ข้าวใหม่และงาใหม่ มีทุกปี ทั้งไม่อาจใหม่จนถึงปลายปี

อายุของข้าวใหม่แสนสั้น ไม่เกิน 2 เดือน ยางก็เริ่มหมด ฉันหมายถึงข้าวสารที่หาได้จากท้องตลาด ข้าวสารที่เพิ่งเกี่ยว เพิ่งสี

ตอนที่ยังเช่าห้องอยู่ในเมืองทองธานี ฉันเอาข้าวสารสองกระสอบเล็กๆ ขึ้นรถทัวร์ไปกรุงเทพฯ ด้วย ข้าวเจ้าหนึ่งถุง และข้าวเหนียวหนึ่งถุง ในกระเป๋าเดินทางมีถุงใส่น้ำอ้อย ถุงงาขี้ม่อน แค่นี้…ชีวิตในเมืองใหญ่ก็อุ่นขึ้น นอกจากไม่อด ฉันยังรู้สึก-ถึงฤดูกาล

ต่อให้กรุงเทพฯ ร้อนทั้งปี แต่ฤดูหนาวอยู่ในข้าวใหม่ งาใหม่

ทุกปลายปี เรามีข้าวใหม่ งาใหม่ อีกไม่นาน ปีเก่าจะพ้นไป เรื่องใดที่ฉันทำไปแล้ว ไม่อาจกลับไปแก้ไข ส่วนอะไรที่ยังไม่ได้ลงมือ ก็หมายถึงยังไม่เกิดขึ้น

ไม่ว่าอย่างไร ทั้งหมดนั้นฉันปล่อยมันไหลผ่านปลายนิ้วอย่างอ่อนโยน เก็บไว้เพียงความเข้าใจ ไม่ฝังจิตใจจำ ไม่สะสมเป็นสมบัติให้เหนื่อยหนัก เพื่อปีใหม่จะปลอดโปร่ง เบาสบาย

“ถ้ามีข้าวใหม่กับงาใหม่ทั้งปีก็ดีนะสิ” ฉันบอกเขา

เขาหัวเราะ “เห็นพูดอย่างนี้ทุกปีเลย”

ฉันชอบข้าวใหม่มาก ทั้งข้าวเจ้า และข้าวเหนียว ช่วงที่ข้าวมียางมาก ฉันกินจุขึ้น กินข้าวอย่างจริงจัง ถือเป็นโอกาสทองที่จะได้กินข้าวอร่อย ก็-แค่ปีละสองสามเดือน

“น้ำหนักขึ้นนิดหน่อยล่ะ” ฉันรายงานเขา

“แน่ละ กินข้าวเหนียวคลุกงาตอนดึกทุกคืน”

 

ฉันกินข้าว (ใหม่) มื้อหลักแล้ว ยังกินข้าวนุ้กงาระหว่างมื้ออีก และใช่ ฉันชอบกินกับชาตอนดึก ระหว่างที่เขียน หรืออ่านหนังสือ

ข้าวเหนียวกับงาอาจดูหนักเกินกว่าจะเป็นขนม แต่ข้าวนุ้กงามีให้กินไม่กี่เดือน เพราะต้องใช้ข้าวใหม่ทำ และต้องใช้งาขี้ม่อนใหม่ด้วย

ข้าวนุ้กงาจะมาพร้อมอากาศหนาว ตอนเป็นเด็ก ฉันชอบกินกับไมโลร้อนๆ แม่ซื้อให้เราทุกครั้งที่ไปตลาด เพราะแม่รู้ว่าฉันกับน้องชอบมาก

ไม่ว่าใช้ชีวิตที่ไหน ปลายธันวาคมฉันได้กลิ่นข้าวนุ้กงา แม้ไม่ได้กิน แต่รสชาติจำหลักในใจ

ไม่ใช่ทุกฤดูหนาวที่ฉันได้อยู่เชียงราย ไม่ใช่ทุกฤดู ที่ได้กินข้าวนุ้กงา ดังนั้น เมื่อมีงาใหม่ และมีข้าวใหม่ ฉันจะกินอย่างเกรียงไกร

งาขี้ม่อนเป็นวัตถุดิบที่มีประโยชน์มาก บางบ้านเอามาตากแดดให้แห้งลงหน่อย บางบ้านใช้วิธีคั่วไฟอ่อน ไล่ความชื้นก่อนเอามาทำข้าวนุ้กงา ฉันลองมาหมดทุกวิธี รวมทั้งการซื้องาจากตลาดมาทำเลย ไม่ทั้งคั่วและตากแดด ได้ข้าวนุ้กงาที่รสไม่ต่างกัน เพราะงาใหม่ย่อมอร่อยและทรงคุณค่า

งาขี้ม่อนมีโอเมก้า 3 และ 6 มีแคลเซียมและฟอสฟอรัส ช่วยลดไขมันในเส้นเลือด ป้องกันการเสื่อมของอวัยวะ และยับยั้งเซลล์มะเร็ง คุณสมบัติขั้นเทพเหล่านี้ มากับรสและกลิ่นที่เป็นเอกลักษณ์

ความหอมของงาขี้ม่อน ช่วยเรียกน้ำย่อย และเพียงความมันของงากับความเค็มเล็กน้อยจากเกลือ ก็เพียงพอสำหรับความอร่อย ฉันจึงกินข้าวนุ้กงาทุกวัน โดยซื้อจากตลาดเย็น

 

สองสามวันมานี้ ฉันนึกอยากกินข้าวนุ้กงาเป็นมื้อเช้ากับกาแฟ อาหารเช้าราคา 10 บาท กับเอสเพรสโซร้อนหนึ่งแก้ว ถูกและดี ซึ่งมันจะง่ายมาก ถ้าฉันขี่มอเตอร์ไซค์ไปตลาดเช้า

ถ้า…หมายถึงเป็นไปไม่ได้ เพราะตื่นไม่ทัน และต่อให้ฉันปลุกนาฬิกาเพื่อข้าวนุ้กงา ยามเช้าตรู่ในธันวาคมก็หนาวเกินกว่าจะซิ่งมอเตอร์ไซค์

แน่นอนว่า อยากกินต้องได้กิน ทำข้าวนุ้กงาไม่ได้ยุ่งยาก ขอเพียงมีงา เมื่อคืนแช่ข้าวเหนียวไว้ และตอนเช้าตื่นมานึ่ง

ฉันนึ่งข้าวด้วยเตาแก๊ส โดยใช้หวดไม้ไผ่กับหม้อนึ่งอะลูมิเนียม ใส่น้ำในหม้อ ใส่ข้าวที่แช่ไว้เมื่อคืนในหวด วางหวดบนหม้อ เอาฝาหม้ออะไรก็ได้ปิดหวด ใช้ไฟกลาง ให้ข้าวสุกช้าสักหน่อย จะได้ข้าวนึ่งที่นุ่มเหนียวกว่าการนึ่งด้วยไฟแรง

ระหว่างรอข้าว ฉันคั่วงาให้แห้งลง จากนั้นก็ตำให้ละเอียด แล้วเอาเกลือละลายน้ำแบบเค็มสุด (ใส่น้ำน้อยๆ ใส่เกลือเยอะๆ)

พอข้าวสุก ก็เทข้าวลงในถาด คนให้ไอน้ำระเหย สลับกับพรมน้ำเย็น รอไอน้ำหมด ฉันตักงาตำลงไปผสมกับน้ำเกลือ คนให้เข้ากัน แล้วเทลงคลุกกับข้าว

กึ่งคลุก กึ่งนวด กรณีต้องการให้ข้าวติดกัน หรือคลุกอย่างเดียว ถ้าชอบข้าวเป็นเม็ด หรือหากอยากได้แบบเหนียว-ก็ใส่ครกตำ

ใจความสำคัญของข้าวนุ้กงา คืองาต้องทั่วถึง ครอบคลุมข้าวทุกเม็ดจนข้าวเปลี่ยนสี ได้รสมันจากงา เค็มเล็กน้อยจากเกลือ มีกลิ่นหอมของงาขี้ม่อนผสานกับกลิ่นข้าวใหม่

บางคนโรยเกลือลงบนข้าวตอนคลุกเลย อย่างนั้นก็สะดวกดี แต่ถ้าทำเยอะ เกลือมีโอกาสจะกองอยู่ในคำใดคำหนึ่ง วิธีละลายเกลือในน้ำแล้วคลุกรวมกับงาดำ ช่วยให้ปัญหานี้หมดไป ได้ข้าวนุ้กงารสเดียวกันทั้งถาด ไม่มีบางคำเค็มจัด บางคำไม่เค็มสักนิด (ไม่เจอเกลือ)

เอาข้าวนุ้กงาใส่กระติกที่รองด้วยผ้าขาวบาง เก็บวิธีเดียวกับข้าวนึ่ง

 

ฉันเหลียวหลังไปยิ้มหวานให้เขา-ผู้ชงกาแฟอร่อยกว่าฉัน “เสร็จแล้ว”

เขาลุกมาชงกาแฟ ชะโงกดูข้าวนุ้กงาในกระติก “ทำยังไงจะกินหมด เก็บได้มั้ย”

“กินทั้งวันได้นะ กินไปเรื่อยๆ กินทุกมื้อเลย ไม่ต้องจ่ายตลาด อร่อย ประหยัด”

“หา” เขาหันมา จ้องตาฉัน “พูดเล่นใช่ป่ะ”

เขากินข้าวนุ้กงาได้ แต่ไม่ใช่ของโปรด กินติดกันทุกมื้อคงไม่ไหว แต่สำหรับฉัน สบายมาก กินสองวันยังได้เลย

ฉันไม่ใจร้ายกับเขาหรอก ต้องทำกับข้าวให้เขาสิ กินกับข้าวนุ้กงาก็ได้ อร่อยไปอีกแบบ

งาขี้ม่อนกับข้าวใหม่น่ะ เป็นของดี ไม่ว่าด้วยวิธีใด ฉันจะกิน-กินจนกว่าหมดฤดูกาล