โลกหมุนเร็ว/เพ็ญศรี เผ่าเหลืองทอง [email protected]

วัฒนธรรมเรื่องความเป็นระเบียบ

 

ชาติที่ไม่มีวัฒนธรรมแห่งความเป็นระเบียบจะฟูมฟักความมีระเบียบขึ้นมาได้ไหม

ความไม่มีระเบียบส่งผลถึงอะไรหลายอย่าง เวลาที่อยู่กันอย่างไม่มีระเบียบก็ส่งผลถึงการทิ้งขยะที่ไม่เป็นระเบียบด้วย ขยะเป็นเรื่องใหญ่ระดับชาติ

ความไม่มีระเบียบยังส่งผลถึงการไม่มีนิสัยวางแผนอีกด้วย

เมื่อเร็วๆ นี้อ่านสัมภาษณ์ชาวฝรั่งเศสคนหนึ่งเป็นนักวิจัย มาอยู่เมืองไทย 7 ปีก็พูดอย่างขำๆ ว่าเมืองไทยป้ายต่างๆ ข้างทางเยอะแยะไปหมด เธอรู้สึก eye sore แปลเป็นไทยว่ารกหูรกตา แต่เธอแปลว่ามลพิษทางสายตา

การที่เธอใช้คำว่ามลพิษก็แสดงว่ามันหนักหนาสาหัสมาก

เราเคยได้ยินแต่คำว่ามลพิษทางอากาศ มลพิษทางน้ำ มลพิษเสียง แต่คราวนี้มีคำใหม่ “มลพิษทางสายตา”

 

มลพิษทางสายตาระดับที่รุนแรงก็คงจะต้องยกตัวอย่างสลัม นึกถึงเรือนไม้โกโรโกโสเกือบห้าสิบปี ปุปะ จะพังมิพังแหล่ มีระเบียงที่ยื่นเข้ามาในคลองสีดำ เสาค้ำยันคงจะผุพังไปตามกาลเวลา พร้อมที่จะพังครืนลงไปในลำคลองสีดำมะเมื่อม

มองเห็นแล้วน่าจะอยู่ในระดับมลพิษทางสายตาได้

เคยนั่งรถไฟสายหนึ่งออกนอกเมือง นึกว่าทิวทัศน์สองข้างทางจะน่ารื่นรมย์ ที่ไหนได้ รถไฟผ่านด้านหลังบ้านของผู้คน มีขยะกองเต็ม ราวกับเราท่องไปในดงขยะ เห็นได้ชัดเจนว่าความไม่มีระเบียบส่งผลถึงปัญหาขยะ

ถามว่าขยะที่ไม่ได้อยู่ในถังขยะถือเป็นมลพิษทางสายตาได้ไหม ก็น่าจะได้

เราทราบเรื่องมลพิษทางอากาศ แต่ทำไมเราไม่ยี่หระกับมลพิษทางสายตา

ทำไมเราสามารถกินก๋วยเตี๋ยวเรือที่อยู่บนน้ำสีดำมะเมื่อมได้

 

เมื่อเดือนที่แล้วมีประกาศออกมาว่าจะเก็บค่าขยะเพิ่มขึ้น เพราะว่ามีผลไปถึงการบริหารจัดการเรื่องการทำลายขยะ กรุงเทพมหานครหรือ กทม.ต้องใช้จ่ายในการนำขยะไปทิ้งมากขึ้น

รถตัดต้นไม้ของ กทม.เพิ่งถอยออกจากซอยไปพร้อมกับต้นไม้เต็มคัน เขาต้องขับรถไปอีกไกลเพื่อเอาต้นไม้ไปทิ้งที่ไหนสักแห่ง

การรับรู้เรื่องรีไซเคิลแบบที่ทำให้เป็นธุรกิจน่าจะดีสำหรับคนไทยที่ไม่มีวัฒนธรรมเรื่องความมีระเบียบ ใช้วิธีทำให้เป็น social enterprise เช่นแบบนี้เสียเลย นับว่าไม่เลว เช่น

โครงการ Green Road รับบริจาคถุงพลาสติกใช้แล้ว ไปทำบล็อกปูถนน (1 ตร.ม. ใช้ถุงพลาสติก 4,000 ใบ สามารถส่งถุงพลาสติกที่ล้างแล้วไปที่ https://www.cm108.com/w/4157/

Trash Hero Thailand:Ecobricks นำพลาสติกชิ้นเล็กๆ ยัดใส่ขวดพลาสติก อัดให้แน่นที่สุด (โดยชิ้นส่วนต้องไม่เปียก ไม่เน่า) นำไปสร้างโรงเรียน Bamboo School กาญจนบุรี ส่งมาที่ แบมบู สกูล 234 ซ.แมม แคท หมู่บ้านบองตี้ล่าง ต.บองตี้ อ.ไทรโยค จ.กาญจนบุรี 71150

Precious Plastic รับผ่าขวดน้ำ ขวดนม กล่องพลาสติกใส่อาหารที่ล้างสะอาดแล้ว (พลาสติกประเภท HDPE&PP) เอามารีไซเคิลเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ มีจุดรับ 21 แห่งทั่วกรุงเทพฯ หรือส่งไปที่ Dominic Chakrabongse จักรพงษ์วิลล่า 396/1 ถนนมหาราช แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพฯ 10200

ถ้าขยันเอาถุงพลาสติกไปบริจาคกันแบบนี้ก็จะสามารถลดปริมาณขยะถุงพลาสติกได้มากโข

แต่นี่ก็เป็นปลายเหตุซึ่งทำดีกว่าไม่ทำ เขาเรียกว่า turn pollution into a solution

 

ความไม่มีระเบียบยังมาจากการไม่มีวัฒนธรรมของการวางแผน นึกอยากทำอะไรก็ทำ นึกอยากวางตรงไหนก็วาง นึกอยากกินอะไรก็กิน นึกอยากไปไหนก็ไป

ถ้าหากมีการวางแผนก็จะมีการคิดและทำอะไรอย่างมีหมวดหมู่ มีเวล่ำเวลา ของอย่างหนึ่งก็เอามาใช้ แล้วเก็บอย่างมีระเบียบได้ หรือนำไปใช้ต่ออย่างได้ประโยชน์หมุนเวียน

คนญี่ปุ่นกับคนฝรั่งเศสเป็นคนมีระเบียบ ประเทศฝรั่งเศสและประเทศญี่ปุ่นจึงมีคนเข้าไปท่องเที่ยวกันมากอันดับต้นๆ เพื่อดูความสวยงามและความเป็นระเบียบของทั้งสองประเทศ ความเป็นระเบียบนำเงินเข้าสู่ประเทศได้

สวนหินของญี่ปุ่น ห้องนอนที่ปูตาตามิของญี่ปุ่น รับรองไม่มีมลพิษทางสายตา

ผู้เขียนเคยเปิดเข้าไปเยี่ยมชมบ้านที่ให้เช่า airbnb ของปารีส สวยประณีตจนอยากชวนให้ไปเช่าพัก

เมืองปารีสเองก็มีผังเมืองที่เป็นระเบียบจนหลายๆ เมืองต้องเอาไปเป็นแบบอย่าง

เมื่อสองปีที่แล้วได้ไปเที่ยวเมืองสงขลา รู้สึกทึ่งกับผังเมืองยิ่งนัก เพราะตัดถนนเป็นระเบียบ ถนนก็สะอาดสะอ้าน ชวนให้เดินเที่ยวชิลๆ ในเมือง ปรากฏว่าสมัยรัชกาลที่ 5 ได้สั่งให้เมืองสงขลาวางผังเมืองให้ตามอย่างต่างประเทศ

พูดถึงเมืองในประเทศไทยที่เป็นระเบียบ จังหวัดน่านได้รับรางวัลเมืองที่สะอาดที่สุดในอาเซียน

ดังนั้น ก็สรุปไม่ได้เสียทีเดียวว่าคนไทยไร้ระเบียบ เป็นเรื่องของคนในท้องถิ่นบางท้องถิ่นด้วย

 

ประเทศไทยเราสงวนความมีระเบียบไว้เฉพาะเจ้านายและบ้านผู้ดีที่ทำอะไรก็มีระเบียบแบบแผน ส่วนชาวบ้านนั้นอยู่กินกันง่ายๆ จะวางอะไรตรงไหนก็ได้ในบ้าน

จะเห็นว่าชาวบ้านตากผ้าเช็ดตัวไว้ใกล้ๆ มือ ตากผ้าขี้ริ้วไว้ใกล้ๆ มืออีกเหมือนกัน ข้าวของกองสุมอยู่มุมห้องแล้วก็ล้นออกมาถึงกลางห้องก็อยู่กันไปได้

ความมีระเบียบนั้นอาจจะทำให้คิดได้ว่าน่าเบื่อเกินไป

อย่างบ้านที่ปลูกเป็นแถวเหมือนกันไปหมดที่คลองลาดพร้าว แต่ความน่าเบื่อแก้ได้ด้วยการปลูกต้นไม้

หน้าบ้านใครหน้าบ้านมัน เท่านี้ก็ไม่น่าเบื่อแล้ว