ใส่บ่าแบกหาม / พรพิมล ลิ่มเจริญ

 

Victoria & Abdul

 

เธอจ๊ะ

Victoria & Abdul เป็นเรื่องราวตามอัตชีวประวัติของพระราชินีวิกตอเรียและคนรับใช้ชาวอินเดีย

กำกับการแสดงโดย Stephen Frears ผู้ที่เคยกำกับฯ Dangerous Liaisons, High Fidelity, The Queen, Philomena และ Florence Foster Jenkins ที่พวกเราชอบ และเขียนบทภาพยนตร์โดย Lee Hall ผู้ซึ่งเขียน Billy Elliot the Musical และภาพยนตร์ Pride and Prejudice ที่พวกเราก็ชอบอีก

Judi Dench แสดงเป็นราชินีวิกตอเรีย โอยๆ ช่างเป็นการแสดงที่ดีระดับเยี่ยมยอด

 

เรื่องก็เริ่มที่ Abdul Karim เป็นเสมียนอยู่ประเทศอินเดีย ที่อยู่ใต้การปกครองของสหราชอาณาจักร ได้รับเลือกให้เป็นตัวแทนเข้าเฝ้าพระราชินีที่ประเทศอังกฤษ เพื่อถวายเหรียญที่ระลึก

You will travel to England

and present the Mohur

at an official function.

คุณต้องเดินทางไปประเทศอังกฤษ

ถวายเหรียญโมเฮอร์

ที่งานที่จัดขึ้นอย่างเป็นทางการ

Mohur หมายถึง เหรียญตราที่จัดทำขึ้นพิเศษ ในรัฐต่างๆ ในประเทศอินเดียมักทำขึ้นมา

หัวหน้าให้เหตุผลว่า

I have been asked to find

someone tall to present it.

You’re the tallest person here.

เขาให้หาคนตัวสูงๆ

ไปทำหน้าที่ถวายเหรียญ

ที่นี่คุณตัวสูงที่สุด

ส่วนมูฮัมเหม็ดเพื่อนอีกคนที่ไปด้วยกัน กลับเตี้ยที่สุด และมูฮัมเหม็ดไม่อยากมาด้วยมากๆ

ตลกดี ยืนคู่กันสองคน ดูเด่นมาก อับดุลรู้สึกเป็นเกียรติมาก แต่มูฮัมเหม็ดไม่อยากไปเอาเสียเลย นั่งรถไฟไปด้วยกันไปไหนมาไหนกัน มูฮัมเหม็ดจะหาเรื่องบ่นกระปอดกระแปดได้ตลอดทาง

They put pigs’ blood in the sausages

and brains of sheep.

The place is completely barbaric.

คนอังกฤษเขาเอาเลือดหมู

กับสมองแกะใส่ในไส้กรอก

ป่าเถื่อนชัดๆ

มูฮัมเหม็ดก็พูดเกินไป รังเกียจรังงอนเกินงามเพราะความไม่อยากมา เขาเรียก pork blood หรอก ฟังดูเป็นของกินมากกว่า และไส้กรอกที่ทำจากเลือดเขาก็มีชื่อน่ารักน่าเอ็นดูว่า black pudding ซึ่งฉันว่าอร่อย ฉันชอบมาก บางทีซูเปอร์มาร์เก็ตชั้นนำมีวางขาย น้ำตาจะไหลเสียให้ได้ รีบซื้อกินแม้จะแพงเท่าแพง

มูฮัมเหม็ดนี้บทส่งมาก มีหมัดเด็ดให้แสดงทุกฉากเลย ตลกเศร้า ซาบซึ้งประทับใจ ครบครัน

 

พอไปถึงต้องพบเจอผู้คนมากมาย เงอะงะตลอดการพบปะ สุดท้ายก็ได้พบเจ้าหน้าที่มาแนะ

The key to good service is

standing still and moving backwards.

The most important thing is

you must not look at her.

ข้อสำคัญในการถวายของคือ

ยืนให้นิ่งแล้วถอยออก

สำคัญที่สุดคือต้องไม่สบพระเนตร

แต่พอเอาเข้าจริงๆ อับดุลก็อดไม่ได้น่ะสิ!

ทีนี้กล่าวฝ่ายพระราชินี พระองค์ทรงแก่มากแล้ว การฉลองการครองราชย์ครบ 50 ปีของพระองค์ ทำให้ต้องออกงานมากมาย ต้องพบปะผู้คนร้อยแปด แต่พระองค์ไม่ทรงมีชีวิตชีวา ไม่กระตือรือร้น ทรงเนือยๆ

ฉากพระองค์เสวยพระกระยาหารอธิบายชีวิตประจำวันของพระองค์ได้เป็นอย่างดี พระองค์ก็เสวยอย่างรวดเร็วที่สุด เหล่าบรรดาแขกร่วมโต๊ะเสวยไม่มีใครทันสักคน พนักงานเสิร์ฟก็มาถอนจานซุปออกเร็วรี่

I’m afraid you have to be quick.

They take it off you

as soon as she’s done.

เกรงว่าต้องเร็ว

เขาจะมาถอนจานออก

ทันทีที่พระองค์เสวยเสร็จ

คืออาหารมื้อนั้นมี 7 จาน คนกินว่าวุ่นวายแล้ว ในครัวจะวุ่นวายยิ่งกว่าในการทำเวลา

อับดุลได้เข้าถวายโมเฮอร์ หยุดและยิ้มให้พระองค์ ไม่ได้กลับบ้านเลย มีพระบรมราชโองการให้อยู่ต่อ

พระราชินีทรงโปรดอับดุล เพราะได้คุยเรื่องนั้นเรื่องนี้ รวมถึงประเทศอินเดียที่พระองค์ทรงเป็นพระประมุขแต่ไม่เคยได้ไปเยือน

Oh, I can never go there. I’m forbidden.

They fear I would be assassinated.

โอ้ เราไปที่นั่นไม่ได้ เขาห้าม

เขากลัวเราถูกลอบสังหาร

 

พระราชินีทรงโปรดเกล้าให้อับดุลเข้าเฝ้าเป็นการส่วนพระองค์บ่อยขึ้นเรื่อยๆ

Everyone I’ve really loved has died.

I go on and on.

ทุกคนที่เรารักมากตายไปแล้ว

เราสิต้องอยู่ต่อไปเรื่อยๆ

พระราชินีไว้ใจ แบ่งปันความจริงในพระทัยให้อับดุลได้รู้ ก็ทรงเหงาจะบอกใครได้ ใครเลยจะเข้าพระทัย แต่อับดุลรับฟัง สิ่งนี้เลยสร้างความไม่พอใจเป็นอันมากในหมู่ข้าราชบริพารผู้ถวายงานรวมถึงเจ้าชายเอ็ดเวิร์ดพระราชโอรส เพราะไม่พึงใจตั้งแต่อับดุลเป็นคนอินเดีย มาจากประเทศอินเดียที่เป็นเมืองขึ้นของอังกฤษ เป็นชาวมุสลิม หน่ำซ้ำยังเป็นคนรับใช้ ต่ำต้อยด้อยค่าไปเสียทุกอย่าง แต่กลับมาได้รับใช้ใกล้ชิดพระราชินีกว่าข้าราชบริพารผู้ถวายงานทั้งหมดทั้งมวลทั้งวัง

แล้วพระราชินีต้องทรงแสดงพระราชอำนาจบ้างแล้ว แหมๆ มาขู่ลาออก

Abdul does what everyone else does :

looks for preferment, curries favor

…and you are all quaking in your boots

because he’s beating you at your own game.

อับดุลก็ทำเหมือนที่ทุกคนทำ

หาสิ่งที่ดีกว่า ทำตัวให้เป็นที่โปรดปราน

…แล้วทุกคนก็กลัวจนตัวสั่น

เพราะเขาได้ทั้งๆ ที่ควรจะเป็นพวกเธอ

พระองค์ตรัสประโยคแบบเปิดดิกชันนารีกันไม่ทันเลย

preferment หมายถึง การที่คนคนหนึ่งมีตำแหน่งสูงกว่า มีที่ทางที่ดีกว่าใครๆ

to curry flavor เป็นสำนวน หมายถึง พยายามประจบประแจงให้เป็นที่ชอบพอ

to be quaking in your boots เป็นสำนวน หมายถึง รู้สึกกลัวว่าจะมีอะไรเกิดขึ้น

to beat you at your own game เป็นสำนวน หมายถึง เอาชนะคนที่มีคุณสมบัติครบครันและควรจะชนะได้มากกว่าเรา

 

สนุกดีนะ

เรื่องในราชสำนักอังกฤษ และยังเป็นเรื่องมิตรภาพของสองคน

คนหนึ่งเป็นถึงพระราชินี

กับอีกคนเป็นคนรับใช้จากประเทศเมืองขึ้น

พอพระราชินีสวรรคต เจ้าชายเอ็ดเวิร์ดก็สั่งเผาทุกสิ่งที่พระราชินีมอบให้อับดุล เหลือเพียงสมุดบันทึกของอับดุล หลงเหลือไว้ให้ค้นพบในเวลาต่อมา

นักประวัติศาสตร์บอกว่าเป็นเรื่องมิตรภาพล้วนๆ มิมีเรื่องชู้สาว

แต่สำหรับตอนนั้นคงลือกันไปถึงไหนๆ

ว่าแล้วก็ไปซื้อนิยายมาอ่านกันเถิดจะเกิดผล Victoria & Abdul : The True Story of the Queen’s Closest Confidant โดย Shrabani Basu (confidant อ่านว่า คอน ฟิ ดอนต์ หมายถึง คนที่เราไว้ใจบอกความรู้สึกและความลับได้)

ฉันเอง