ใส่บ่าแบกหาม/พรพิมล ลิ่มเจริญ

The Laundromat

เธอจ๊ะ

laundromat อ่านว่า ล้อน เดรอะ แมท หมายถึง ร้านซักผ้าแบบที่มีเครื่องซักผ้าและเครื่องปั่นผ้าแห้งแบบหยอดเหรียญให้ลูกค้าได้ใช้บริการด้วยตนเอง

จึงพอเดาได้ว่าหนังเรื่องนี้เกี่ยวกับการฟอกเงิน

มันจะดูยากไหมล่ะเนี่ย? เราควรจะลังเลสักเล็กน้อย

หนังเขาโฆษณาว่าเป็นหนังชีวิต ตลก และแนวอัตชีวประวัติในเรื่องเดียวกัน มีดาราใหญ่ๆ ตบเท้าก้าวเข้ามาแสดงกันเป็นแถวยาวเลย เริ่มตั้งแต่ Meryl Streep, Gary Oldman, Antonio Banderas, Jeffrey Wright, David Schwimmer, Matthias Schoenaerts, James Cromwell ไปจน Sharon Stone

ดาราเขาคงเห็นว่าเป็นหนังดีมีประโยชน์ ได้มาเปิดโปงกลโกงให้ผู้คนได้รับรู้เขาจึงมา แต่ละคนมามีบทกันคนละนิดคนละหน่อยเท่านั้น แสดงกันไม่กี่ฉากเอง แต่เขาก็มา

หรือเขาชอบผู้กำกับฯ เหมือนที่เราชอบกัน

พี่ Steven Soderbergh นั่นไงเป็นผู้กำกับฯ

พี่สตีเว่น โซเดอร์เบิร์ก เคยกำกับฯ หนังแนวสืบหาความจริงมาแล้ว เรื่อง Erin Brockovich เมื่อปี ค.ศ.2000 มาทำหนังแนวเดิมนั้น เราเชื่อมือเขาได้ ว่าจะได้พบความจริง และหนังจะดูสนุก ไม่เอาแต่มาบอกเนื้อหาสาระแต่เพียงอย่างเดียว

หรืออย่าง Ocean’s Eleven, Ocean’s Twelve และ Ocean’s Thirteen นั่นไง สนุกจะตาย

เนื้อเรื่องก็มีการขโมยของอย่างเดียวทำออกมาได้สามเรื่อง

 

แล้วก็จริง หนังดูสนุกดี และมีประโยชน์

หนังเขาพูดถึงเรื่อง Panama Papers ที่นักข่าวหลายสำนักรวมตัวกันสืบเสาะหาเรื่องราวกันตั้งปี รื้อค้นหาข้อเท็จจริงจากไฟล์เอกสารที่มีบุคคลนิรนามคนหนึ่งปล่อยออกมา มีจำนวนไฟล์เอกสารปาเข้าไป 11.5 ล้านไฟล์ ใช้นักข่าวเป็นสิบเป็นร้อยจากหลายต่อหลายประเทศ ยังไม่นับว่าภาษาที่ต้องจัดการมีตั้ง 25 ภาษา

สุดท้ายก็นำพาไปสู่การเปิดโปงระบบการฟอกเงินที่ใช้กิจการบริษัทนอกประเทศ ให้เหล่าบรรดาผู้นำ มหาเศรษฐี คนดังๆ นักกีฬา ฟอกเงินนี่ก็รวมหนีภาษี

ว่าแต่ดาราดังๆ มารวมตัวกันนี่ก็ดีนะ ไม่มีใครดูโดดเด่นกว่าใคร ไม่มีใครจะมาข่มใคร ทุกคนดูเป็นคนธรรมดาไปหมดเลย

มีแค่จำนวนนาทีที่อยู่ในจอมากน้อยต่างกันไปตามบทบาทที่ได้รับ ก็มีแมรีล สตรีพ ที่แสดงเยอะหน่อย เพราะเป็นตัวแสดงหลัก

 

Gary Oldman และ Antonio Banderas เป็นคนดูแลธุรกิจการฟอกเงิน เป็นคนเล่าเรื่องให้ผู้ชมฟังที่มาที่ไปของระบบการเงิน

Credit is just the future tense

of the language of money.

เครดิตเป็นอนาคตกาล

ของภาษาแห่งเงินตรา

พูดจาสวยหรู แลคล้ายไปเอาเงินคนอื่นเขามาหาประโยชน์ให้ตนเอง

เงินในที่นี้ที่เขาหมายถึง ไม่ใช่เงินสด

Our money has more names

than ever before.

Commodities, loans, stocks, and bonds.

Funds and funds of funds.

เงินมีชื่ออื่นมากมายกว่าที่เคย

สินค้าโภคภัณฑ์ เงินกู้ หุ้น ตราสารหนี้

กองทุน และกองทุนของกองทุน

แมรีล สตรีพ แสดงเป็นแอลเลน ใช้ชีวิตหลังวัยเกษียณกับสามีที่อายุไม่ห่างกัน สองคนตา-ยายพากันไปเที่ยวฉลองครบรอบแต่งงาน นั่งเรือชมวิว ลงเรือไปปุ๊บ ก็หาที่นั่งปั๊บ สามีเดินช้า ภรรยาจองที่นั่งได้ก่อน

Oh, and legroom..

มีที่วางขาด้วย

สามีผู้ซึ่งตัวสูงโปร่งอุทานอย่างพึงใจ

legroom หมายถึง ที่ว่างตรงที่นั่งที่พอให้ได้ยืดแข้งยืดขาได้บ้าง อย่างที่นั่งที่เครื่องบินโดยสารจัดให้ผู้โดยสารที่มีเด็กเดินทางไปด้วยนั่ง แถวที่นั่งตรงนั้นกว้างกว่าแถวหลังๆ ไป แต่หากเราเป็นคนตัวสูงขายาวอยู่แล้ว นั่งตรงไหนก็ไม่มีหรอก legroom ที่ว่าเนี่ย

“Posh seat.” ที่นั่งหรูนะ คุณภรรยาบอก

เพิ่งรู้จากในหนังว่า คำว่า posh คำที่ชาวอังกฤษชอบใช้อธิบาย หรูเริ่ด มีราคาสูง มีคุณภาพล้ำเลิศ อย่างเช่น posh accent, posh flat, posh hotel, posh house อะไรแนวนั้น, เดิมเป็นคำย่อ

ย่อมาจาก port out, starboard home สมัยก่อนเวลาคนมีฐานะจะนั่งเรือจากอังกฤษไปอินเดีย เขาก็จะจองตั๋วให้ขาไปนั่งฝั่งกราบซ้ายของเรือ ขากลับก็นั่งกราบขวา เพราะว่าจะได้ไม่โดนแดด ไม่เจอแดดร้อน อีกทั้งยังมีลมโชยโบยโบกให้ได้เย็นสบาย

ตั๋วโดยสารก็จะปั๊ม POSH ให้ได้รู้ว่าได้นั่งที่นั่งหรูตรงนั้น

 

แต่การเดินทางนั้นกลายเป็นฝันร้าย เรือล่ม แอลเลนเลยสูญเสียสามีและเพื่อนบางคนไป

Joe took really good care of you

with his life insurance.

โจดูแลคุณดีมากนะ

ดูจากประกันชีวิต

แต่ใครเลยจะรู้ บริษัทประกันก็มีบริษัทประกันของตัวเอง

ใครเลยจะเชื่อ บริษัทประกันหนึ่งก็มีประกันภัยไว้กับบริษัทประกันภัยอีกแห่งหนึ่ง ประกันกันซ้อนๆ กันไป แต่ละแห่งก็จะมีข้อแม้ของตัวเอง แต่สรุปคือ เรามนุษย์ตาดำๆ ที่ซื้อประกัน จะได้ไหมล่ะเงินประกันที่ว่า?! บริษัทเรือที่ล่มนั่นก็อีก ประกันภัยกันเป็นทอดๆ จะเอาเงินที่ไหนมาชดเชยให้ผู้สูญเสีย

คนขับเรือก็ปรึกษาทนายกับทนาย เพราะอุบัติเหตุครั้งนั้นเป็นเหตุสุดวิสัย ถ้าบริษัทประกันจ่ายเงินให้ ปัญหาก็จะไม่ตกอยู่กับเจ้าของเรือ

We are hat in hand here, Rich.

Hat in hand, wanting to settle

with the best of intentions.

เราต้องอ่อนน้อมไว้ ริช

อ่อนน้อม เราตกลงกัน

ให้ผลลัพธ์ออกมาดี

hat in hand เป็นสำนวน ใช้เวลาเราไปขอร้องใครให้ทำสิ่งหนึ่งสิ่งใดให้เราด้วยความเคารพ ไม่ก้าวร้าว สำนวนนี้เกิดจากการที่เวลาฝรั่งเขาใส่หมวก เวลาเราแสดงอาการให้เกียรติ ให้ความเคารพ เขาก็จะถอดหมวกออก

with the best of intentions หมายถึง เล็งผลเลิศ หวังให้ผลลัพธ์ออกมาดี มักใช้พูดเวลาสิ่งเลวร้ายเกิดขึ้นแล้ว

คนขับเรือนี่ก็เป็นคนธรรมดาอีกคนที่ถูกระบบโกงใส่ รายต่อไปก็พวกเศรษฐีๆ ถูกโกงได้เหมือนกัน

เศรษฐีร่ำรวยมหาศาลคนหนึ่ง โดนลูกสาวจับได้ว่าพ่อแอบนอกใจแม่ พ่อเลยต้องใช้วิธีติดสินบนลูก

I’m going to protect her

from what would cause her pain.

พ่อต้องปกป้องแม่

จากสิ่งใดๆ ที่จะทำให้เจ็บปวด

พ่อพูดได้หล่อมากๆ แต่พ่อคิดจะเลิกกับเมียน้อยไหม? คำตอบคือ ไม่ ใช้วิธียกหุ้นให้ลูกสาวแทน ลูกก็รับสิ แค้นใจแทนแม่แต่ก็รับไว้ หุ้นที่ว่าราคาเป็นล้านๆ เจียวหนา ไม่กล้าปฏิเสธดอก

มีแต่คนดูนี่แหละที่จะสงสัยไปล่วงหน้า หุ้นที่ว่านั้น มันมีจริงหรือไม่?

ฉันชอบฉากบริษัทที่ใช้เป็นฉากบังหน้า ที่ฝาหรั่งเรียกว่า shell company มีการพนักงานจ้างไว้ทำหน้าที่เซ็นชื่อในฐานะผู้อำนวยการบริษัทนู้นบริษัทนี้ หน้าที่นี้อย่าได้มีใครตายเชียว

She was the director of 25,000 companies.

Now we need 25,000 forms

changing the director of these companies.

เขาเป็นผู้อำนวยการ 25,000 บริษัท

เราต้องใช้ฟอร์ม 25,000 ฟอร์มมาเปลี่ยนคน

วันๆ เซ็นชื่อกันมือหงิกเลย เดี๋ยวรับรองนู่น เดี๋ยวต้องรับรองนี่

หนังเรื่องนี้แสดงให้เห็นว่าระบบมันแย่ อย่างที่ประธานาธิบดีโอบามาเคยว่าไว้ คนมันไม่ได้ฝ่าฝืนกฎหมาย แค่ใช้ช่องโหว่ กฎหมายออกแบบไว้ห่วยเอง, หนังเรื่องนี้ดีมีประโยชน์ ดูแล้วมีแรงใจ เมื่อสบโอกาสและฉลาดขึ้น ระบบแย่ๆ เราจะได้แก้ไขมัน..ไม่ช้าก็เร็ว..เพราะเวลามันอยู่ข้างเรา ดั่งที่เขาว่ากันไว้

ฉันเอง