ว่านสากเหล็ก Molineria latifolia (W. T. Aiton) Herb. ex Kurz var. (W. T. Aiton) Herb. ex Kurz วงศ์ : HYPOXIDACEAE

ไม้ล้มลุก ลักษณะคล้ายพืชพวกปาล์ม

ใบ เดี่ยว เรียงสลับติดกันที่โคนต้น รูปขอบขนานแกมรูปใบหอก คล้ายใบปาล์ม ปลายใบเรียวแหลม โคนใบสอบแคบ โคนแผ่กว้างหุ้มลำต้น

ดอก ช่อแบบช่อรูปทรงกระบอกปลายแหลม ดอกสีเหลือง มี 6 กลีบ โคนกลีบเชื่อมติดกัน

ผล แก่สีขาวถึงแดง ขนาดยาว 4-5 เซนติเมตร ส่วนที่ด้านขั้วป่องออกเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1 เซนติเมตร และค่อยๆ เรียวไปทางปลายผล

ประโยชน์ : ยาพื้นบ้านอีสานใช้ ราก ฝนทา แก้สิวฝ้า ยาพื้นบ้านภาคใต้ใช้ เหง้า 30-60 กรัม ต้มน้ำดื่ม วันละสามครั้ง หลังอาหาร เช้า กลางวัน เย็น ลดอาการปวดประจำเดือน

ราก 10-15 กรัม ต้มน้ำดื่ม วันละสามครั้ง หลังอาหาร เช้า กลางวัน เย็น รับประทานเป็นยาชักมดลูก เช่น คลอดบุตรใหม่ๆ มดลูกลอย เพราะความอักเสบ เนื่องจากความเคลื่อนไหวของมดลูกจากที่เดิมให้เป็นปกติ วิธีใช้คือนำรากมาหั่นบางๆ ตากแห้ง ดองสุราหรือบดรับประทาน ชักมดลูกให้เข้าอู่ แก้มดลูกอักเสบ บำรุงกำลัง ปรุงยาขัดผิว แก้สิวฝ้า จุดด่างดำบนใบหน้า ทำให้หน้าขาว แต่เมื่อถูกแดดจะทำให้หน้าดำ

ดอก 100-150 กรัม ราก 10-15 กรัม ต้มน้ำดื่ม วันละสามครั้ง หลังอาหาร เช้า กลางวัน เย็น แก้ปวดท้อง ขับปัสสาวะ