ใส่บ่าแบกหาม / พรพิมล ลิ่มเจริญ

 

Thelma

 

เธอจ๊ะ

Thelma อ่านว่า เทลม่า

th ในที่นี้ มิต้องออกเสียงเอาปลายลิ้นออกมาแตะระหว่างฟันล่างและฟันบน แล้วพ่นลมผ่านออกมาเป็นเสียงหนึ่งเสียงนั้นที่ภาษาไทยไม่มี ที่เราต้องฝึกหัดให้คุ้นเคย

เหมือนอย่าง Thomas (ชื่อคน), Thames (แม่น้ำ), thyme (สมุนไพร) และ Thai ก็เป็นคำหนึ่งในนั้น

นานๆ ทีเราต้องมาซักซ้อมความเข้าใจกัน เพราะสำเนียงนั้นมันไม่เป็นไร แต่ความถูกต้องมันต้องมี

วันก่อนได้ยินโฆษณาผงซักฟอกในโทรทัศน์ เป็นผงซักฟอกที่มีสารปรับผ้านุ่มผสมอยู่ด้วย ก็เลยมีคำว่า softener อยู่ในนั้น แล้วเขาก็อ่านว่า ซอฟ-เทน-เนอร์ ซึ่งมันไม่ใช่ มันต้องเป็น ซอฟ-เฟิ่น-เนอร์ ถ้าเป็นแบบอังกฤษ เสียง เอิ่น ก็จะสั้นจุ๊ดเดียวเท่านั้นเอง สั้นกว่าอังกฤษแบบอเมริกัน

เขาเรียกกันว่า silent T คือ ตัวทีที่ไม่ออกเสียง แบบคำ listen, fasten, whistle

เวลาผู้โฆษณาหรือมวลชนชาวสื่ออยากจะสื่อสารกับมวลชนสาธารณะ ถ้าเป็นภาษาไทย ก็ควรต้องใช้ Standard Thai

ในขณะเดียวกัน เมื่อใช้ภาษาอังกฤษก็ควรต้องใช้ Standard English มาตรฐานก็ควรต้องหามาใช้กัน

เพราะถ้าเรามีมาตรฐานกันแล้ว ก็ไม่ต้องเสียเวลามาเถียงกันว่าคำหยาบคายใช้ได้หรือเปล่า? คำนี้ออกทีวีได้ไหม?

ดูอย่างหนังฝรั่ง เมื่อเข้าโรงฉาย ถ้ามีคำหยาบคาย หน่วยงานจัดเรตก็จะจัดการนับ และจัดระดับความหยาบ แล้วจึงให้เรตออกมา พอออกจากโรงไปฉายในช่องโทรทัศน์ คำหยาบคายจะได้รับการดูแล ด้วยการตัดต่อเสียง เอาคำที่ใหม่ที่ไม่หยาบหรือหยาบเล็กน้อยมาใส่แทน

ฉันก็ชื่นชมในความเอาใจใส่ในข้อนี้ของกฎกติกามารยาทที่เขาถือปฏิบัติกัน

ของเรามีกับเขาไหมมาตรฐาน?

 

เอาละ Thelma เป็นหนังจากประเทศนอร์เวย์ พูดภาษานอร์เวย์ ได้รับเลือกเป็นตัวแทนเข้าประกวดรางวัลออสการ์สาขาภาพยนตร์ต่างประเทศที่ประกาศไปเมื่อต้นปี ปีเดียวกับที่ของไทยเป็นเรื่องดาวคะนอง

เทลม่าเป็นหนังสนุกนะ ตัวละครมีพลังอำนาจพิเศษ แต่ไม่รู้ตัว มันเลยจะไม่เหมือนสไปเดอร์แมน เรื่องนี้เขาเน้นไปที่อารมณ์ความรู้สึกต่อการรับรู้ในพลังอำนาจของตนเองอย่างช้าๆ

เปิดเรื่องมา เทลม่ายังเป็นเด็กหญิง อายุราวๆ 6 ขวบ พ่อพาเข้าป่าล่าสัตว์ ต้องเดินผ่านทะเลสาบน้ำแข็งและหิมะหนาขาวโพลนไปไกลทีเดียว

ความน่าสะพรึงมันเกิดที่ตรงนี้ มีกวางเดินผ่านมา อยู่ระยะไม่ห่างมาก พ่อยกปืนยาวขึ้นทำท่าจะยิง แต่ไม่เล็งกวาง กลับเล็งมาที่เด็กหญิง เพราะยืนอยู่เยื้องไปข้างหน้าบิดา แต่สุดท้ายพ่อก็ลดปืนลง ทั้งหมดนี้เด็กหญิงไม่รู้ตัว

แล้วเรื่องก็ตัดไปสู่อนาคต เทลม่าโตเป็นสาวเข้ามหาวิทยาลัย พ่อแม่ก็อนุญาตให้มาเรียนที่กรุงออสโล

ทุกวันพ่อแม่ก็จะโทรศัพท์มาเช็ก

Your dad showed me how we can

follow your schedule online.

พ่อเขาสอนแม่

เช็กตารางสอนลูกทางเว็บ

ดีไหมล่ะ? พ่อแม่จะอยากรู้รายละเอียดในแต่ละวันเลยเหรอ อาการแบบนี้มีแนวโน้มสองอย่างคือ ห่วงเกินไป กับไม่ไว้ใจ

เทลม่าไม่มีเพื่อน ความที่เพิ่งเข้ามาเรียนมหาวิทยาลัย ไม่รู้จักใครเลย ประกอบกับไม่ค่อยได้ไปไหน เรียนเสร็จก็อยู่แต่ห้องสมุด จนมืดค่ำแล้วก็กลับหอพัก

อยู่มาวันหนึ่ง นั่งอ่านหนังสือในห้องสมุดอยู่ดีๆ มีคนเดินมานั่งข้างๆ เทลม่าก็เกิดอาการชัก แบบลงไปดิ้นกระแด่วๆ ตัวงอบนพื้นเลย

Do you have a history

with epilepsy in the family?

ครอบครัวมีใครเคยเป็นโรคลมชักไหม?

epilepsy อ่านว่า เอ๊พพะเลพซี่ หมายถึง โรคลมชัก เดี๋ยวนี้เขาไม่ค่อยเรียกโรคลมบ้าหมูแล้วใช่ไหม? แต่ก็ดีแล้วแหละ โรคลมบ้าหมู ฟังดูรุนแรงเกิน

Can I call your family doctor?

ให้หมอโทร.หาหมอประจำครอบครัวได้ไหม?

หมออยากรู้ประวัติ

แต่เทลม่าไม่ให้โทร.เพราะไม่อยากให้พ่อแม่รู้เรื่องอาการป่วยของเธอ

 

แต่ความจริงที่เทลม่าเองก็ไม่รู้คือ เทลม่ามักเกิดอาการชักตอนที่ผู้หญิงคนหนึ่งมาใกล้ๆ ผู้หญิงคนนั้นเป็นเพื่อนร่วมชั้นเรียนกัน ชื่อ อันย่า ซึ่งตอนแรกเทลม่าไม่รู้หรอกว่าลึกๆ แล้วตนเองแอบพึงใจเขาอยู่

พ่อเอาของเพิ่มเติมมาส่งให้ที่หอพัก ก็เลยได้ค้างคืนหนึ่ง และไปกินข้าวกัน

เทลม่าเล่าเรื่องนู้นเรื่องนี้ แต่ไม่ทันได้เล่าจบสักเรื่อง โดนตัดบทเสียทุกครั้งไป หนำซ้ำโดนดุ

ก็แค่ยกประเด็นว่า มีแม่ของเพื่อนเชื่อว่า แท้ที่จริงแล้วโลกเพิ่งเกิดขึ้นมาได้เมื่อ 6,000 ปีที่แล้วนี้เอง ตลกออก โลกล้านปีแล้วไม่เชื่อ

พ่อดุเลย

That’s enough, Thelma.

Don’t make fun of people.

พอได้แล้วเทลม่า

อย่าเอาคนมาล้อทำตลก

That’s enough. เป็นสำนวน ใช้บอกให้คนหยุดทำสิ่งที่ไม่น่ารัก น่ารำคาญอะไรเทือกนั้น ผู้ใหญ่ใช้บ่อยเวลาเอ็ดเด็กๆ เรามักจะได้ยิน That’s enough. Sit down and be quiet. มักมาด้วยกัน

พ่อแม่ที่ชอบพูดภาษาอังกฤษไทยคำอังกฤษคำกับลูกและพาลูกไปวิ่งเล่นในร้านอาหาร ควรพูดประโยคนี้ให้คล่องๆ ลูกจะได้เรียนรู้การพูดภาษาอังกฤษแบบเป็นประโยคและการมีมารยาทในที่สาธารณะในคราวเดียวกัน!

make fun of (someone) ใช้เวลาเราเป็นคนใจร้ายกับคนอื่นด้วยการไปหัวเราะเยาะ หรือพาคนอื่นๆ ไปร่วมหัวเราะเยาะคนนั้นๆ

ว่าแล้วพ่อก็สั่งสอน

 

Knowledge don’t make us

better than others.

สิ่งที่เรารู้ไม่ได้ทำให้เราดีเด่กว่าคนอื่น

แล้วคืนนั้น เทลม่าก็มาสารภาพกับพ่อ

Sometimes I think that

I’m better than others.

And I know that I’m not,

but it just happens.

บางทีหนูก็คิดว่าหนูดีกว่าคนอื่น

แล้วหนูก็รู้ว่าไม่ใช่

แต่มันก็คิดไปเองอยู่เรื่อย

เทลม่าเผยความในใจที่ไม่เข้าใจตัวเองกับพ่อไปหลายอย่าง พ่อก็ปลอบใจก่อนจะจากกันไปในวันรุ่งขึ้น

It just takes time.

เรื่องแบบนี้มันต้องใช้เวลา

สุดท้ายเมื่อหาเหตุแห่งโรคลมชักไม่ได้ และมันชักมาถี่ขึ้นเรื่อยๆ มีครั้งหนึ่งไปเกิดอาการตอนว่ายน้ำ ตกใจแทบสิ้นสติ นึกว่าจะตายเสียแล้ว เทลม่าก็เลยเข้ารับการบำบัดขนานใหญ่ เข้าโรงพยาบาลเพื่อให้หมอสังเกตใช้เครื่องไม้เครื่องมือตรวจเช็กอาการทางประสาท ก็ได้หมอนั่นเองที่ให้ข้อมูลเพิ่มเติม

You had a seizure when you were six years old.

It was diagnosed as a nervous breakdown.

หนูชักตอนอายุหกขวบ

เขาวินิจฉัยว่ามีอาการทางประสาท

เทลม่าเริ่มนึกเรื่องตนเองออก ปะติดปะต่อจนเป็นเรื่องราว เรื่องมันเศร้า ร้ายแรง แต่มันคือความจริงที่ถูกปิดตายไว้จากตัวเธอ เราจะเป็นตัวของตัวเองอย่างไรได้ ถ้าไม่รู้จักที่มา

หนังเขาทำดีนะ ให้เราสะพรึงไปช้าๆ จากที่ค่อยๆ สงสัยๆ ก็ค่อยๆ เข้าใจ ปกติหนังดำเนินไปอย่างช้าๆ นี่ฉันเบื่อนะ แต่นี่ฉันยอมให้เขาพาเดินช้าๆ ไปเรื่อยๆ กลัวช้าๆ ทว่ากำลังพอดี ซึ่งฉันโอเคกว่ากลัวฉับพลันขวัญหนีดีฝ่อเป็นไหนๆ

สนุกดีหนังจากประเทศนอร์เวย์ ภาพและมุมกล้องสวย ได้ดูสิ่งแปลกหูแปลกตา ชื่นใจฉัน คิดถึงสมัยเป็นวัยรุ่น การเป็นวัยรุ่นว่ายากแล้ว นี่วัยรุ่นที่ไม่รู้ว่าตัวเองนั้นมีพลังพิเศษอีก ยากเป็นสิบเท่าหรือมากกว่านั้น

ฉันเอง