เคยเขียนถึงสมบัด สมพอน ไปแล้ว ยังอยากเขียนถึงอีกครั้ง

สมบัด เป็นนักพัฒนาชาวลาวจากแขวงคำม่วน หายตัวไปแบบปริศนาจากท้องถนนในนครเวียงจันทน์เมื่อราว 6 ปีก่อนหน้านี้ จนถึงตอนนี้ยังไม่มีข่าวคราวระแคะระคาย

ทั้งๆ ที่มีภาพจากกล้องวงจรปิดแสดงให้เห็นว่าตอนที่สมบัดหายตัวไปนั้นเขาอยู่กับเจ้าหน้าที่ตำรวจ

เขียนถึงสมบัดอีกครั้ง เพราะเซาท์อีสต์เอเชีย โกลบ บอกกล่าวเอาไว้ว่า “ฟรีดอม ฟิล์ม เฟสต์” เทศกาลภาพยนตร์จำเพาะที่เครือข่ายภาพยนตร์เสรี (เอฟเอฟเอ็น) จัดขึ้นเพื่อเป็นเวทีเผยแพร่ผลงานสร้างสรรค์ซึ่งส่งเสริมสิทธิมนุษยชนและส่งเสริมสังคม จะนำเอา “เอนฟอร์ซเซด ดิสแอพเพียแรนซ์” ภาพยนตร์สารคดีชีวิตและผลงานของสมบัด ที่เป็นผลงานของผู้กำกับฯ เรนน์ เพนน์ เมื่อปี 2017 ออกมาฉายในวันที่ 29 กันยายนนี้

สถานที่จัดงานคือ เปตัลลิง จายา ในประเทศมาเลเซีย

 

อึ้ง ฉุ่ยเม้ง ผู้เป็นภรรยา เล่าว่า โดยพื้นเพแล้ว สมบัดเป็นเด็กชาวนายากจนจากท่าเข็ก ที่ไม่เพียงใช้ชีวิตอยู่ใกล้ชิดกับธรรมชาติมาแต่อ้อนแต่ออก แต่ยังพึ่งพาธรรมชาติหล่อเลี้ยงชีวิตตลอดมาอีกด้วย

ซึ่งเป็นที่มาของความเข้าใจและตระหนักถึงคุณค่าของธรรมชาติและสภาวะแวดล้อม ที่ประกอบกันขึ้นเป็นกรอบคิดของสมบัตในเวลาต่อมา

ว่าการพัฒนาอย่างยั่งยืนและการปกปักรักษาสิ่งแวดล้อมรอบตัวคนเรานั้นเป็นความจำเป็นมากเพียงใด

สมบัดยังเติบใหญ่มาในท่ามกลางสงคราม ได้พานพบด้วยตัวเองว่าผลที่เกิดขึ้นกับชีวิตธรรมดาสามัญและปราศจากอำนาจใดๆ นั้นหนักหนาสาหัสแค่ไหน

เป็นที่มาของการชิงชังความขัดแย้ง ความรุนแรง และยึดมั่นในแนวทางสันติเพื่อแก้ปัญหาเมื่อเติบใหญ่

 

สมบัดจบปริญญาตรีทางศึกษาศาสตร์ แต่สำเร็จปริญญาโททางเกษตรศาสตร์

เขารู้ตัวดีว่า โชคดีเพียงใดที่มีโอกาสได้ทุนการศึกษาจนสำเร็จการศึกษาจากสหรัฐอเมริกา เพื่อตอบแทนต่อสิ่งที่ตนเองได้รับ สมบัดปวารณาตัวว่าจะนำเอาความรู้ความสามารถที่ได้รับมอบคืนให้กับสังคม

ช่วยเหลือผู้คนในชนบทลาวที่แสนยากจนและไม่ได้รับโอกาสอย่างที่ตนได้รับมา

สมบัดยังเป็นพุทธศาสนิกชนที่เรียนรู้และเข้าใจพุทธศาสนา นำมาใช้ทั้งกับชีวิตและงาน คนลาวได้รู้จัก “ความสุขมวลรวม” ก็จากการทำงานของเขา

สิ่งที่ทำลงไป ไม่เพียงได้รับการยอมรับในหมู่ผู้คนในท้องถิ่น หากแต่ยังเป็นที่ตระหนักและยอมรับกันในระดับนานาชาติ

สมบัดได้รับรางวัลด้านการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์จากคณะกรรมาธิการเศรษฐกิจและสังคมแห่งเอเชียแปซิฟิก (เอสแคป) แห่งสหประชาชาติ เมื่อปี 2001

เป็นเจ้าของรางวัลทรงเกียรติของภูมิภาคเอเชียอย่างรามอน แม็กไซไซ สาขาผู้นำชุมชน เมื่อปี 2005 ได้รับการยกย่องว่าเป็นคนทรงคุณค่าจากอีกหลายองค์กรระหว่างประเทศ

แต่แล้วสมบัดก็หายไป ไม่มีแม้แต่คำข่มขู่ คุกคาม หรือคำเตือนล่วงหน้า

 

อึ้ง ฉุ่ยเม้ง ยอมรับว่า การร่วมในการสร้าง “เอนฟอร์ซเซด ดิสแอพเพียแรนซ์” ตั้งแต่ต้นจนจบ เป็นเหมือนการ “เปิดบาดแผล” ในจิตใจซ้ำแล้วซ้ำอีก

ซึ่งไม่ง่ายดายเลย ไม่ว่าสำหรับใครก็ตามที่บุคคลอันเป็นที่รักหายตัวไปเฉยๆ นานถึง 6 ปีแล้ว

แต่แม้จะเจ็บปวด เธอก็เชื่อว่านี่คือสิ่งจำเป็นที่ต้องทำ

เพื่อให้คนที่ไม่รู้ ได้รู้จัก ได้รับรู้ชีวิต งาน ความหวังและความคิดอ่านที่สมบัดมีต่อคนลาวทั้งประเทศ

เพื่อให้คนที่ไม่รู้ ได้รับรู้ว่า การหายตัวไปแบบนี้ยังคงมีอยู่จริงในส่วนนี้ของโลก ในสัดส่วนที่สูงที่สุดในโลกอีกด้วย

และเพื่อให้ทุกคนไม่ลืมสมบัด