู่อเมริกาได้เงินเยียวยา 1,200 ดอลลาร์ อาชีพเลี้ยงลูกอยู่บ้าน สามีได้ 1,200 ดอลลาร์ อาชีพนักธุรกิจอสังหาฯ ลูกชาย 5 ขวบได้ 500 ดอลลาร์ ได้สิทธิตามทะเบียนบ้าน เงินส่งตรงเข้าบัญชี”

เพื่อนแถมไลน์ด้วยว่า

“บ้านเราเอาไงดี ยุ่งตายห่า”

แล้วเพื่อนก็ให้ความเห็นน่าสนใจว่า

“จำนวนประชากรทั่วประเทศไทย เดือนธันวาคม 2562 รวม 66,558,935 คน รัฐบาลช่วยเอาเงินกู้หนึ่งล้านล้านนี่แจกทุกคนเลยดีไหม ลองคำนวณดูนะ จะได้ต่อคนต่อเดือนราวสามพันบาทถึงหกเดือนได้เลยนะ”

“นี่ไม่ใช่การแจกเงิน แต่เป็นการ “จ่ายคืน” ภาษีให้ประชาชน ถือเป็นการเยียวยาประชาชนในภาวะวิกฤตที่ฉับไว โปร่งใส ตรงไปตรงมา ดีกว่ากระบวนการคัดกรองแบบราชการที่ซับซ้อนยุ่งยาก ชักช้าไม่ทันการณ์”

เพื่อนว่า เงินที่จ่ายคืนนี่แหละก็จะไปสะพัดสร้างมูลค่าเพิ่มมหาศาลต่อไปไม่รู้อีกสักกี่เท่า นักเศรษฐศาสตร์น่าจะประเมินได้

เพื่อนยังเปิดช่องอีกว่า มาตรการนี้ควรกำหนดด้วยว่า ใครไม่ประสงค์รับเงิน จะบริจาคเข้ากองทุนที่เปิดไว้เป็นกองทุนสำรองช่วยเหลือเพื่อการนี้ยังได้อีกส่วนหนึ่งนั่น สำคัญคือ มาตรการทั้งหมดนี้ต้องตั้งขึ้นเป็นพิเศษ มีคณะกรรมการบริหารจัดการเฉพาะกิจที่โปร่งใส

ปลอดปลวกปลอดปลิง

เราแย้งว่ารัฐก็จะแบ่งจ่ายไปตามกระทรวง ตามสัดส่วนที่สมควรอยู่แล้วไม่ดีหรือ

เพื่อนว่า

“ก็นี่ไง เป็นกินน้ำเห็นปลิง ไม่เห็นหรือ”

เพื่อนหมายถึงกระบวนการหน้ากากซ่อนหน้ากาก และเงินห้าพันที่ไม่รู้ว่าไปกระจุกระจายอยู่ที่ไหนนั่น

ก็ฝากรัฐบาลและผู้เกี่ยวข้องช่วยพิจารณาด้วยละกัน ไม่รู้ว่าจะช้าไปหรือเปล่า

เรื่องล่าสุดสำคัญอีกเรื่องคือจดหมาย “ลูกสาวแห่งทะเลจะนะ” ที่มีถึง “ปู่ประยุทธ์”

ขอคัดลอกตัดตอนมาดังนี้

“หนูเป็นลูกหลานชาวประมง อาศัยอยู่ในชุมชนริมชายฝั่งของอำเภอจะนะ ตั้งแต่เล็กจนโต หนูเห็นพ่อ-แม่ทำการประมงมาตลอด พ่อจับปลา แม่เอาปลาที่พ่อจับได้ไปขายที่ตลาดสงขลา หนูไปช่วยแม่ขายปลาที่ตลาดตอนโรงเรียนปิดเทอมอยู่เป็นประจำ พร้อมกับทำกิจกรรมอนุรักษ์และฟื้นฟูทรัพยากรชายฝั่งทะเลจะนะอยู่เสมอ รายได้ทั้งหมดในบ้านมาจากการทำอาชีพประมงเกือบ 100 เปอร์เซ็นต์

บ้านที่หนูอาศัยอยู่ เสื้อผ้าที่หนูใส่ รองเท้า ชุดนักเรียน ค่าเทอม รถจักรยานที่หนูเคยขี่ ของเล่นที่หนูเคยมี ชีวิตทั้งชีวิต ของความสุข ความทรงจำทุกเรื่องราวของหนูมาจากทะเลทั้งหมด

ทะเลคือชีวิต ทะเลคือแม่ แม่ที่ไม่เคยทิ้งลูก พร้อมให้โอกาสลูกเสมอ…ฯลฯ”

ผู้เขียนจดหมายนี้คือ นางสาวไครียะห์ ระหมันยะ เขียนเมื่อวันที่ 12 พฤษภาคม 2563 ถึง “ปู่ประยุทธ์” เพื่อคัดค้านโครงการ “เมืองต้นแบบนิคมอุตสาหกรรมจะนะ” และเธอปักหลักนั่งรอคำตอบหน้าศาลากลางจังหวัดสงขลา

นี่เป็นอีกเรื่องที่รัฐบาลคิดจะพัฒนาบ้านเมืองด้วยโครงการพัฒนาอุตสาหกรรม เอื้อกลุ่มทุนปิโตรเคมี

ไม่สายเกินไปที่รัฐบาลจะยับยั้งโครงการทำนองนี้ด้วย นอกจากจะขัดกับ NEW NORMAL ของโลกใหม่ที่ให้มนุษย์ช่วยดูแลสมดุลธรรมชาติไม่ทำลายธรรมชาติแล้วก็เพื่อหยุดการเติบโตของกระแส “ทุนสามานย์” ที่เสมือน “ปลิงตัวใหญ่” คอยเขมือบโลก ดังห่าโควิดปลิดชีพอยู่นี้ด้วย

น้ำมันกำลังจะหมดโลก นอกจากน้ำมันกักตุนนี่แหละคือห่าสามานย์ที่ผลาญโลกผลาญสังคม

พลังธรรมชาติจะเป็นพลังใหม่วิถีใหม่ของสังคมแท้จริง ดังเสียงเพรียกจาก “แม่ทะเล” ผ่าน “ลูกสาวทะเล”

ถึง “ปู่ประยุทธ์”

จะชนะ

ฟ้าใส ทะเลใส

แลคนใสสืบรักษา

พิสูจน์ได้ด้วยเวลา

แลด้วยอารยะวิถี

นี้คือวิถีใหม่

แห่งโลกใหม่ในวันนี้

สงขลาถิ่นธานี

ยังนำทางไม่ห่างเห

ทะเลกำลังแถลง

ผ่านลูกสาวแห่งถิ่นทะเล

จงมนุษย์หยุดเกเร

หยุดรังแกกันและกัน

ให้ทะเลได้สำแดง

พลังแห่งการแบ่งปัน

ธรรมชาติจักจัดสรร

สัจธรรมจักนำชัย

ด้วยวิถีความพอเพียง

เป็นอย่างเยี่ยงแห่งยุคสมัย

นำร่องครรลองไทย

นำชัยชนะ เถิดชาวจะนะ!

---

พิเศษ! สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์, ศิลปวัฒนธรรม และเทคโนโลยีชาวบ้าน ลดราคาทันที 40% ตั้งแต่วันนี้ – 30 มิ.ย. 63 เท่านั้น! คลิกดูรายละเอียดที่นี่