สมุนไพรมหิดล /คณะเภสัชศาสตร์ ม.มหิดล

บัวหลวง

Nelumbo nucifera Gaertn.

NELUMBONACEAE

ไม้น้ำ อายุหลายปี ลำต้นเป็นเหง้าใต้ดิน และเป็นไหลเหนือดินใต้น้ำ
ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปโล่หรือรูปไข่ ขอบใบเรียบและเป็นคลื่นเล็กน้อย แผ่นใบเรียบ สีเขียวและมีนวลเคลือบ ใบมีน้ำยางใสเมื่อถูกอากาศเป็นสีคล้ำ
ดอกเดี่ยว แทงออกจากเหง้า กลีบดอกสีชมพู หรือขาว มีกลิ่นหอม ขนาดใหญ่ มีทั้งกลีบดอกชั้นเดียวและกลีบดอกซ้อนกัน ก้านดอกยาวชูดอกขึ้นเหนือน้ำ เกสรเพศผู้สีเหลืองจำนวนมากติดอยู่รอบฐานรองดอกรูปกรวย หุ้มรังไข่ไว้ภายในเรียกว่า “ฝักบัว”

ผลแห้ง แบบผลกลุ่มประกอบด้วยผลย่อยรูปรี จำนวนมากอยู่ภายในฝักบัวรูปกรวยในผลย่อย เมล็ดล่อน
ยาสามัญประจำบ้านใช้ เกสรบัวหลวง ในสรรพคุณ บำรุงหัวใจ โดยเป็นส่วนผสมในตำรับยา เช่น ยาประสะจันทน์แดง ยาเขียวหอม ยาหอมเทพจิตร ยาหอมทิพโอสถ
เป็นต้น