สมุนไพรมหิดล/คณะเภสัชศาสตร์ ม.มหิดล

ส่าเหล้าต้น

ชื่อพฤกษศาสตร์ : Bridelia stipularis (L.) Blume

ชื่อพ้อง : Clutia stipularis L., Bridelia scandens (Roxb.) Willd., Bridelia dasycalyx Kurz

วงศ์ : PHYLLANTHACEAE (EUPHORBIACEAE)

 

ลักษณะพืช : ไม้พุ่มพาดเลื้อยถึงไม้ต้น สูงได้ถึง 8 เมตร แขนงมีขนสั้นหนานุ่มเปลี่ยนเป็นเกือบเกลี้ยง หูใบรูปสามเหลี่ยมถึงรูปไข่ มีขนหยาบแข็งสีขาวนวลถึงสีน้ำตาลแกมแดง ร่วงง่าย

ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปรี

ดอกเป็นแบบช่อกระจุก แยกเพศ ออกตามกิ่งที่ไม่มีใบ สีเขียวแกมเหลืองหรือครีม กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปสามเหลี่ยม กลีบดอก 5 กลีบ โคนดอกสอบแคบหรือเป็นรูปช้อน ปลายดอกกลม เกสรเพศผู้ 5 อัน ยอดเกสรเพศเมียจักเป็น 2 แฉก

ผลเป็นแบบผลสดคล้ายผลเมล็ดเดียวแข็ง ทรงรีหรือค่อนข้างกลมหรือทรงรูปไข่ สีดำหรือดำแกมแดง เมล็ดรูปไข่ สีน้ำตาลแกมแดง

ยาพื้นบ้านอีสานใช้ ใบ ต้มน้ำดื่ม เป็นยาถ่าย

ตำรายาไทยใช้ ใบ แก้ปวด ตำผสมเทียนแดง แก้แผลกามโรค ดอก แก้โลหิตออกจากตา ลำต้น ฟอกโลหิต ราก ขับประจำเดือน ผล แก้พิษ ต่อ แตน