หนังสือเรียนสำหรับเด็ก เล่มใหม่ (๓)

๑

คนแต้จิ๋วในโลกนี้มีจำนวนเท่าไรนะ ข้อมูลหนึ่งบอกว่ามียี่สิบกว่าล้านคน ทั่วโลก เป็นคนแต้จิ๋วในเมืองจีนสิบกว่าล้านคน อีกสิบกว่าล้านคนคือคนจีนโพ้นทะเล

คนยี่สิบกว่าล้านคนก็ถือได้ว่าเป็นหนึ่งประเทศ

๒ สิ่งที่ฉันสนใจคือภาษาแต้จิ๋ว หากนับจำนวนคนที่ใช้มัน ก็ยังเป็นภาษาของคนหมู่น้อย แต่ความสำคัญอยู่ที่ประวัติศาสตร์ของภาษานี้เก่าแก่ยิ่งนัก

มันเป็นภาษาจีนที่เก่าแก่ อาจเรียกได้ว่าเป็นที่สุด หมายถึงหากเราจินตนาการถึงเมืองจีนในสมัยโบราณ คือนานเป็นพันปีก่อน หรือสองพันปีก่อน

และถามตัวเองว่า คนจีนในยุคนั้น ภาษาพูดของพวกเขาเป็นยังไง เราไม่อาจรู้แน่ชัดได้ แต่ทว่าภาษาแต้จิ๋ว มีความใกล้เคียงเป็นอย่างยิ่ง ที่แน่นอนคือ ไม่ใช่ภาษาจีนกลาง ซึ่งเป็นภาษาใหม่

๓ ภาษาจีนกลาง มีความทันสมัย ไพเราะ แต่ไม่มีประวัติศาสตร์ มันอยู่ห่างไกลจากความจริง แต่แต้จิ๋ว กลับเป็นตรงกันข้าม มันอาจฟังดูหยาบคาย กระด้าง บ้านนอก

แต่มันกลับเป็นจริงกว่า มันทื่อ มันตรง มันมีความงดงามแบบโบราณ

๔คนจีนส่วนใหญ่ในเมืองไทยเป็นคนแต้จิ๋ว ในสมัยเด็ก ที่ฉันกำลังจะเริ่มเรียนภาษาจีน ฉันถามตัวเองว่าจะเรียนภาษาแต้จิ๋วดีหรือภาษาจีนกลางดี

แต่เพราะฉันเริ่มเรียนด้วยตัวเอง และพจนานุกรมแต้จิ๋วเหนือกว่าจีนกลางหลายเท่า ฉันจึงถูกดึงดูดไปหาแต้จิ๋ว

แม้กาลต่อมา ฉันจะเพิ่มเติมด้วยการเรียนภาษาจีนกลาง แต่ทว่ารากฐานของฉันคือแต้จิ๋ว

ทุกวันนี้ บางครั้งฉันนึกเสียดายว่า หากฉันเริ่มต้นเรียนด้วยภาษาจีนกลาง ภาษาจีนของฉันอาจดีกว่าวันนี้ แต่ในอีกแง่หนึ่ง ฉันก็ภูมิใจ เพราะคนรู้แต้จิ๋วมีแต่จะน้อยลง

เท่ากับฉันได้เรียนรู้ภาษาโบราณที่มีคุณค่าหนึ่งภาษา

๕ เมื่อภาษาแต้จิ๋วเก่าแก่กว่า และเป็นจริงกว่า อุปรากรแต้จิ๋วก็ย่อมเป็นจริงกว่าด้วย อุปรากรจีนแต้จิ๋วหรืองิ้วแต้จิ๋ว จึงกลายเป็นสิ่งโบราณที่สุดสิ่งหนึ่งที่ยังมีชีวิต

๖ สิ่งโบราณที่ยังมีชีวิต เป็นสิ่งที่น่าสนใจยิ่งนัก

๗ฉันจะยกตัวอย่าง วงจันทร์ ไพโรจน์ นักร้องไทยคนนี้ มีเสียงที่ไพเราะ และร้องเพลงไว้มากมาย แต่กระนั้น ฉันว่าเพลงของเธอ เพราะแต่เชย หรือ เชยแต่เพราะ

ไม่ว่าจะเป็นเพลงอุทยานดอกไม้ ที่ฉันชอบ ฉันก็รู้สึกถึงการล่วงผ่านไปของกาลเวลา มันเก่าแล้ว ล้าสมัยแล้ว นี้คือสิ่งเชยแต่เพราะ

ยังมีเพลงอีกมากของเธอ เช่น นันทวดีพลาดรัก สายน้ำไม่ไหลกลับ กุหลาบเวียงพิงค์ แม่ปิงรำลึก แว่วเสียงซึง ถึงร้ายก็รัก ฯลฯ ที่จริงแล้ว ได้ยินว่าเธอมีเพลงถึงพันเพลง

แต่ประเด็นอยู่ที่ว่า มีเพลงหนึ่งที่ฉันพบว่าพิเศษกว่าเพลงอื่น เพลงนั้นคือเพลงบุษบาเสี่ยงเทียน เพลงนี้แปลกยิ่งนัก คือฟังแล้วไม่รู้สึกว่าเก่า ไม่รู้สึกว่าเชยเลย นี้คือเพลงที่มีการอัพเดตตัวมันเองอยู่ตลอดเวลา มันเกิดขึ้นได้อย่างไรกัน

บางทีความเห็นของฉันอาจจะผิดก็ได้ เพราะฉันเป็นเพียงเด็กฟังเพลง ไม่ใช่กูรูแต่อย่างใดเลย แต่ฉันก็ชอบความคิดเห็นของฉัน และเชื่อในสิ่งที่ตัวเองรู้สึก

นี้เป็นสิ่งโบราณที่มีชีวิต

หากวันนี้มีใครคนหนึ่งใส่หน้ากากไปร้องประกวดในหน้ากากนักร้องด้วยเสียงนี้ ฉันว่า

คณะกรรมการต้องขนลุก เพราะมันทันสมัยเหลือเกิน

๘ บุษบาเสี่ยงเทียน มีหลายเวอร์ชั่น เช่น พุ่มพวงก็ร้อง แต่ทว่าพุ่มพวงเธอเป็นราชินีลูกทุ่ง เธอร้องเพลงเป็นสาวโรงงานได้ดี แต่พอมาเป็นองค์หญิงบุษบา ฉันว่าเสียงนี้ไม่ใช่

หรืออย่างอรวี สัจจานนท์ ก็ร้องได้ไพเราะอ่อนหวาน แต่ทว่าองค์หญิงบุษบาควรมีความเข้มแข็งบางอย่างที่ล้ำลึก ความเข้มแข็งที่งดงามนี้อยู่ในเสียงของวงจันทร์

ไม่มีใครร้องได้เหมือนเธอเลย

๙ฉันแต่งงานตอนอายุ ๖๐ และเมื่อกาลเวลาผ่านไปเพียงห้าปี ฉันก็พบว่า เกิดความเปลี่ยนปลงมากมาย ญาติผู้ใหญ่หลายคนที่ไปงานของฉัน ได้แก่เฒ่าลงมาก บางคนก็เสียชีวิต

เวลาห้าปี ช่างยาวนานปานนี้

๑๐ ศิลปะของความตายคือ การตายทีละน้อย

ทีละเสี้ยว ทีละส่วน เหมือนตัวเราเป็นตึกใหญ่ ที่มีไฟนับร้อยดวง แล้วค่อยๆ ดับไฟทีละดวง

นี้คือความตายที่งดงามที่สุด เท่าที่จิตของฉันจะคิดออกมาได้

ทันใดนั้น ความตายก็เป็นความธรรมดาอย่างที่สุด

เริ่มต้นด้วย การคืนความรู้ที่ฉันมี

คืนไปทีละส่วนๆ เช่น สมัยก่อนนี้ ฉันเคยรู้ภาษาเวียดนาม บัดนี้ฉันลืมไปหมดแล้ว มันเลือนหายไป

วันนี้ความรู้ภาษาญี่ปุ่นของฉัน ก็กำลังรางเลือน กำลังค่อยๆ คืนกลับไป

สำหรับฉัน นี้คือความตายอย่างช้าๆ

๑๑ แต่มีไฟบางดวงดับช้ากว่าดวงอื่น

ตึกนี้อาจจะยังมีไฟหนึ่งดวงที่ยังไม่ดับ หรือดับเป็นดวงสุดท้าย

เหมือนบุษบาเสี่ยงเทียน นี้คือไฟดวงสุดท้ายของวงจันทร์ ที่ทำให้ฉันรักเธอ ยังคิดถึงเธออยู่เสมอ

๑๒ งานศิลปะจะตายจริงๆ ถ้าขายไม่ได้

ดังนั้น ในวันนี้ งานศิลปะทั้งมวล ก็ยังพอขายได้

ฉันเจอจิตรกรที่ยังขายภาพได้ในราคาสูง คนทำหนัง ที่ทำหนังเสร็จแล้วก็ยังมีที่ไป

แต่ไปอีกนานเท่าไร

ลองจินตนาการดู ว่าเราอยู่ในสังคมที่

๑ ไม่มีใครขายงานศิลปะได้

๒ ไม่มีใครสร้างงานศิลปะได้

เท่ากับว่าเราอยู่ในโลกอีกแบบ

และโลกนั้น อยู่ไม่ไกลจากวันนี้ ความเร่งของโลกกำลังดำเนินไป

ฉันเตรียมใจไว้ล่วงหน้า ว่าจะเจอโลกที่ไม่มีศิลปะใดจะขายได้ โลกที่ไม่มีหนังสือใดจะขายได้ โลกที่สิ่งรอบตัวของฉันมืดมิด รวมทั้งตัวของฉันเองก็มืดมิด

เพราะไฟทุกดวงดับหมด