ชั่วโมงสุดท้ายของการอบรมหลักสูตรผู้บริหารระดับสูงด้านการบริหารเมือง (ผู้นำเมือง รุ่นที่ 1) ช่วงบ่ายหลังรับประทานอาหารกลางวัน นายแพทย์พรเทพ ศิริวนารังสรรค์ อดีตอธิบดีกรมการแพทย์ ซึ่งเข้ารับการอบรมหลักสูตรผู้บริหารระดับสูงด้านการบริหารงานพัฒนาเมือง (มหานคร รุ่นที่ 4) ของกรุงเทพมหานคร มาช่วยงานในหลักสูตรนี้ด้วย ทำให้ผมเข้าใจผิดว่าคุณหมอเป็นผู้เข้ารับการอบรมในรุ่นนี้

เรื่องที่คุณหมอบรรยาย คือ “เคล็ดลับการรักษาสุขภาพอนามัยสำหรับผู้นำเมือง”

คุณหมอเริ่มด้วยการหยิบกล้วยน้ำว้าขึ้นมาแสดงให้พวกเราดู พร้อมขอให้พวกเราตั้งใจ เพราะเรื่องกล้วยอาจไม่ใช่เรื่องกล้วยอย่างที่คิด

กล้วยน้ำว้าผลที่คุณหมอนำมาแสดง เป็นกล้วยน้ำว้าสุกกำลังรับประทาน คุณหมอบอกว่าเพิ่งซื้อมาช่วงก่อนเที่ยงนี้เอง หวีละ 35 บาท เป็นหวีที่เลือกมาแล้วตามหลักการเลือกกล้วย

จากนั้นคุณหมอพรเทพเริ่มบรรยายคุณประโยชน์ของการรับประทานกล้วยเป็นอาหารมื้อเช้า ซึ่งตัวคุณหมอพรเทพเองรับประทานมื้อเช้า 2 ผล มื้อเย็น 2 ผล

“รับรองถ่ายคล่องสบายท้อง ไม่มีอาการท้องผูก”

คุณหมอศึกษาเรื่องกล้วยน้ำว้ามานานและเริ่มรับประทานกล้วยมา 15 ปี ทำให้อารมณ์ดี สุขภาพแข็งแรง เมื่อก่อนเคยเป็นโรคกระเพาะ เมื่อทดลองรับประทานกล้วยน้ำว้าปรากฏว่าอาการดีขึ้น เมื่อศึกษาค้นคว้าจึงทราบว่ากล้วยน้ำว้าเป็นผลไม้มหัศจรรย์มีคุณค่าทางโภชนาการและคุณประโยชน์มากมาย อยากให้กล้วยน้ำว้าเป็นค่านิยมใหม่ที่คนไทยลองรับประทาน ทั้งวัยเด็ก วัยรุ่น วัยทำงาน และวัยสูงอายุ

คุณหมอบอกถึงวิธีเลือกกล้วยน้ำว้า 4-5 ประการ คือ ควรเลือกกล้วยที่มีลักษณะลูกกลม เปลือกบาง ไม่ลีบ และไม่มีเหลี่ยม ผิวสีเขียว เนียน ไม่สุกมาก ลูกไม่ใหญ่มาก ไม่มีแผล

“ให้นับจำนวนกล้วยในหวีหนึ่ง ถ้าได้ 14-15 ลูก แสดงว่าเป็นกล้วยกลางเครือจะมีอาหารไปเลี้ยงมาก ทำให้มีสารอาหารและวิตามินที่มีประโยชน์มากกว่ากล้วยหัวเครือที่มี 16-18 ลูก ซึ่งมีสารอาหารและวิตามินมีประโยชน์น้อยกว่า จึงควรเลือกกล้วยกลางเครือ” คุณหมอพรเทพแนะนำพร้อมชูผลกล้วยให้ดู

การซื้อกล้วย ไม่ควรซื้อที่สุกงอม จะทำให้เน่าเร็ว ควรซื้อกล้วยที่ยังเขียว ซื้อมาแล้วให้เด็ดออกจากหวีเป็นลูกๆ นำไปใส่ถุงพลาสติกห่อด้วยกระดาษ ใส่ในตู้เย็นช่องเก็บผักจะเก็บไว้ได้นาน นำออกมารับประทานตามจำนวนที่ต้องการ เช่น เช้า 2 ลูก เย็น 2 ลูก

กล้วยยังไม่ทันสุกงอมก็หมดหวี

การใช้ประโยชน์ในการบริโภค กล้วยเป็นอาหารทำให้พลังงานที่ลดน้อยลงให้กลับคืนมาอย่างรวดเร็ว ไม่มีอาหารว่างใดดีไปกว่ากล้วย อุดมด้วยน้ำตาลตามธรรมชาติ 3 ชนิด คือ ซูโคลส ฟรุกโตส และกลูโคส และเส้นใย กากอาหาร ช่วยเสริมเพิ่มพลังงานให้ร่างกายทันที

จากงานวิจัยพบว่า กินกล้วยเพียง 2 ผล สามารถเพิ่มพลังงานให้เพียงพอเท่ากับการออกกำลังกายเต็มที่ได้นาน 90 นาที จึงไม่น่าแปลกใจว่ากล้วยเป็นผลไม้อันดับหนึ่งของนักกีฬาชั้นนำระดับโลก

กล้วยน้ำว้ายังมีประโยชน์ช่วยป้องกันโรคได้หลายโรค คือ

1. โรคโลหิตจาง กล้วยมีธาตุเหล็กสูง เป็นตัวช่วยกระตุ้นการผลิตฮีโมโกลบินในเลือด และจะช่วยกรณีที่มีภาวะขาดกำลัง หรือภาวะโลหิตจาง

2. โรคความดันโลหิตสูง มีธาตุโพแทสเซียมสูงสุด แต่มีปริมาณเกลือต่ำ ที่จะช่วยความดันโลหิตมาก องค์การอาหารและยาของอเมริกายินยอมให้อุตสาหกรรมการปลูกกล้วยโฆษณาได้ว่า กล้วยเป็นผลไม้พิเศษช่วยลดอันตรายอันเกิดจากความดันโลหิต หรือโรคเส้นเลือดฝอยแตก

3. นักเรียน 200 คน ที่โรงเรียน Twickenham ได้รับผลดีจากการสอบตลอดปีนี้ด้วยการรับประทานกล้วยในมื้อเช้า ตอนพัก และมื้อกลางวันทุกวันเพื่อช่วยเสริมกำลังของสมอง จากงานวิจัยแสดงให้เห็นว่า ปริมาณโพแทสเซียมที่มีอยู่เต็มเปี่ยมสามารถให้นักเรียนตื่นตัวในการเรียนมากขึ้น

4. โรคท้องผูก ปริมาณเส้นใยและกากอาหารที่อยู่ในกล้วยช่วยในการขับถ่ายเป็นปกติ ช่วยแก้ปัญหาโรคท้องผูกโดยไม่ต้องกินยาถ่าย

5. โรคซึมเศร้า จากการสำรวจเมื่อเร็วๆ นี้ ในจำนวนผู้ที่มีความทุกข์อันเกิดจากความซึมเศร้า จะมีความรู้สึกที่ดีขึ้นมาก หลังจากกินกล้วย เพราะมีโปรตีนชนิดที่เรียกว่า trypotophan เมื่อสารนี้เข้าไปในร่างกายจะถูกเปลี่ยนเป็น serotonin รู้จักกันดีว่าเป็นตัวผ่อนคลายปรับปรุงอารมณ์ให้ดีขึ้น

ทำให้เรารู้สึกมีความสุขเพิ่มขึ้นนั่นเอง

ถึงข้อนี้ ว่าแล้วคุณหมอก็ปลอกกล้วยลูกนั้นเข้าปาก ทำให้คุณหมอมีอารมณ์ดีขึ้นทันที

6. ข้อนี้สำคัญ อาการเมาค้าง คือการดื่มกล้วยปั่นกับนมและน้ำผึ้ง กล้วยจะทำให้กระเพาะของเราสงบลง ส่วนน้ำผึ้งช่วยหนุนเสริมปริมาณน้ำตาลในเลือดที่หมดไป ขณะที่นมช่วยปรับของเหลวในร่างกาย

7. อาการเสียดท้อง กล้วยมีสารลดกรดตามธรรมชาติที่มีผลต่อร่างกาย หากมีอาการเสียดท้อง ลองกินกล้วยสักผล จะรู้สึกผ่อนคลายได้

8. ความรู้สึกไม่สบายตอนเช้า หากกินกล้วยเป็นอาหารว่างระหว่างมื้ออาหารจะรักษาระดับน้ำตาลในเส้นเลือดให้คงที่ เพื่อหลีกเลี่ยงความรู้สึกไม่สบาย

9. ยุงกัด ก่อนใช้ครีมทาแก้ยุงกัด ลองใช้ด้านในของเปลือกกล้วยทาบริเวณที่ถูกยุงกัด หลายคนพบว่า เปลือกกล้วยแก้เม็ดผื่นคันที่เกิดจากยุงกัดได้

10. ระบบประสาท ในกล้วยมีวิตามินบีสูงมาก ช่วยทำให้ระบบประสาทสงบลง โรคน้ำหนักเกิน โรคที่เกิดในที่ทำงาน จากการศึกษาของสถาบันจิตวิทยาในออสเตรเลียพบว่า ความกดดันในที่ทำงานเป็นเหตุนำไปสู่การกินจุบจิบ เช่น อาหารประเภทช็อกโกแลต และอาหารประเภททอดกรอบ ในโรงพยาบาลนักวิจัยพบว่า ส่วนใหญ่โรคอ้วนมากเกินไป และน้ำหนักเกินจากความกดดันสูง มีรายงานสรุปว่า เพื่อหลีกเลี่ยงการตื่นตระหนก และนำไปสู่การกินอาหารอย่างบ้าคลั่ง จึงต้องควบคุมปริมาณน้ำตาลในเลือดด้วยการกินอาหารที่มีปริมาณคาร์โบไฮเดรตสูง เช่น กินกล้วยทุก 2 ชั่วโมง เพื่อรักษาปริมาณน้ำตาลให้คงที่ตลอดเวลา

คุณหมอพรเทพยังมีเรื่องกล้วยอีกมากมายอธิบายให้พวกเราได้ฟังกันครื้นเครง จนจบการบรรยาย

เรื่องกล้วยน้ำว้า คุณหมอทั้งเขียน ทั้งบรรยายในรายการสุขภาพ และเป็นรายงานวิชาการหลักสูตรการบริหารจัดการด้วยความมั่นคงขั้นสูง รุ่นที่ 7 สมาคมป้องกันราชอาณาจักร ในพระบรมราชูปถัมภ์ นับว่ากล้วยน้ำว้าไม่แต่เพียงเป็นประโยชน์กับสุขภาพเท่านั้น ยังเป็นประโยชน์ทางการศึกษาด้านความมั่นคงด้วย