หลังเลนส์ในดงลึก / ปริญญากร วรวรรณ

 

‘เสือผอม’

“เสือผอม” เป็นชื่อที่คนในป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันตก เรียกผู้ชายร่างสูงผิวคล้ำคนหนึ่ง

เขาเป็นคนที่เมื่อเขาพูด ทุกคนจะต้องฟัง ไม่ใช่เพราะเขามีประวัติอันค่อนข้างโชกโชน หรือท่าทางเอาจริงมุ่งมั่นกับการทำงาน

แต่เพราะหน้าที่สำคัญในการเป็นพนักงานวิทยุสื่อสารซึ่งอยู่สถานีแม่ข่าย เขาพระฤๅษี อันเป็นสถานีที่ส่งคลื่นรับฟังได้ในผืนป่าด้านตะวันตก ทั้ง ป่าทุ่งใหญ่, ป่าห้วยขาแข้ง รวมทั้งบริเวณป่าใกล้เคียง

ทุกคนต้องรับฟังข่าวสาร ข้อความต่างๆ และลูกข่ายทุกสถานี อันหมายถึง ทุกหน่วยพิทักษ์ป่า ต้องรายงานความชัดเจนในการรับฟังและรายชื่อคนอยู่หน่วย คนลา หรือมีปัญหาอะไรกับเขา วันละสองเวลาเช้าและเย็น

นอกจากทำหน้าที่พนักงานวิทยุ เขายังรับหน้าที่หัวหน้าหน่วยพิทักษ์ป่าลูกไม้แดง หรือที่หลายๆ คนคุ้นเคยในชื่อ “เซซาโว่”

เสือผอม มีชื่อจริงว่า ชัยพร สังขโลก

 

เช้าวันหนึ่ง เสือผอมเดินจากหน่วยมุ่งหน้าไปสถานีวิทยุ ซึ่งอยู่ห่างไปราว 5 กิโลเมตร

โดยปกติ เขาจะอยู่ที่สถานีคนเดียวนานนับเดือน มีเพื่อนๆ เอาเสบียงไปส่ง แต่หลายครั้งเขาก็กลับมาที่หน่วย และให้ลูกน้องไปประจำการแทนบ้าง ในระยะหลัง เขาฝึกลูกน้องที่ใช้วิทยุได้ สื่อสารได้ใจความ ผลัดไปเข้าประจำการเมื่อเขานำคนอื่นๆ ออกลาดตระเวน

หากเป็นในช่วงฤดูแล้ง เขาจะใช้มอเตอร์ไซค์

แต่ในฤดูฝน เส้นทางหนักหนาเกินไป เดินถึงเร็วกว่า

วันนั้น อีกสัก 800 เมตรจะถึงสถานี เขาพบเสือดำตัวหนึ่งอยู่บนคาคบไม้

เขาถ่ายรูปมันไว้

“มันมองผม อยู่เฉยๆ ครับ ไม่ไปไหนเลย ผมหยุดดูตั้งนาน ที่สุดผมต้องเดินเลี่ยงๆ อ้อมไป” เสือผอมเล่า และเปิดรูปในกล้องให้ผมดู

อีกสองวันต่อมา เสือผอมเดินรอบๆ สถานี ใกล้ๆ กับทางรถ เขาพบเสือดำตัวนี้อีก พบกันครั้งนี้เสือดำตัวนั้นไร้ชีวิตแล้ว

“มันถูกเสือโคร่งจัดการครับ” เสือผอมบอก

ไม่ไกลจากซากเสือดำ มีซากกวางที่เสือโคร่งฆ่าได้อยู่ มีร่องรอยการกินเกือบหมดตัว

บริเวณหัวเสือดำมีรอยเขี้ยวเสือโคร่งเป็นรูชัด

“มันคงเข้าไปยุ่งกับเหยื่อของพี่เขา เลยโดนเล่นซะ” เสือผอมว่า

ปกติเสือดาวและเสือดำ ซึ่งเป็นชนิดเดียวกัน สามารถอยู่ในอาณาเสือโคร่งได้ เพราะเหยื่อพวกมันต่างกัน ในขณะที่เสือโคร่งล่าสัตว์ขนาดใหญ่อย่างกระทิง หรือกวางตัวเต็มวัย เสือดาวล่าสัตว์ที่ขนาดย่อมกว่า พวกมันอยู่ร่วมกันได้

“แต่เข้ามากินเหยื่ออย่างนี้ พี่เขาไม่ยอมหรอกครับ” เสือผอมพูด

เสือดำตัวนี้ได้รับบทเรียน

บทเรียนซึ่งจ่ายค่าเรียนด้วยชีวิต

เสือผอมอุ้มเสือดำตัวนั้นไปขุดหลุมฝังไว้ข้างๆ สถานี

 

การลาดตระเวนเชิงคุณภาพ เป็นเครื่องมือที่ดีของคนทำงานในป่าด้านตะวันตก พวกเขาได้รับการอบรม การเข้าปะทะ จับกุม ตรวจสอบร่องรอยปัจจัยคุกคาม ทบทวนการฝึกฝนอยู่อย่างสม่ำเสมอ

การลักลอบเข้ามาล่าสัตว์ป่าในผืนป่าอนุรักษ์ ไม่เคยยุติ รูปแบบของการล่าเปลี่ยนไป ผู้ล่าเน้นสัตว์ขนาดใหญ่ เพื่อเอาอวัยวะ ทั้งสัตว์กินพืช และสัตว์ผู้ล่า ที่อยู่สูงสุดอย่างเสือโคร่ง เป็นการล่าตามใบสั่ง

“คนล่าพวกนี้ ล่าเป็นอาชีพครับ” เสือผอมบอก

“ไม่ยอมให้เราจับหรอก”

ในป่า การปะทะระหว่างคนทำงานเพื่อปกป้องชีวิตสัตว์ กับคนล่าสัตว์ เกิดขึ้นบ่อย

หลายครั้งชีวิตเกิดความสูญเสีย

ขบวนการค้าซากสัตว์ป่า โยงใยซับซ้อน และมีมูลค่าสูง เป็นรองเพียงการค้ายาเสพติดและอาวุธสงคราม

เสือผอมและเพื่อนๆ ของเขา คือ “ด่านหน้า” ที่ต้องปะทะกับขบวนการนี้

 

หลายเดือนต่อมา

บริเวณริมห้วยปะชิ

เสือผอมพบซากเสือดำอีกหนึ่งตัว

คืนนั้น เสือผอมร่วมมากับหัวหน้า เข้าตรวจสอบนักท่องเที่ยวคณะหนึ่ง ที่ฝ่าฝืนตั้งแคมป์ในที่ที่ไม่ได้รับอนุญาต

พวกเขาพบซากเก้ง ไก่ฟ้า และเสือดำ และชายร่างอ้วนท่าทางป่วยๆ นั่งอยู่หน้าเต็นท์

“จับได้ง่ายๆ ครับ ไม่มีการต่อสู้เลย” เสือผอมเล่า

การจับกุมผู้ต้องหาครั้งนี้ไม่ยาก การจับกุมครั้งนี้กลายเป็นเรื่องใหญ่โต

รวมทั้งกลายเป็นเรื่อง “ยาก” ที่ดูเหมือนว่า “จำเลย” แม้ว่าจะมีหลักฐานในการกระทำผิดชัดเจน จะลอยนวล

ในระยะเวลาห่างกันไม่นาน เสือผอมพบซากเสือดำสองตัว

ตัวแรก เขาขุดหลุมฝังมันด้วยความรู้สึกถึงบทเรียนราคาแพงที่เสือได้รับ

กับซากเสือดำตัวที่สอง

เขายืนดูมันอย่างพร่าเลือนเพราะความเปียกชื้นในดวงตา

ไม่มีเหตุผลใดๆ ทั้งสิ้นที่มันจะต้องตาย

“สงสารมันครับ” เสือผอมบอกด้วยเสียงสะอื้นในวันที่เราคุยกัน

 

เวลาผ่านไป เรื่องเสือดำถูกฆ่าตายในป่าอนุรักษ์ โดยเจ้าสัวผู้ร่ำรวยจางไป

คดีอยู่ในกระบวนการอันล่าช้า

จำเลยปฏิเสธเสียงแข็ง ไม่มีท่าทีจะยอมรับสารภาพ

ถึงแม้ว่าวันหนึ่งคดีจะถึงวันสิ้นสุด มีใครสักคนในคณะยอมรับผิด

เจ้าสัวเป็นอิสระ

แต่จะเรียกได้ว่าเป็น “อิสระ” อันแท้จริงหรือ

ในเมื่อเขาได้สร้าง “กรง” ขึ้นมา และตัวเองติดอยู่ภายใน

“ติด” อย่างที่ไม่มีวันออกมาพบกับอิสระอันแท้จริง

 

การจับกุมจำเลยคณะนี้ เป็นงานที่เสือผอมและคนในป่าปฏิบัติตามปกติ

ผลของการจับกุมจำเลยคณะนี้ ทำให้เกิดแรงกระเพื่อมมหาศาล

คนได้เห็นการทำงานของคนในป่า

ได้รับรู้ว่ามีเรื่องราวของขบวนการค้าสัตว์ป่า ซึ่งเปรียบเสมือนสงครามอันหนักหนา ที่คนทำงานเพื่อปกป้องชีวิตสัตว์ป่าและแหล่งอาศัยของพวกมัน กำลังเผชิญ

มีคนจำนวนมากพร้อมให้การสนับสนุนและร่วมมือ

 

เสือดำถูกฆ่าตายอย่างทารุณไปหนึ่งตัว

จะทำให้เสือดำจำนวนมากมีโอกาสรอดและได้ใช้ชีวิตไปตามวิถีอย่างอิสระเสรี

อาจมีเพียงนายเปรมชัยเท่านั้น

ที่ต้องติดอยู่ในกรงอันมืดมิด

กรงที่ไร้ทางออก

“กรง” ที่เขาสร้างมันขึ้นมาเอง