โลกร้อนเพราะมือเรา ตอนที่ 127 ไอร์แลนด์ 1 ในประเทศตัวอย่าง

ทวีศักดิ์ บุตรตัน

กรมควบคุมมลพิษของเรา ยก “ไอร์แลนด์” ให้เป็น 1 ใน 7 ประเทศตัวอย่างด้านการรีไซคลิ่ง เนื่องจากประเทศนี้ประสบความสำเร็จในการออกมาตรการเก็บภาษีถุงพลาสติกใหม่ทุกใบในราคา 9 เพนนี (ราว 5.50 บาท) ทำให้ปริมาณถุงพลาสติกลดลงอย่างฮวบฮาบ

มีข้อมูลเปรียบเทียบก่อนและหลังใช้มาตรการเก็บภาษี

เมื่อก่อนนี้ห้างเทสโก้ ในไอร์แลนด์ แจกถุงพลาสติกให้ลูกค้าปีละ 220 ล้านใบ

หลังมีมาตรการดังกล่าวออกมา ห้างแจกถุงพลาสติกให้ลูกค้าลดลงร้อยละ 40

ผลที่ตามมา ลูกค้าเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม จากเดิมใช้ถุงพลาสติกฟรี ตอนนี้ซื้อถุงช้อปปิ้งที่ใช้ได้นานมากขึ้นกว่าเดิมและใช้ถุงกระดาษแทนถุงพลาสติก

รัฐบาลไอร์แลนด์นำเงินรายได้จากการขายถุงพลาสติกไปใช้ในโครงการสิ่งแวดล้อม

ขณะที่อัตราการรีไซเคิลขยะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว นับตั้งแต่ปลายทศวรรษ 1990 เป็นต้นมา

สำนักงานสิ่งแวดล้อมไอร์แลนด์ เปิดเผยสถิติในปี 2555 การรีไซเคิลขยะจากชุมชนอยู่ที่ร้อยละ 34

เฉพาะขยะที่เป็นบรรจุภัณฑ์ เช่น พวกกระดาษ กล่องนมพลาสติก กระป๋องอะลูมิเนียม ไอร์แลนด์นำมารีไซเคิลได้ร้อยละ 79 ถือเป็นอันดับสองของสหภาพยุโรปรองจากเยอรมนี

ส่วนจำนวนขยะที่เก็บจากชุมชนนั้นพบว่า มีจำนวนลดลงอย่างเห็นได้ชัด

 

เมื่อปี 2550 ชาวไอร์แลนด์ทิ้งขยะคนละ 800 กิโลกรัมต่อปี

มาถึงปี 2555 จำนวนขยะที่ทิ้งลดลงเหลือคนละ 570 กิโลกรัมต่อปี

แต่เมื่อแยกสถิติเน้นจำเพาะพลาสติก ชาวไอริชทิ้งปีละ 61 กิโลกรัม เป็นสถิติที่สูงติดอันดับ 1 ใน 5 เมื่อเปรียบเทียบกับประเทศอื่นๆ ในยุโรป เช่น ลักเซมเบิร์ก ทิ้งขยะพลาสติกเพียงปีละ 52 กิโลกรัม เอสโทเนีย 46 กิโลกรัม บัลแกเรีย อยู่ที่ 14 กิโลกรัมเท่านั้น

อย่างไรก็ตาม รัฐบาลไอร์แลนด์ถือเป็นประเทศแรกในโลกที่จัดเก็บภาษีถุงพลาสติก นโยบายดังกล่าวทำให้ปริมาณขยะถุงพลาสติกลดลงกว่าร้อยละ 90

เดิมทีชาวไอริชใช้ถุงพลาสติกเฉลี่ยปีละ 328 ถุงต่อคน แต่เมื่อมีการเก็บภาษี จำนวนการใช้ถุงพลาสติกเหลือเพียง 21 ถุงต่อคนต่อปี

หน่วยงานตรวจสอบการทิ้งขยะยังพบอีกว่าในช่วงแรกๆ ที่เพิ่งออกมาตรการเก็บภาษีถุงพลาสติกในปี 2545 ชาวไอริชทิ้งถุงพลาสติกเรี่ยราดเฉลี่ยร้อยละ 5

เมื่อรัฐบาลไอริชรณรงค์ให้ช่วยกันลดปริมาณการทิ้งถุงพลาสติกเพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมผ่านสื่อทุกแขนง สถิติการทิ้งถุงพลาสติกลดลงเหลือเพียงร้อยละ 0.5

การรณรงค์ดังกล่าว รัฐบาลไอริชให้ความสำคัญเป็นอย่างมาก เนื่องจากชาวไอริชส่วนใหญ่ยังคงสับสนในเรื่องการแยกขยะแต่ละประเภท

มีการจัดเวิร์กช็อป แบ่งเป็นกลุ่มย่อยๆ ทั่วไอร์แลนด์เพื่อแนะนำประชาชนให้เข้าใจถึงหลักการรีไซเคิล ประโยชน์จากรีไซเคิลและการแยกแยะขยะใส่ลงถังขยะอย่างถูกต้อง

 

ในไอร์แลนด์มีการแบ่งประเภทขยะรีไซเคิลออกมาเป็น 3 ชนิด

1.บรรจุภัณฑ์ที่เป็นพลาสติก ได้แก่ ขวดน้ำดื่ม ขวดพลาสติกสำหรับใส่น้ำยาทำความสะอาด เช่น น้ำยาล้างห้องน้ำ น้ำยาล้างจาน ฯลฯ กล่องพลาสติกใส่เนย ขวดโยเกิร์ต ขวดใส่น้ำสลัด ถาดพลาสติกใส่ผักผลไม้ กล่องพลาสติกใส่นมสลัด ขวดพลาสติกใส่แชมพู สบู่เหลว

2. กระป๋องใส่ซุป กระป๋องใส่อาหารแมวหมา กระป๋องใส่เครื่องดื่มและกระป๋องใส่อาหารชนิดอื่นๆ

3. กระดาษและลังกระดาษ เช่น โบรชัวร์หรือแผ่นพับโฆษณา กระดาษจดหมาย กล่องกระดาษ ลังใส่ไข่ไก่ กระดาษทิชชู่ หนังสือพิมพ์ กล่องใส่น้ำผลไม้

ส่วนขวดแก้วหรือบรรจุภัณฑ์ที่ทำด้วยวัสดุซึ่งเป็นขยะที่รีไซเคิลได้ร้อยเปอร์เซ็นต์ ต้องแยกและใส่ในถังขยะต่างหาก

สำหรับขยะที่รีไซเคิลไม่ได้ เช่น ถ้วยกาแฟที่ทำด้วยกระดาษต้องแยกทิ้งลงถังขยะสีดำเนื่องจากถ้วยกาแฟชนิดนี้เคลือบด้วยฟิล์มพลาสติก ถ้าทิ้งรวมในขยะรีไซเคิลจะสร้างปัญหาให้กับโรงงานรีไซเคิลเพราะต้องไปแยกออกอีกที

ขยะอื่นๆ เช่น ขยะอิเล็กทรอนิกส์ ก็แยกออกต่างหากเช่นกัน

ไอร์แลนด์จัดแบ่งประเภทขยะเหล่านี้เป็นมาตรฐานเดียวกันทั้งประเทศเพื่อลดความสับสนในการแยกและทิ้งขยะแต่ละประเภทลงในถังแบ่งเป็นสีดำ สีเขียว สีฟ้า สีน้ำเงิน ฯลฯ

แม้ว่าจะมีการรณรงค์ประชาสัมพันธ์อย่างต่อเนื่อง แต่ชาวไอริชร้อยละ 28 ยังแยกขยะไม่ถูกต้อง

ถังขยะรีไซเคิลบางแห่ง ยังมีเตารีด กระจกมองข้างรถยนต์หรือหลอดไฟไม่ใช้แล้วซุกอยู่ด้วย

 

ไอร์แลนด์มีปัญหาการหาแหล่งทิ้งขยะ เพราะมีพื้นที่จำกัดจึงต้องควบคุมปริมาณขยะให้มีประสิทธิภาพมากที่สุด เพราะยิ่งมีขยะเยอะ ปัญหาก็ตามมาเยอะ

ขยะรีไซเคิลในไอร์แลนด์ส่วนใหญ่ ทางบริษัทจัดเก็บขยะจะลำเลียงส่งไปยังจีนซึ่งเป็นแหล่งรีไซเคิลขยะของโลกเพื่อลดปัญหา

เมื่อปีที่แล้ว ไอร์แลนด์ส่งขยะรีไซเคิลประเภทกล่องกระดาษไปยังจีน 540,000 ตัน

แต่ในเวลานี้ รัฐบาลจีนออกประกาศห้ามนำเข้าขยะรีไซเคิล

ทำให้ไอร์แลนด์ประสบปัญหาเหมือนๆ กับอังกฤษและประเทศอื่นๆ

ที่แก้ปัญหาขยะในประเทศด้วยการแพ็กส่งออกขยะรีไซเคิล