ใส่บ่าแบกหาม/พรพิมล ลิ่มเจริญ

Heartbound : A Different Kind of Love Story

 

เธอจ๊ะ

Heartbound : A Different Kind of Love Story เป็นหนังสารคดี อยากดูมานาน

“Doc Club” ผู้นำหนังเข้ามาฉาย ก็นำไปไว้ในเว็บ Vimeo เป็นรูปแบบ on demand ให้เราได้จ่ายตังค์ค่าตั๋วเพียง 1.99 เหรียญ เราก็ได้ดูหนังแล้ว โดยไม่ต้องออกจากบ้าน

ถูกใจฉันจริงๆ แม้เราจะพ้นช่วงโรคระบาดแล้ว ก็อยากให้เขาทำแบบนี้ต่อไป

เอาจริงๆ นะ ขอบ่นเป็นคนแก่นะ จากใจคนเข้าโรงหนังมาหลายทศวรรษอย่างฉัน

พบว่าการไปดูหนังมันลำบากขึ้นเรื่อยๆ ฉันล้าฉันเหนื่อยกับการเดินทางเข้าเมือง รอรอบหนังฉาย รอให้หนังตัวอย่างมันฉายแบบไม่รู้จะจบเมื่อไหร่

นี่ยังไม่นับความสะดวกสบายระหว่างการชม และกับผู้ชมร่วมโรงเดียวกันอีก

ฉันต้องอาศัยโชคในวันนั้นว่าจะมีใครมานั่งติด แล้วเขาจะคุยกันไหม เขาจะลุกๆ นั่งๆ เข้าๆ ออกๆ จากที่นั่งบ่อยๆ หรือเขาจะเล่นโทรศัพท์ไป เช็กโทรศัพท์บ่อยๆ ขณะภาพยนตร์ฉายหรือเปล่า จิปาถะ

แล้วโรงหนังอยู่ชั้นบนสุดในห้างสรรพสินค้านี่นะ หนียากเวลาเกิดเพลิงไหม้หรือเหตุกราดยิงอีก

ลาก่อนโรงหนังกันไหมเธอ!

 

Heartbound มีคุณสมหมายเป็นแก่นในการดำเนินเรื่อง

คุณสมหมายเป็นสาวไทย ปัจจุบันนี้อายุ 50 ปีเศษ คุณสมหมายเป็นหญิงไทยคนแรกที่แต่งงานกับสามีชาวเดนิช แล้วย้ายไปอยู่ประเทศเดนมาร์กด้วยกัน อยู่กินกันมาเกิน 25 ปี

This is a story of two

opposite ends of the world

tied together by marriages.

นี่คือเรื่องราวของสองโลก

ซีกตรงข้ามกัน

ผูกมัดกันไว้ด้วยการแต่งงาน

สารคดีนี้ใช้เวลาเก็บเรื่องราวและภาพเกิน 10 ปี

เรื่องก็เกิดที่ดินแดนตอนเหนือของประเทศเดนมาร์ก ชื่อ Thy อ่านว่า ทุ

ที่นั่นมีผู้หญิงไทยที่ไปแต่งงานและใช้ชีวิตอยู่รวมนับได้ 926 คน ถ้าเป็น 25 ปีที่แล้ว ไม่มีซักกะคนเดียว นอกจากคุณสมหมาย ในหนังบอกไว้ตั้งแต่ต้นเรื่อง

 

คุณสมหมายเป็นชาวโคราช ได้เรียนน้อย ต้องเลี้ยงดูพ่อ-แม่ พี่-น้อง ให้รับจ้างทำงานแถวบ้านไม่พอกิน เลยไปทำงานอยู่พัทยา ส่งเงินทองกลับบ้าน จนได้พบสามี

To be honest, I went there

to have a fun holiday.

พูดจริงๆ นะ ผมไปที่นั่น

ก็เพื่อสนุกสนานวันหยุด

นึกถึงฝรั่งมาเที่ยวพัทยาสิ เขาก็มาสนุกสนานกันทั่วไป มีอะไรให้สนุกก็สนุกไปไม่ยั้ง

Then I met Sommai.

แล้วผมก็ได้พบสมหมาย

ก็รักสิ แล้วก็แต่งงานด้วย พาไปสร้างครอบครัวด้วยกัน

คุณสมหมายก็ไปสิ ได้โอกาสในการจัดสรรอนาคตให้ตนเอง ให้มันเปลี่ยนไปจากที่เป็นอยู่ มีความหวังว่ามันจะดีขึ้น

แล้วก็ดีขึ้นจริงๆ ได้ไปอยู่ในประเทศที่มีรัฐสวัสดิการที่ดี มีงานทำ ป่วยไข้ขึ้นมารัฐก็รักษา มีลูกมีเต้ารัฐก็จัดการให้เรื่องโรงเรียน ที่ดีกว่านั้นคือ ได้มีงานทำ คนแถบนั้นเขาทำงานโรงงานกัน เพราะไร่นาเขาใช้เครื่องจักรทำงานให้หมดแล้ว

ทำไม่เป็นก็หัดทำ มีรายได้เหลือส่งกลับมาเจือจุนครอบครัว

 

สิ่งหนึ่งที่คุณสมหมายช่วยเหลือคนอื่นๆ ก็คือ เป็นแม่สื่อให้

แกก็ไม่ได้ตั้งใจมาเป็น แล้วก็ไม่ได้เป็นแม่สื่อทั่วไป แกเป็นให้ญาติๆ ลูกพี่ลูกน้องที่รู้จักกัน

They say Sommai is good

at finding husbands.

เขาว่ากันว่าสมหมายเก่ง

เรื่องการหาสามีให้ใครๆ

คุณสมหมายมีชื่อเสียงเรื่องนี้ หาสามีชาวเดนิชด้วยนะ

สาวไทยคนหนึ่งพูดถึงคุณสมหมายอย่างชื่นชม

She has help many women.

You help us more than anyone.

เขาช่วยผู้หญิงเยอะเลย

ช่วยพวกเรามากกว่าใคร

เพราะไม่ได้ช่วยแบบแนะนำให้เฉยๆ แล้วปล่อยให้ไปผจญภัยเอาเอง

แกช่วยตั้งแต่เรื่องบอกเล่าสอนสั่งการใช้ชีวิต คิดถึงผู้หญิงคนหนึ่งต้องไปอยู่ประเทศไม่เคยพบเห็น ไม่เคยคุ้นทั้งภาษาและวัฒนธรรม อากาศก็หนาวจับจิตจับใจ เพื่อนก็ไม่มี ครอบครัวก็อยู่แสนไกล ต้องหางานทำอีก เพราะไม่ได้ไปใช้ชีวิตหรูเฟ่นั่งกินนอนกินให้สามีเลี้ยงดูเฉยๆ

เราต้องมีคุณสมบัติ ให้คุณสมหมายได้ชี้นำและชักพาให้ประสบความสำเร็จในการพาไปหาสามีได้เต็มปาก

มันไม่ใช่เรื่องเล็กๆ และไม่ใช่เรื่องง่ายเลย

You are like a mother to us.

พี่เป็นเหมือนแม่ให้เรา

 

คุณสมหมายและสามีช่วยกันในการณ์นี้ คือลงประกาศโฆษณาในหนังสือพิมพ์ ให้ชายไทยเดนมาร์กที่สนใจมีภรรยาไทยเขียนจดหมายแนะนำตัว ส่งมาที่บ้านคุณสมหมายนั่นแหละ แล้วก็พิจารณาคัดกรองจากจดหมาย มันก็ต้องเลือกคนที่มีการมีงานทำ ฟังเจตนารมณ์ ดูท่าทีทัศนคติ

ในเรื่องก็มีตัวอย่างให้เราเห็นสองสามคน

คุณแกเป็นสาวมาจากเมืองไทย เป็นน้องคุณหม่องอีกที ที่คุณสมหมายจับคู่ให้เรียบร้อยแล้ว

คุณแกมาประเทศเดนมาร์กโดยใช้วีซ่านักท่องเที่ยว นั่นก็แปลว่ามีเวลาสามเดือนที่จะอยู่ที่นั่น เข้าสู่กระบวนการจับคู่

แรกเลยก็นัดให้มาพบกัน ดูหน้าดูตาดูท่าที พบกันสองสามครั้งแล้วก็ให้ย้ายไปทดลองอยู่ด้วยกันเลย

Don’t be afraid of them

They treat you better than Thai men.

ไม่ต้องไปกลัวเขานะ

เขาทำกับเราดีกว่าพวกผู้ชายไทย

ซึ่งคุณแกก็เชื่ออยู่แล้วสิ ผ่านชีวิตการมีสามีคนไทยแบบตบตีและลงไม้ลงมือ และสุดท้ายก็แยกย้าย ทิ้งลูกไว้ให้เลี้ยงเพียงลำพังคนเดียว

ข้างฝ่ายว่าที่สามีที่หมายปอง คุณสมหมายก็เปิดเผยข้อมูลจริงให้ทราบ ไม่ได้มีความลับด้วย เขาต้องรู้ว่าเราเคยแต่งงานแล้ว และเรายังต้องเลี้ยงลูกเลี้ยงครอบครัวของเรา

This is about the rest of your life,

not just a day or two.

มันเป็นเรื่องชีวิตที่เหลือทั้งหมด

ไม่ใช่แค่วันสองวัน

ถ้าอยากสร้างอนาคตให้เป็นปึกแผ่นเป็นแก่นสาร ก็ต้องอุดรูรั่วทั้งปวงเสียแต่วันนี้ เพราะมีอุปสรรคอีกมากมายที่รอให้ได้ผจญและพ้นผ่านไป

การใช้ชีวิตด้วยกันตอนเริ่มแรกมันอีหลักอีเหลื่อเอามากๆ ต่างคนต่างไม่พูดภาษาของอีกคน มีหนังสือฝึกภาษา ใช้ชี้ประโยคที่ต้องการให้อีกฝ่ายอ่านเอาเองเพื่อการสื่อสาร ที่เหลือก็ใช้ภาษามือหรือไม่ก็ภาษาท่าทาง อึดอัดน่าดู

The longer you live together,

the better the chance of falling in love…

ยิ่งอยู่ด้วยกันไปนานๆ

ก็ยิ่งมีโอกาสจะรักกันเอง

ประโยคนี้เราได้ยินกันบ่อยๆ มันช่างเข้ากับสถานการณ์ของสาวไทยในเรื่องนี้ ไม่รักกันวันนี้ก็ยังมีวันหน้า หรือถ้าไม่รักกันเลยมันก็ไม่ได้เป็นปัญหาอะไร หากเรายินดีจะเป็นครอบครัวเดียวกัน มันก็เหลือเฟือแล้ว

 

คุณสมหมายจับคู่ในประมาณ 40 คู่เอง แล้วเขาเหล่านั้นก็ไปช่วยเหลือเพื่อนหญิงของตัวเอง จนกลายเป็น 900 กว่าๆ ได้ มันคือปรากฏการณ์

หนังเขานำเสนอชีวิตสาวไทยไปแต่งงานต่างแดนให้เห็นเป็นชีวิตมนุษย์ ชีวิตแต่งงาน ชีวิตครอบครัว มีประสบความสำเร็จได้ ก็ล้มเหลวได้ มีพบกันก็มีพลัดพราก ให้ได้เข้าใจเส้นทางชีวิตอีกรูปแบบหนึ่ง

ฉันเอง