ใส่บ่าแบกหาม/พรพิมล ลิ่มเจริญ

The Boy Who Harnessed the Wind

 

เธอจ๊ะ

The Boy Who Harnessed the Wind ชื่อฟังเพราะเสนาะหู เธอว่าไหม?

harness เป็นคำส่วนมากเราจะเห็นเขาใช้กับม้า ที่หมายถึงเอาอุปกรณ์ที่ใช้เทียมม้าไปเทียมม้า, ในที่นี้เป็นคำกริยา หมายถึง ไปควบคุมอะไรบางอย่างเพื่อให้มันผลิตพลังงานให้ได้ใช้กัน อย่าง harness the wind ก็ควบคุมลมให้มันผลิตพลังงาน harness the waves ก็ควบคุมคลื่นให้ผลิตพลังงาน

The Boy Who Harnessed the Wind สร้างจากหนังสือที่บันทึกความทรงจำของเด็กชายคนหนึ่งที่บังคับลมได้ ชื่อเด็กชายวิลเลี่ยม คำกวมบา เด็กชายผู้ซึ่งสร้างกังหันลมให้ผลิตพลังงานไฟฟ้า สูบน้ำจากใต้ดินมาให้ครอบครัวได้เพาะปลูก รอดพ้นจากความแห้งแล้งและความอดอยาก จนได้ชื่อว่าเป็นนักคิดนักประดิษฐ์ วิศวกร และนักเขียน

หนังเรื่องนี้ดูแล้วประโลมใจ เราต่างมีความทุกข์ยาก มีความล้มเหลว มีความผิดหวัง แต่ก็มีความหวังไม่เลิกไม่รา และน่ายินดีเสมอถ้าได้ยินว่ามีใครสักคนได้พ้นความทุกข์ยากจากความพยายาม

Chiwetel Ejiofor (อ่านว่า ชูเอเทล เอจิโอโฟร์) เป็นผู้กำกับการแสดง และแสดงเป็นพ่อในเรื่อง บอกได้เลยเก่ง กำกับฯ เก่ง และแสดงเก่ง

 

เรื่องก็เริ่มที่ครอบครัวหนึ่งเป็นชาวมาลาวี อยู่สาธารณรัฐมาลาวี ที่อยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของทวีปแอฟริกา มีพ่อมีแม่ มีลูกสาวเป็นพี่ของวิลเลี่ยมลูกชาย ครอบครัวนี้จนยาก แต่หากสนับสนุนการศึกษาให้บุตราและบุตรี เจียดเงินเป็นค่าเล่าเรียน ให้ลูกได้ไปโรงเรียน พี่สาวได้เรียนแล้ว ถึงคราวลูกชาย

Is he a doctor from Lilongwe

or an engineer from Chimamba?

นั่นหมอจากลิลองเว

หรือวิศวกรจากชิมัมบ้ากันแน่?

เด็กชายวิลเลี่ยมโดนแม่ล้อเลย ใส่ชุดนักเรียนใหม่ รีดเรียบกริบกลีบโง้ง ส่วนพ่อก็ร่วมล้ออีกคน

If you could touch your left ear

over your head with your right hand,

you could go to school.

ถ้าเอามือขวาเอื้อมข้ามหัว

ไปจับหูซ้ายได้

ก็ไปโรงเรียนได้

ข้างฝ่ายพี่สาวรอโอกาสไปเรียนต่อมหาวิทยาลัย แม่ก็ให้กำลังใจ

Don’t worry.

After university,

you’ll have no problem finding a job.

You’ll do things

even I didn’t think women could do.

อย่ากังวลไป

จบมหาวิทยาลัยแล้ว

ลูกจะหางานทำได้ไม่มีปัญหา

ลูกจะทำอะไรๆ ได้

อย่างที่แม่ไม่คิดว่า

ผู้หญิงจะทำได้ด้วยซ้ำไป

ดีจังเลย มีแม่มีพ่อแบบนี้

 

เด็กชายวิลเลี่ยมแกมีทักษะทางการซ่อมเครื่องใช้ไฟฟ้า มีอะไรมาให้ซ่อม แกก็หาทางซ่อมทุกอย่าง ซ่อมวิทยุทรานซิสเตอร์ก็ได้ พ่อให้ไปซ่อมหลังคา แกก็ปีนขึ้นไปซ่อมโดยง่ายดาย พอจะสร้างรายได้ให้ครอบครัวจากการซ่อมนี้

ถ้าไม่ไปโรงเรียน ก็ต้องช่วยพ่อพรวนดิน ดินแห้งๆ แตกๆ นั่นแหละก็ต้องพรวน เพื่อปลูกข้าวโพดเอามาขายเลี้ยงครอบครัว วิลเลี่ยมก็เพิ่งมารู้ว่า เวลามีการบ้านก็ต้องรีบทำแต่ฟ้ายังสว่าง กลางคืนไม่มีไฟ น้ำมงน้ำมันเติมตะเกียงต้องประหยัด แม่บอกว่าอย่าใช้เลย

วันรุ่งขึ้นพอโรงเรียนเลิก วิลเลี่ยมเลยชวนเพื่อนไปลานขยะ หรือที่ที่คนเขาเอาสิ่งของผุพังไม่ใช้แล้วมาทิ้ง ที่ฝรั่งเรียกว่า junkyard

We need to find a way to study at night.

เราต้องหาทางท่องหนังสือตอนกลางให้ได้

วิลเลี่ยมเขารู้ว่าเอาอะไรมาต่อกัน มาพันสายไฟ แล้วจะเกิดพลังแบตเตอรี่ เขามีทักษะ

พวกญาติตลอดจนเพื่อนๆ พ่อ ไม่ได้เห็นด้วยกับการที่พ่อส่งลูกไปเรียนหนังสือ

You keep spending your money

educating your kids,

just so they can leave you.

มัวแต่เอาเงินส่งลูกไปเรียน

เพื่อจะได้ทิ้งแกไป

พ่อก็ไม่เห็นด้วยที่พวกเขาเหล่านั้นคิดแบบนั้น

ดินแดนแห่งนั้นแห้งแล้งขึ้นทุกๆ ที รัฐบาลก็ไม่ได้เหลียวแล แต่จะทำอะไรได้ ก้มหน้าก้มตาพยายามปลูกข้าวโพดต่อไป ก็ทำได้แค่นั้น, แอนนี่พี่สาวก็เริ่มรู้สึกถึงความยากลำบาก ละแวกบ้านที่ไม่เคยมีขโมยก็มี บุกเข้ามาถึงบ้าน ขโมยข้าวที่มีอยู่น้อยนิดไป ข้าวโพดที่มีอยู่ไม่เท่าไหร่ขโมยก็เอาไปหมด

Annie, we’ll get you off to university.

You won’t just be a wife and mother.

แอนนี่ เราจะส่งลูกไปมหาวิทยาลัย

ลูกจะไม่เป็นแค่เมียหรือแม่

แม่ก็ยังคงให้กำลังใจลูกในการรอความหวังอันริบหรี่ลงทุกทีๆ

 

การเรียนของวิลเลี่ยมก็สะดุดลง พ่อไม่มีเงินไปจ่ายค่าเล่าเรียนอีกแล้ว แต่วิลเลี่ยมก็มีใจจะไปเรียนอยู่มาก แต่พอแอบไปเข้าห้องเรียนครูก็จับได้ สุดท้ายหาทางทำได้ก็แอบไปใช้ห้องสมุดของโรงเรียน โดยมีคุณครูประจำห้องสมุดที่เห็นความตั้งใจของวิลเลี่ยมในการศึกษาหาความรู้

แต่ครูใหญ่ก็ตามมาจับได้แล้วไล่ออกไปอีก

But he was not sneaking into the school.

Can you not see

that he’s been sneaking out of the fields?

เขาไม่ได้แอบมาโรงเรียน

เห็นไหมว่าเขาแอบออกมาจากไร่?

วัยรุ่นถ้าจะแอบก็มีแอบเข้ากับแอบออก sneak in กับ sneak out

ฉากสะเทือนใจฉันสุดก็คือฉากที่อาหารเหลือน้อยมากแล้ว จะอาหารสามมื้อไม่ได้อีกแล้ว ต้องเลือกว่ามื้อเดียวที่จะกินนั้นจะกินอาหารมื้อไหน

Supper. You can’t sleep on an empty stomach.

มื้อเย็น เราหลับไม่ลงถ้าไม่มีอะไรตกถึงท้อง

on an empty stomach หมายถึง ไม่ได้กินอะไรเลย ไม่มีอาหารในท้อง

จากความรู้ที่ได้จากการศึกษาค้นคว้าในห้องสมุด ความเป็นคนช่างสังเกตและช่างทดลอง วิลเลี่ยมก็ผลิตไฟฟ้าได้จากเศษสิ่งของเหลือใช้ที่ลานขยะ

I can bring water. I can make rain.

But I need the dynamo.

ผมหาน้ำได้ สร้างฝนได้

แต่ผมต้องมีไดนาโม

พยายามเกือบตายกว่าจะได้ไดนาโม พาเพื่อนไปตัดต้นยูคาลิปตัสสูงๆ มาสร้างเป็นนั่งร้านขึ้นไปติดกังหันลมที่ทำจากหนังหมูแห้ง แต่ต้องได้จักรยานของพ่อเอามารื้อใช้ นี่สิสำคัญ เพราะพ่อไม่ให้!

ชีวิตวิลเลี่ยมเป็นตัวอย่างที่ดี ชิวิตยากแค้นแสนเข็ญ ต้องสร้างสติปัญญาไปหาโอกาสสร้างสิ่งใหม่ให้ชีวิต สร้างแล้วสร้างอีก หวังว่ามันจะดีขึ้น

ชีวิตจริงวิลเลี่ยมได้เรียนหนังสือจริงๆ ได้ไปเรียนในเมืองหลวง และได้ทุนไปเรียนต่อจนได้ปริญญาเมื่อปี 2014 นี่เอง ที่มหาวิทยาลัยหนึ่งในไอวีลีกแห่งสหรัฐอเมริกา นั่นคือ Dartmouth College

ดูแล้วมีกำลังใจในการสร้าง จะสร้างอะไรก็แล้วแต่ แม้ไม่สำเร็จในครั้งแรก ก็สร้างมันใหม่ ล้มแล้วล้มอีก สร้างแล้วสร้างอีก ถึงยังไม่มีอะไรเป็นรูปเป็นร่างไปอวดใครให้มายืนดูชื่นชมด้วยกัน มีแต่เราเห็นตัวเองอยู่คนเดียวว่าเราเก่งขึ้นแล้ว

เห็นไหมตัวเรา?

ฉันเอง